مجله نوجوان 53 صفحه 22

شهر ری ، از ماشین دودی تا مترو از میان نخستین طرح ها و برنامه ها برای تاسیس خطوط راه آهن در ایران ، خط آهن ((تهران -شهر ری )) در سال 1883 میلادی (261 هجری قمری )به بهره برداری رسید .این خط 8700 متر طول داشت . طبق آماری که در آن زمان تخمین زده بودند سالانه حدود 300 هزار نفر زائر به شهر ری رفت وامد می کردند و این می­توانست منبع در امد زیادی باشد .به هر حال ، «قطار )) ها یا ((تراموا )) ها از نقطه ای در پارک زکریای رازی فعلی به راه می افتادند و مردم را به نزدیکی ((میدان قیام )) امروزی می رساندند.مردم خود به این وسیله جدید ((ماشین دودی )) می گفتند! آخر هنوز در تهران آن قدر دود کم وجود داشت که هر مقدار اندک دود که به هوا می رفت به چشم همه می آمد ! نه مثل حالا که همه با دود رفیق و فامیل شده اند و از وجود آن در اطراف و ریه های خود - به دلیل نزدیکی زیاد -بی خبرند! امتیاز (( ماشین دودی )) را اولین باریک یک مهندس فرانسوی از ((ناصر الدین شاه )) گرفت .اما این بلژیکی ها بودند که پروژه را به چنگ آوردند و کار رابه پایان رساندند .هر چند که در طول راه عده زیادی از مالکان که خط آهن باید از زمینهای آنان می گذشت با این کار مخالف بودند .نقل می کننند زمانی که ماشین دودی افتتاح شد مردم دسته دسته برای این پدیدۀ شگفت انگیز می آمدند اما کسی حاضر نمی شد سوار آن شود .((ناصر الدین شاه )) برای از بین بردن ترس مردم دستور داد تا عده ای از سرداران و سپاهیان مسلح او به همراه خودش سوار بر ماشین دودی به شاه عبدالعظیم بروند .زمانی که شاه و درباریان سوار بر این ماشین عجیب شدند عده ای از آنها از ترس زیر لب ذکر می گفتند و عده ای در کمال تعجب کفن بر دوش انداخته بودند .پس از این مسافرت ترس مردم ریخت و سیل مسافر به سمت ماشین دودی سرازیر شد .مدیر شرکت سازنده ، به منظور جلب نظر روحانیون ، یک واگن ویژه به آنها اختصاص داد .ماشین دودی دو ایستگاه داشت :((گارد ماشین )) و (( گارد شاه عبدالعظیم )) در طول راه کودکان و نوجوانان ، ماشین دودی را بی نصیب نمی گذاشتند ؛ آنها با دویدن به سوی قطار از پنجره های آن آویزان می شدند و بالا می رفتند .زمانی هم که دو قطار در حال رفت و برگشت از مقابل هم عبور می کردند ، روی ان یکی می پریدند و مفت و مجانی به خانه بر می گشتند ، کاری که برای بچه ها ی آن دوره هم فال بود هم تماشا !تاریخ دقیق بر چیده شدن ماشین دودی مشخص نیست .اما شنیده ها تاریخ سال 1341 را سال بازنشسته شدن ماشین دودی اعلام می کنند .از آن پس یکی از واگنهای ماشین دودی به عنوان سمبل و نشانه آن دوران در ابتدا و یکی در انتهای خط به یادگار ماندند. عاقبت در چند سال اخیر که پای ((مترو )) به شهر ری باز شد ، شهرداری این واگن ماشین دودی را به ((ایستگاه متر و شهر ری )) منتقل کرد .این واگن درکنار ایستگاه هر روز به مسافران رد حال رفت و آمد لبخند می زند .هر چه باشد او تکه ای از پدر بزرگ متروی عظیم تهران است .