مجله نوجوان 23 صفحه 31

انیمیشن انیمیشنهای ژاپنی مرجان خوارزمی کارتونهای ژاپنی در دهه هفتاد میلادی به عنوان رقیبی قوی وارد بازارهای جهانی می شوند. آنها با ارائه شخصیتهایی مثل گلدراک و کاپیتان هارلوک به دنیایی پر از خشونت و رک گوییهای آزار دهنده پای می گذارند. شخصیتهای ژاپنی با وجود ظاهر هیجان انگیز و قدرت عجیب و غریبشان اغلب سبک مغز و پرداخت نشده به نظر می آیند. اتفاق بدتری که در مورد شخصیتهای غیرواقعی کارتونهای ژاپنی می افتد این است که بچه ها به سرعت آنها را به عنوان الگوهای اخلاقی خود می پذیرند و به آنها دلبسته می شوند. یکی دیگر از ویژگیهای انیمیشنهای ژاپنی بی روحی آنهاست و اغلب شخصیتها به مجسه های سرد شبیه هستند که هیچ انعطافی ندارند و هر کاری که بخواهند انجام می دهند. حالا فکر کنید که این شخصیت یخ بخواهد نقش پراحساس ، غمگین ، عاطفی یا مهربانی را ارائه دهد. یکی از نمونه های این جور تولیدات ژاپنی "هایدی" است که در سال 1975 تولید شد و به زودی از چنان موفقیتی برخوردار شد که اغلب کانالهای تلویزیونی دنیا آن را نمایش دادند. "هایدی" اقتباسی از داستان مشهور "یوهانا سفیری" است و به شرح زندگی کودکی یتیم به نام هایدی می پردازد که لازم است برای ادامه زندگی نزد پدربزرگ جنگلبانش برود. با توطئه خاله بدجنس هایدی که می خواهد او را به حاکمی بدجنس و سنگدل بدهد. زندگی آرام او به هم می ریزد و در نهایت ، پیروز می شود. اما میلیونها کودک طی جدایی هایدی از خانه پدربزرگ دچار اضطرابی وصف ناپذیر شده اند. اغلب کارتون های ژاپنی ، فرمولی سه مرحله ای دارند. در مرحله اول شخصیت قصه ، زندگی شاد و پرهیجانی را سپری می کند. در مرحله دوم به طرز هولناکی از بستگان و دوستانش جدا می شود و در مرحله سوم ، به هیجان اولیه بازمی گردد. به جز این فرمول ، ژاپنیها ، شخصیتهای ماشینی "روبوت" را هم وارد دنیای انیمیشن کردند در حالی که شخصیتهای انسانی هم دست کمی از این ماشینها نداشتند مثلا هروقت هایدی ناراحت می شد ، چشمانش از حدقه بیرون می زد و دهانش باز می ماند!!!!! البته نمی توان ازآثار ارزشمند برخی انیماتورهای ژاپنی به سادگی کذشت. مثلا کارتون "بابا ویدای" که براساس کتاب بی خانمان هکتورمالو ساخته شده یا آثار "میازاکی" مثل "روح سرگردان" و "قصری در آسمان" که از نظر قصه پردازی و کیفیت دست کمی از آثار استودیوهای بزرگی مثل "دیزنی" و "درمی وُرک" ندارد. کمپانی "توئی" ژاپن هم براساس بی خانمان هکتورمالو سریال معروفی به نام "رمی و ماجراهایش" ساخته است. نوازنده ای پیر و دوره گرد ، سرپرستی رمی ، پسرک یتیم را برعهده می گیرد. پیرمرد ، درک زیبایی غیر قابل وصف زندگی را به پسر می آموزد و به عنوان الگو ، سرمشق و راهنمای او عمل می کند. در صحنه پایانی فیلم جایی که بابا ویدای برای نجات دادن رمی خود را قربانی می کند ، حس همدردی فوق العاده ای به تماشاگر دست می دهد. توفانی در گرفته و در برف و بوران سخت ، نوازنده پیر می کوشد که رمی را نجات دهد. تلاش فداکارانه باباویدای ، تماشاگر را میخکوب می کند و او عاقبت پسرک را به پشته ای از کاه می رساند و جانش را از مرگ حتمی می رهاند. در این لحظات پایانی با تصویری از باباویدای جایگزین می شود که او را در حال خواندن زیباترین ترانه اش نشان می دهد و سپس نوری زیبا و شاعرانه بر برف می تابد که یادآور عشق و محبت افسانه ای این پیرمرد نوازنده است. همین! نوجوانان دوست