عروس گوله
نمایش "عروس گوله" نیز از دیگر مراسم قبل از حلول سال نو به شمار می رفت . این نمایش همراه با آواز ریتمیک دارای مفاهیم اخلاقی و آیینی خاصی بود . بازیگران این نمایش معمولاً سه نفر بودند . و به نقش غول ، پیربابو و ناز خانم ظاهر می شدند . نازخانم را بیشتر مواقع پسر جوانی که لباس زنانه پوشیده بود اجرا می کرد . پیربابو نقش پیرمردی بود که با غول بر سر تصاحب نازخانم به بحث و جدل می پرداخت . غول هم خود را با کلاهی از کلوش (ساقه برنج) ، زنگوله ها و چماق به هیبتی عجیب می آراست . این گروه به منازل مختلف رفته به ایفای نقش خود می پرداختند ودر ازای تهنیت گویی با آرزوی سالی پر برکت و پر یمن برای صاحب خانه ، از او هدایایی دریافت می کردند . گاه نقش یک شخصیت دیگر به اسم "کاس خانم" نیز به این جمع اضافه می شد .
لبه گوت (لبه گود)
این چند بازی با هر چند نفر که باشد شروع می شود . سکه های پول وسیلۀ این بازی است که همه بایداز یک نوع باشند .
نحوۀ بازی :
ابتدا در کنار دیوار یا در یک نقطه صاف چال های می کنند و همه بازیکنان ، به طرف لیس (سکه صاف و سنگین) چاله می اندازند . به طوری که هر یک از بازیکنان سعی دارند . لیس آن ها در چاله یا در فاصله نزدیک تری از چاله قرار گیرد ، به این ترتیب نوبت بازیکنان مشخص می شود .
در صورتی که لیس دو نفر از بازیکنان در چاله قرار گیرد . همه بازیکنان باید از نو لیس بیندازند . بازیکنی که لیسش در چاله و در فاصله نزدیک تری از چاله قرا گیرد به عنوان بازیکن اول شناخته می شود بازیکنان دیگر باید لیسشان را جمع کنند و هر کدام یک سکه به او بدهند - او باید همه سکه ها راجمع آوری کرده و در فاصل های که قبلاً تعیین شده بود به طرف چاله پرتاب کند آن تعداد سکه که داخل چاله قرار گرفت متعلق به خودش است . پس نفر دوم با یکی از بازیکنان که مورد اعتماد سایرین است سک های را به او نشان می دهد و او وظیفه دارد سکه مورد نظر را بزند اگر موفق شد سکه انتخابی را بزند تمام سکه ها را جمع کرده و مال خودش می شود و در بازی بعد"پیش لیس" می شود و بقیه مجدد لیس می اندازند .
دخوس ، دخوس بازی
این بازی با نام های ، هاپوی ، دخوس جا ، گالی دخوسی نیز مرسوم است .
بای بین چند نفر از یک مکان که به آن "ماره" می گویند آغاز می شود ابتدا یکی از بازیکنان داوطلبانه یا قراردادی چشمش را می بندد و با شمارش اعداد مثلاً از یک تا بیست ، فرصت قایم شدن را به دیگر بازیکنان می دهد سپس چشمش را باز کرده و بایستی آن ها را پیدا کند و با دست ضربهای به آن ها بزند . بازیکنان هم می بایست به طرف ماره دویده و به آن دست بزنند و بگویند "ماره سلام" یا به اصطلاح "سوک سوک" کنند بدون اینکه دست بازیکن چشم گذارنده به آن ها بخورد ، اولین نفری که اقدام به ماره سلام کرده و موفق نشده ، باید در مرحله بعدی چشم ببندد و بازی به همین ترتیب ادامه پیدا می کند .
جفت ناتک (زوج یا فرد)
ابتدا یکی از بازیکنان چنیدن نخود ، فندق ، آلبالو را برمی دارد . دو دست را به پشت می برد و نخود یا فندق را میان دو دست جا به جا میکند ، طوری که طرف مقابل نبیند ، آن گاه دو دست را به حریف نشان می دهد و او ویشگونی روی پوست دستش می گیرد و می گوید مثلاً محتوی دست راست جفت و دیگری تک است . اگر درست بگوید محتوی مشت حریف را می برد .
کشتی گیله مردی
این کشتی که امروزه همچنان پابرجاست ، یادگار صلابت و دلاوری مردم خطه گیلان است . کشتی "گیله مردی" ریشه در تاریخ دارد . "مقدسی" در قرن چهارم ه_ از این کشتی یاد کرده است . "ظهیر الدین مرعشی" در مورد آن می گوید : "رسم مردم دیلم است که جوانان روغن بر خود بمالند و پس از استراحت و خوراک کافی و لذیذ از گوشت ، روغن ، عسل و . . . زور آن ها زیاد شده و قدرت می یابند که با فرد دیگری کشتی بگیرند . "
کشتی گیران "گیله مرد" مراتب خاصی نظیر تنگوله یا نوچه ، پهلوان ، سر پهلوان یا میدان دار دارند . این کشتی در محوطه ای محصور به نام "سیمبر" یا "سبزه میدان" برگزار می شود کشتی گیله مردی معمولا در تابستان ، اعیاد و عروسی ها انجام می شود . کشتی گیران که شلوارهایی به نام "لاسپار" به پادارند با بالاتنه لخت ، ابتدا به حضار احترام می گذارند و سپس با حرکات نمایشی قدرت خویش را به رخ حریفان می کشانند . این حرکات نمایشی "فوزوما" یا "فزومما" خوانده می شود . پساز رجزخوانی ، حریف با کف زدن به او پاسخ می دهد . آغاز نبرد با حواله کردن مشت هاست . این بخش در موارد بسیار منجر به مجروح شدن و شکستگی استخوان یکی از طرفین می شود . در این کشتی هرگاه دست یکی از طرفین با زمین برخورد کند بازنده محسوب می شود . جایزه این مسابقات به صورت غیر نقدی و شامل پارچه ، آینه ، پیراهن ، گوسفند ، گاو و . . . . است که به این جایزه "برم" می گویند .
دوست نوجوانان
سال پنجم / شماره 23 پیاپی 235 / 28 شهریور 1388
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 235صفحه 27