مجله نوجوان 47 صفحه 29

آرزو رضوی کشفهای بزرگ آقای پارچه فروش مروری بر اکتشافات و زندگی آنتوان وان لی ونهوک علمی آنتوان وان لی ونهوک هلندی آرام و ریزاندام بود که در شهر دلفت هلند یک مغازه پارچه فروشی را اداره می کرد . تنها چیزی که در مورد او غیر معمولی بود کار غیر ذوقی او بود. لی ونهوک تمام وقت خود را صرف ساختمن شیشه های دشت نما (ذره بین) می کرد . در آن زمان حتی بهترین عدسیها که توسط عدسی سازان حرفه ای ساخته می شد، اشیاء را فقط 10 برابر بزرگتر نشان می داد و اساسا افرادی که بینایی ضعیفی داشتند از عدسی استفاده می کردند ،ولی ونهوک از عدسیهایی که در بازار فروخته می شد ، رضایت نداشت. او تصمیم می گیرد که عدسی های بهتری بسازد. او روزهادر فروشگاه سرگرم کار و کوشش بود و شبهابه خانه می رفت و ساعت ها از وقت خود را پشت میز کارش می گذارند. عدسیهایی می ساخت و پرداخت می کرد که از یک نقطه نسبتا بزرگ ، بزرگتر نبود . او صدها و صدها عدسی ساخت تا اینکه در نتیجه کار به مهارت بیشتری دست یافت و سرانجام یک عدسی ساخت که حشره ای مانند کک ار 150 بار بزرگتر از اندازه حقیقی اش نشان می داد . لی ونهوک بای عدسیهای خود قابهایی از طلا و نقره درست می کرد و گاهی نیز برای آنها دست هایی نیز می ساخت تا بتواند آنها ارهمراه خود ببرد. سپس فکر بهتری به ذهن او رسید : یعنی عدسی را برقاب کوچکی سوار کرد و در زیر آن آیینه ای قرار داد تا نور را به بالا و به سمت عدسی بتاباند. حالا او می توانست دانه یک فلفل یک ذره از پوست وحتی چشم یک مگس را به خوبی ببیند . به این ترتیب ساخته او تبدیل به میکروسکوپ شد . حال که لی ونهوک موفق به ساهتن بهترین میکروسکوپ در سرزمین خود شده بود علاقه پیدا تا اشیا را به وسیله آن آزمایش کند . او اگر چه خود را دانشمند نمی شمرد .لی شروع کرد مثل یک دانشمند آزمایش کردن. او با ذره بین خو چیزهای مانند پولک ماهی ، پای کک و حتی ذره های غبار را به دقت نگاه می کرد . بالاخره مهمترین روز در زندگی لی ونهوک از راه رسید و آن روزی بودکه او تصمیم گرفت یک قطره آب باران را روی لام میکروسکوپ خود قرار دهد. وقتی او این کار را کرد با شگفتی تمام ، در یک قطره ناچیز آب ، ده ها و ده ها - به قول خودش - جانور ریزی دید که درهم می لولیدندن و شنا می کردند .آنها به اندازه ای ریز بودند که می شد بیک میلیون از آنها را روی یک شیشه دانه درشت شی جا داد . انی کشف او بودکه روی تمام رشته های دانش پزشکی را دگرگون کرد و به دانشمندان و پزشکان امکان دادکه بیماری های ناشی از باکتری را تشخیص بدهند ،پیشگیری کند و حتی درمان کنند . البته ای ونهوک به سادگی میتوانست نتیجه بگیرد که میکروبها در اسمان وارد قطره ب شده اند .لی او برا پیدا کردن دلیل و مدارک ، مثل یک دانشمند واقعی شروع به تحقیق بیشتری کرد. او در ابتدا ظرفی را به دقت شست و چند قطره باران تمیز در آن ریخت و آزمایش کرد ولی در ان باکتری نیافت اما پس از چند روز که روی ظرف فبار نشست ، لی ونهوک ، هزاران «جانور ذره بینی » در آب دید . او پس از هفته ها بررسی بر روی آبهای گودالی ، پشت بامها ، دریاچه ها و رودها به این نتیجه رسیدکه: میکروبها در هوایی که دور و برما را فرا گرفته اند وجود دارند. همراه با ذرات غبار به زمین می نشینند. لی ونهوک همه چیز را از پشت عدسی خود به دقت می نگریست. او روزی یک قطره از خون خود را آزمایش کرد. او نخستین کسی بودکه ذرات سرخی را که در خون شناورند و به آن رنگ سرخ می دهند ، دید و بازگو کرد . لی ونهوک از جرم نازکی که روی دندانش نشسته بود قدری تراشید و آزمایش کرد و ان را پر از باکتری یافت ، آنگاه به کشف بزرگی رسید ، یعنی دید که بر اثر نوشیدن قهوه گرم برخی از باکتریهای روی دندانش از میان رفته اند و این نخستین دلیل بر کشته شدن باکتریها در اثر گرما بود و به کار پاکسازیکه امروزه استرلیزه کردن می نامیم منجر شد . او روزی دم ماهی ریزی را نگاه کرد و برای نخستین بار رگهای بسیارریزی در آن دید که خون را از سرخرگها به سیاهرگها می بردند. انی رگهای بسیار نازک مویرگ نامیده می شوند ، تا قبل از این کشف نمی دانستند که چگونه خون از سرخرگها به سایهرگها راه می یابد . لی ونهوک تقریبا هشتاد ساله بودکه یکی از مهمترین کشفهای خود را انجام داد. او سرگرم بررسی درباره صدفهای دوکپه بد و با شگفتی دید که باکتریهای آب آن را می خورند. او به جهانیان نشان داد که میکروبها یا باکتریها می توانند جانوران بزرگتر از خود را از بین ببرند. او همچنین ثابت کرد که برخی باکتریها با از بین رفتن تفاله ها و پسمانده های بی مصرف می توانند سودمند باشند. سرانجام ، لی ونهوک در نود وی ک سالگی میکروسکوپ خود راکنار گذاشت و چشمان خسته خود را برای همیشه فرو بست. گرچه او مردی ساده بود و تعلیم وتربیت خاصی ندیده بود ولی به خاطر تلاش و پافشاری خود به صورت یکی از پیشگامان دانش میکروت شناسی در آمد.