مجله نوجوان 235 صفحه 8

دانش دوست حسین بیدار مغز اشیاء کم نور در آسمان را چگونه ببینیم ؟ استفاده از نور قرمز در شبهای رصدی و زمانی که نیاز به نور هست باعث می شود تا مردمک چشم تنگ بماند . چشم انسان یک اندام فوق العاده است که دارای محدودیت هایی است . زمانی که شما از جای پر نور به جای تاریکی می روید ، چشم شما چند لحظه ای را نیاز دراد تا بتواند تنظیم شود و خود را با تاریکی تطبیق دهد . یا زمانی که شما در شب از یک اتاق پر نور به بیرون بروید برای چند لحظه هیچ چیز نمی توانید ببینید . چشم شما برای عادت کردن به محیط تاریک نیازمند زمان است تا خود را با محیط تطبیق دهد ، اما چه اتفاقی برای چشمان شما می افتد : اول : مردمک چشم در زمانی که در روشنایی هستید تنگ بوده و زمانی که به جای تاریکی بروید باید گشاد شود تا نور بیشتری از محیط جمع آوری کند . دوم : سلول های میله ای چشم مقداری rhodops را می سازد که حساسیت به نور بیشتر شود . حال می توان گفت که سلول های میله ای چشم به نور قرمز کمتر حساس هستند تا نور آبی و سفید . به همین علت نور قرمز کمتر باعث می شود که مردمک چشم شما تنگ شود . به همین علت ساده است که منجمین در شبهای رصدی ، زمانی که نیاز به نور دارند تا تلسکوپ یا نقشه هایشان را ببینند از نور قرمز استفاده می کنند . اما شما می توانید اشیاء بزرگ و یا نور مناسب را با خیره شدن به آن و تمرکز بر روی آن ببینید ، اما اگر بخواهید شی کم نوری را ببینید هر چه خیره تر شوید و بیشتر توجه کنید کمتر خواهید دید ، اما برعکس اگر از تمرکز دست بردارید یا چپ چپ به آن نگاه کنید موفق تر خواهید بود . اما دلیل این موضوع چیست ؟ در چشم لایه های گیرنده ای وجود دارد که به دو گونه تقسیم می شود ، یکی مخروطی و دیگری استوانه ای ، درچشم هر انسانی حدود 120 میلیون نورون استوانه ای و 5 میلیون نورون مخروطی یافت می شود . نورون های استوانه ای نسبت به نور حساس ترند و در نور کم هم فعالیت می کنند . آنها با تاریکی سازش یافته و به تدریج سبب می شوند که در محیط تاریک هم ببینیم . به همین جهت در دید شبانه نقش مهمی دارند . حساسیت نورون های مخروطی کم است . این سلول ها فقط در روشنایی زیاد تحریک می شوند و اهمیت آن ها در تشخیص رنگ و جزئیات است . در نور کم ، مخروطی ها از کار می افتند و کناره شبکیه برای تشخیص بهتر خواهد بود . قطعه خارجی نورون های استوانه ای دارای ساختمان غشایی لایه لایه است و در آن ارغوان شبکیه یا ردوپسین قرار دارد . ردوپسین از یک بخش رنگین به نام ریتین و یک بخش پروتئینی به نام اسپین ساخته شده است . رسیدن نور به ردوپسین باعث جدا شدن ریتین از اسپین می شود ردوپسین به کمک ویتامین A در سلول های استوانه ای ساخته می شود در تاریکی و نور کم ، ویتامین A با واسطه آنزیم های موجود در نورون های استوانه ای به ریتین تبدیل می شود . کمبود این ویتامین باعث شب کوری می شود . البته مصرف زیاد آن هم مشکلاتی را در بر دارد . منابع غنی از ویتامین A عبارتند از : کره ، جگر ، شیر ، زرده تخم مرغ ، ماهی ، هویج ، کدو حلوایی ، طالبی ، زردآلو ، کلم بروکلی ، گریپ فروت ، اسفناج و سایر سبزیجات سبز تیره و برگی شکل . برای رصد از چراغ قوه قرمز استفاده کنید و چشمانتان را قوی کنید . دوست نوجوانان سال پنجم / شماره 23 پیاپی 235 / 28 شهریور 1388