مجله نوجوان 11 صفحه 25

هنر مسعود ملک یاری نوای عاشقان گمنام نگاهی به موسیقی نواحیایران «عشقه» عربی ساخته شده است در حالی که بنابر برخی بررسیها آغازین چنین نیست. «آشو» و «آشا» در زبان روستایی به معنی مقدس است. چنان که اغلب نام زرتشت را به صورت «اشوزرتشت» به کار می برند. از آنجا که زبان ترکی و گویشهای گوناگون آن ریشه در زبانهای آریایی دارد،این احتمال وجود دارد که «عاشقین» تلفظهای ویژهای از واژههای «آشیک»، «آشو»، «آشا» باشد، به معنی مرد مقدس که از نامها و صفتهای عاشقین و ارزانها بوده است. هنر عاشقی به پیروزی از تحولات، مدام در حالت تحول و دگرگونی بوده است، امااین هنر توانسته همیشه خود را با شرایط به گونهای وفق دهد که شاخصهای اصلی آن که عبارت است از بدیهه سرایی و بدیهه نوازی، وفاداری به نمونههای اصلی و بنیادی نغمههای و وفاداری به آرمانهای بشر دوستانه و تقویت روحیه مردمی حفظ شود. موسیقی عاشیقی حدود 80 نغمه دارد که همگی به صورت قطعههای ریتمیمک هستند و در سه مقام اصلی سه گاه ماهور و شور اجرامی شوند. مضمون موسیقی و شعر «هاوا»ها در برگیرنده خصوصیات حماسی، شاد و غم انگیز است. در برخی از قطعههای عاشیقی از بیش از یک مقام استفادهمی شود و مرکب خوانی و مرکب نوازی یکی از شیوههای متداول در موسیقی عاشیقی است. از جمله اساتیداین موسیقیمی توان به عاشیق حسن اسکندری و عاشیق سخاوت محمدی اشاره کرد. 3) موسیقی گیلان(دیلمان) تمرکز عمده موسیقی گیلان معطوف به دو کانون اصلی بوده است. یکی منطقه دیلمان در شرق و دیگری منطقه تالش در غرب گیلان. موسیقیاین دو ناحیه که دارای تفاوتهای بنیادین در زبان، آداب و رسوم و نغمهها هستند.، در نواحی مرکزی گیلان به تدریج درهم آمیختهمی شوند. موسیقی غنی دیلمان در انواع مختلف- که هر کدام کاربرد ویژهای داشتهاند- رایج بوده است. در عروسیهای این منطقه، گاه مداحان، مدح حضرت علی(ع) می خواندند. نوروزی خوانان نیز در روزهای نوروز در کوچهها به راه افتاده و نوروزی خوانیمی کردند، سازهای منطقه دیلمان عبارتند از: نی، کمانچه، سورنا، نقاره (که دارای دو طبل مضاعف با کاسه مسی و گلی و روکش پوست گاو است) کرنای شاخی (که در قدیم از جنس شاخ گاو ساختهمی شد و برای فرار دادن گرازها از کشتزارها نواخته می شده است) کارب(کرب) (که شامل تختههایی مضاعف است که در سوگواری محرم توسط دستههای عزاداری و به شکل گروهی نواختهمی شود) 4) موسیقی لرستان: در سرزمین باستانی لرستان، قرنهاست که سه فرهنگ «لری»، «لکی» و «بختیاری» در کنار هم به حیات ادامه دادهاند.این سه قوم که هر کدام پشتوانهای بسیار غنی از فرهنگ و تاریخ دارند، در حوزههای خاصی بر هم اثر گذاشته یا از هم تاثیر گرفتهاند. با وجود اهمیت غیر قابل توصیف موسیقی لری و لکی، اید دو فرهنگ طی دهدهای اخیر- به دلایل گوناگون-آسیبهای جبران ناپذیری را متحمل شدهاند. بسیار ی از آوازهها و نغمهها یا فراموش شدهاند و یا با هویتی مخدوش به حیات خود ادامهمی دهند. به هر حال موسیقیاین منطقه رامی توان از نظر مضمون به چند دسته تقسیم کرد که از مهمترین آنهامی توان به«موسیقی کار» که در فعالیتهای مختلفی چون لایروبی جویها، برنج کوبی، خرمن کوبی، حصیر بافی، مشک زنی، چیدن پشم، دوشیدن دامها و. .. برای تحمل کارهای سخت و از طرفی برای سرعت بخشیدن به آهنگ کار و هماهنگیمیان انجام دهندگان کار، خواندهمی شده و نیز به «موسیقی مراسم عزا و شادی» که دارای بخشها و مراحل و گوشههای بسیار جالبی است، اشاره کرد.