رابطه ی حیوانات با اعداد ریاضی
«سیل» یک پستاندارد دریایی گوشتخوار است . آن را دست آموز می کنند و به برخی از سیرکها برای نمایش به کار می گیرند . از سیل می خواهند که تا فلان عدد را بشمارد . «سیل» با چند بار دمیدن در یک بوق ، پاسخ درستی به این سؤال می دهد .
به همین ترتیب دیده شده است که یک اسب آموزش دیده در پاسخ مربی خود که عددی را از حیوان می پرسد می تواند با کوبیدن های پی در پی پا بر زمین ، آن عدد را نشان بدهد .
اگر کسی شاهد چنین صحنه هایی باشد شاید گمان کند که حیوانات قادرند اعداد ریاضی را بشمرند ، ولی حقیقت آن است که هیج یک از این حیوانات مفهوم عدد را درک نمی کنندو از عهده ی شمردن آن ها بر نمی آید . آنچه رخ می دهد این است که مثلاً سیل یا اسب ، پس از طی یک دوره آموزش یاد می گیرند که در چه موقع ، عملی را آغاز و چه هنگام آن را ختم کنند . از این رو با دریافت علامتی دمیدن در بوق و یا کوفتن پا بر رزمین یا هر کار دیگری را که به آن ها یاد داده باشند آغاز می کنند و سپس با دریافت علامت دیگری ، از ادامه ی آن کار دست بر می دارند .
البته برخی از حیوانات قادرند که عدد کوچکتر را از عدد بزرگتر تشخیص دهند : ولی این به آن معناست که اگر در برابر حیوان دو بسته ی غذا بگذاریم که در یکی 6 عدد از خوراک مورد علاقه ا ش باشد ودر دیگری 5 عدد ، حیوان بسته ی بزرگتر را تشخیص می دهد و ترجیح می دهد که به سراغ همان برود .
کودک انسان که هنوز شمارش اعداد را یاد نگرفته است نیز قادر به تشخیص چنین چیزی است . اما باید توجه داشت که اینها همه مربوط به درک انسان یا حیوان در زمینه ی «کمیّت» ـ یعنی مقدار ـ است و نباید آن را با توان شمردن عدد اشتباه کرد .
دانشمندان بر این باورند که برخی از پرندگان و حیوانات به راستی توان شمردن دارند در یک آزمایش ، با کبوتری چنین کردند :
پی در پی جلویش دانه گذاشتند؛ یعنی هر بار که دانه ای را بر می چید ، دانه ی بعدی را در بشقابش می گذاشتند . دانه هایی در پی گذاشته و به وسیله ی کبوتر طوری به ته بشقاب چسباندند که کبوتر به دردسر بیفتد و از برداشتن آن منصرف شود .
پس از مدتی تکرار این جریان ، دیگر کبوتر یاد گرفت که فقط 6 دانه را به راحتی برچیند و وقتی به دانه ی هفتم می رسید ، خود به خود از برچیدنش منصرف می شد .
دانشمندان تصور کردند که این گونه تشخیص ، خود حاکی از یک شمارش واقعی است!
البته در آزمایش دیگری خواستند به شامپانزه بیاموزند که تعداد مشخصی مثلاً یک دو سه چهار تا پنج عدد نی باریک را بردارد و به دست نمایشگر بدهد . اما شامپانزه از عهده ی این کار ، به درستی بر نیامد وچون هر بار که از عدد پنج رد می شدند می دیدند که شامپانزه دچار اشتباه و سرگردانی می شود .
کشتی صحرا
شتر را کشتی صحرا می نامند . برای این نامگذاری دلیل مناسبی وجود دارد .
همانگونه که کشتی را ساخته اند تا با همه گونه مشکلات دریا دست و پنجه نرم کند شتر نیز برای زندگی ، سفر و تکاپو در صحرا تاب تحمل مشکلات را دارد .
جایی که حیوانات دیگر از بی آبی و بی غذایی جان می سپارند ، شتر به خوبی از پس از این دو مشکل بر می آید؛ چرا که این حیوان آب و غذای ذخیره اش را در درون وجود خود ، حمل می کند .
شتر پیش از شروع مسافرت ، چند روزی یکسره می خورد و می آشامد : آنقدر می خورد که تلی از چربی بر پشتش انباشته می شود . این تل چربی همان کوهان است که حدود 50 کیلو وزن دارد .
پس کوهان شتر ، محل ذخیره چربی است شتر در اثنای مسافرت ، از همین ذخیره چربی تغذیه می کند .
برای ذخیره آب نیز کیسه های فلاسک مانندی در معده ی شتر تعبیه شده است .
پس با وجود چنین توشه ای و ذخیره ای که این حیوان دارد ، می تواند چندین روز در بیابانی بی آب و علف راه بپیماید .
بی آنکه نیازی به نوشیدن آب پیدا کند . شتر آنقدر طاقت تحمل تشنگی را دارد تا به آبشخور دیگری برسد . برای خوراک نیز از همان چربی کوخان خود غذا و انرژی لازم را به بدن می رساند .
از این رو دیده می شود که در پایان سفر ، کوهان شتر شل و تقریباً آب لمبو شده و با چین و چروکهایی به یک طرف حیوان متمایل می شود در چنین حالتی شتر به یک استراحت طولانی نیاز دارد تا بار دیگر نیروی از دست رفته خود را بازیاید .
آیا می دانید شتر یکی از قدیمی ترین خدمتگزاران بشر است؟ بیش از 3000 سال پیش مصریان از این حیوان کار می کشیدند .
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 94صفحه 16