.
رشد تعزیه
از دوره صفویه به بعد شکل تعزیه هرچه
بیشترنمایشی شد و به دلیل حمایتهای
دولتی و مردمی، قدرت بیشتری پیدا کرد و
جایگاههای ثابت دولتی و موقت مردمی به
عنوان تکیه در دوران زندیه و قاجار برای
تعزیه ساخته شد.
جایگاههای دولتی که به شکل تماشاخانه
ساخته شده بود از غرفههای مختلف در
اطراف ساخته میشد که شکل ساختمانی آن
از زورخانهها الهام گرفته شده بود. با این تفاوت
که به جای گود زورخانه،سکّویی گرد در وسط
ساخته میشد که به عنوان صحنۀ نمایش کاربرد
داشت. در سر کوی و برزنها هم مردم با برپا
کردن چادر، تماشاخانههایی موقتی به نام حسینیه
یا تکیه میساختند که بعد از ایام محرم جمع
میشد.
دوران طلایی تعزیه در دورۀناصرالدین شاه بود
که در همان دوران
تکیههای بزرگی
همچون تکیه دولت
ساخته شد. تکیه
دولت در جنوب کاخ
گلستان بود که امروز
اگر به سبزه میدان
بازار تهران بروید،
میتوانید بانک ملی
شعبۀبازار را ببینید
که به جای تکیه دولت
سبز شده است.
در دوران ناصرالدین
شاه در دهۀ اول محرم
بیش از سیصد مجلس
تعزیه برگزار میشد
شروع تعزیه
تاریخ دقیق شروع تعزیه معلوم نیست ولی این مسئله
روشن است که تعزیه از عزاداریهای نمادینی که در سوگ
امام حسین انجام میشد شکل گرفت.
دستههای سینهزنی و زنجیرزنی در دورۀصفویه و بعد
از رسمی شدن مذهب شیعه در ایران این اجازه را پیدا
کردند که آزادانه در شهرهای مختلف به حرکت در بیایند
و عزاداری کنند. در این میان
افرادی با خواندن اشعاری به
عنوان نوحه،حکایت و داستان
روز عاشورا را برای مردم بازگو
میکردند. این دستهها کم کم به
صورت متمرکز به انجام این کار
پرداختند.
در این میان اجرای نوحۀ مربوط
به هریک از شخصیتها به فردی
جداگانه سپرده شد و شکل
نمایشی آن جدیّت بیشتری پیدا
کرد.
نقش زنان و دختران نیز به
پسران نوجوان و جوانانی که
صدایی نازک داشتند سپرده
میشد.
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 171صفحه 31