مجله نوجوان 86 صفحه 18

مکتب سقاخانه در اوج نوسازی و درگیری های سنت گرایان و نوگرایان دهه ی چهل ایران ، وقتی که در میان مکاتب رایج در دنیا ، هنر مردمی یا پاپ آرت داشت جای خود را باز می کرد عد های از هنرمندان نوآور ایرانی مکتب جدیدی را بنیان گذاشتند که تأثیر شگرفی بر تحول خط از خود باقی گذاشت . این مکتب بعدها سقاخانه نام گرفت . در رأس این کتب هنرمندانی چون «پرویز تناولی» ، «ژازه طباطبایی» و «حسین زنده رودی» ، در جستجوی تعریف دوبار های از زیبایی های ملی و سنتی بر آمدند . در این میان خط هم به عنوان عنصری مستقل که هم در برخی اماکن پیوسته وجود داشته و هم به صورت حکاکی هایی بر روی ظروف و نگین های انگشتری ، مورد توجه هنرمندان قرار گرفت . آنان همانطور که ساخت و ساز و ترکیب بندی مجددی بر روی همه اشیا و تصاویر مذکور انجام دادند با نگاه خلاقانه به خط نیز آن را تعریف جدیدی کرده و طراحی مجدد ، ترکیب بندی و ساخت و ساز نوینی به آن بخشیدند و خط کوفی این بار پس از فراز و نشیبهایی هزار و چهارصد ساله به سوی زبان و بیان جدیدی حرکت کرد . باز هم ایرانی و یک کشف خطی دو محوطه پیش از تاریخ ، متعلق به هزاره سوم تا پنجم پیش از میلاد ، در تازه ترین بررسی های باستان شناسان در میناب و رودان استان هرمزگان کشف شد . باستان شناسان با توجه به شباهت آثار این محوطه ها با تپه یحیای کرمان ، معتقدند که این محوطه ها شاهد دوره ی آغاز نگارش بوده اند و کاوش های باستانی در آن به کشف خط منجر می شود . «سیامک سرلک» ، باستان شناس و سرپرست کاوشگران میناب و رودان می گوید : بررسیها در شهر میناب و رودان به کشف دو محوطه پیش از تاریخ ، متعلق به هزاره سوم تا هزاره پنجم پیش از میلاد منجر شد . مواد فرهنگی موجود ، نشان از محوطه هایی که به اهمیت و تأثیرگذاری تپه یحیایی کرمان دارد اما متأسفانه بیش از95درصد از این دو محوطه ، توسط زارعان و مالکان مسطح شده و تنها 5 درصد از آنها باقی مانده است .» تپه یحیی در 25 کیلومتری کرمان ، بقایای شش دوره استقرار را در بر می گیرد که قدیمی ترین آنها به اواخر دوره ی نوسنگی و جدیدترین آنها به دوره ی ساسانیان تعلق دارد . جالب است بدانید که در دوره ی چهارم ، یعنی در 3500 سال پیش از میلاد ، خط در تپه یحیی پدیدار شد . داخل اتاق های کشف شده در این دوره ، 6 لوح گلی و 24 مهر گلی و تعدادی نیز مهر استوان های با نوشته هایی به خط ایلامی مربوط به ارسید های اقتصادی به دست آمد . گویا از همان سالها ایرانیها برای کارهایشان حساب و کتاب محکمی داشته اند . پس از عصر آهن ، این تپه بار دیگر در زمان هخامنشیان آباد شد و تا زمان اشکانیان و ساسانیان به حیات خود ادامه داد اما پس از آن به کلی متروک شد .