تهران قدیم
چه جور شهری بوده؟
وقتی نام یک شهر را میشنویم، بلافاصله به یاد مسافرت، سوغاتیهای آن شهر، تفریحگاههایش و ... میافتیم. ولی وقتی نام شهر تهران گفته میشود، اولین کلماتی که در ذهنمان ردیف میشود، ترافیک، هوای آلوده، تراکم جمعیت، ساختمانهای بلند، فرم میدان آزادی و از این جور چیزهاست.
آیا تا به حال فکر کردهاید این شهر که جزو بزرگترین و پرجمعیتترین شهرهای کشورمان و حتی خاورمیانه بهشمار میرود، چگونه شکل گرفته، در گذشته چه شکلی بوده و قدمت آن چقدر است؟
***
طبق شواهد عینی و تاریخی، تهران در گذشته بسیار دور به صورت یک قریه گمنام و کوچک بوده که بیشتر فضای آن را سردابها، زاغهها و زیرزمینها تشکیل میداده است. این قریه در نزدیکی شهرری که شهری آباد و متمدن و مرکز حکومت و فرمانروایی چندین سلسله ایرانی بود، جای داشت. از آنجایی که این قریه در مسیر راه شهرری قرار داشته است و این مکان، محل عبور کارروانها و قافلهها بوده، تهران به عنوان مرکز چپاول و غارتگری بهشمار میرفته و راهزنان و تاراجگران که در آن زندگی میکردند این کاروانها را مورد دستبرد و غارت قرار میدادند و اموال آنان را در محل زندگیشان که همان زاغهها و زیرزمینها بود، مخفی میکردند.
تهران از دوران صفویه رشدو پیشرفت خو را آغاز میکند و شاه طهماسب صفوی به علت اینکه جد بزرگش (سید حمزه) در جوار حضرت عبدالعظیم مدفون بود، برای زیارت به آن مرقد مقدس میرفت. او کمکم به تهران میل و علاقه پیدا میکند و به دستور وی ساختمانها و مکانهایی در این شهر بنا شده و همراه آن چند باغ زیبا در آن احداث میشود.
شاه طهماسب در اطراف این شهر حصار میکشد و به تعداد سورههای قرآن کریم برج و بارو در آن احداث میکند.
در آغاز دوره قاجاریه، آقامحمدخان، تهران را به عنوان پایتخت خود انتخاب میکند. در نتیجه از سال 1200 شمسی به بعد، تهران این قریه فقیر و کوچک که حدود بیست هزار نفر جمعیت دارد. شروع به پیشرفت و ترقی میکند.
در داخل
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 13صفحه 20