گفتاری در مورد وقوف در مشعر الحرام
وقوف در مشعر الحرام از طلوع فجر تا طلوع آفتاب روز عید، واجب است و این وقوف عبادتی است که در آن نیّت با شرایطش واجب است و احتیاط (واجب) آن است که بعد از کوچ کردن از عرفات، وقوف با نیّت خالص در مشعر از شب عید تا طلوع فجر واجب باشد سپس نیّت وقوف بین طلوع فجر تا طلوع آفتاب را بنماید. و مستحب است که قبل از طلوع آفتاب از مشعر کوچ کند به طوری که از «وادی محسّر» نگذرد و اگر از آن گذشت، معصیت کرده ولی کفّاره ندارد و احتیاط (واجب) آن است که (از مشعر) طوری کوچ کند که قبل از طلوع آفتاب به وادی محسّر نرسد. و رکن، همان وقوف بین طلوع فجر تا طلوع آفتاب است به مقداری که نام وقوف بر آن صادق باشد ولو این که یک دقیقه یا دو دقیقه باشد، بنا بر این اگر وقوف بین طلوع فجر تا طلوع آفتاب را به طور کلی ترک نماید حجش باطل است به تفصیلی که می آید.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 502
مسأله 1 ـ برای اشخاص ناتوان مانند زن ها و اطفال و پیرمردان و اشخاصی که عذری مانند خوف و بیماری دارند و برای کسی که آنان را کوچ می دهد و مراقبت و پرستاری می کند، جایز است که در شب عید بعد از آن که مقداری از شب وقوف کردند، کوچ نمایند و احتیاطی که نباید ترک شود آن است که قبل از نصف شب کوچ ننمایند، پس بر این گروه ها وقوف بین الطلوعین واجب نیست.
مسأله 2 ـ کسی که بدون عذر و از روی عمد پیش از طلوع فجر از مشعر بیرون رود و تا طلوع آفتاب برنگردد چنانچه وقوف در عرفات از او فوت نشده و شب عید تا طلوع فجر در مشعر وقوف کرده باشد حجش بنابر مشهور صحیح است و بر عهدۀ او یک گوسفند است، لیکن احتیاط (واجب) خلاف آن است، بنا بر این پس از تمام کردن حجش بر او واجب است در سال آینده بنابر احتیاط (واجب) حج به جا آورد.
مسأله 3 ـ کسی که به خاطر عذری به وقوف بین الطلوعین و وقوف شب عید نرسد، ولی به وقوف عرفات رسیده باشد اگر چنانچه به مقداری از طلوع فجر تا ظهر روز عید برسد و در مشعر ولو مختصری وقوف نماید حجش صحیح است.
مسأله 4 ـ از آنچه گذشت روشن شد که برای وقوف در مشعر سه وقت است: یک وقت اختیاری و آن بین الطلوعین است؛ و دو وقت اضطراری: یکی از آن ها شب عید است برای کسی که عذر دارد و دومی از طلوع آفتاب روز عید تا ظهر باز برای کسی که عذر دارد؛ و (معلوم شد که) برای وقوف عرفات، یک وقت اختیاری است که آن از ظهر روز عرفه تا غروب شرعی آن روز است و یک وقت اضطراری است که آن شب عید است برای کسی که دارای عذر است. پس در این صورت با ملاحظۀ رسیدن به یکی از دو موقف (عرفات و مشعر) یا هر دوی آن ها، چه اختیاری آن ها یا اضطراری آن ها، چه به طور مفرد یا مرکب، چه از روی عمد یا جهل یا فراموشی، اقسام زیادی پیدا می شود که ما موارد مورد ابتلای آن ها را ذکر می کنیم.
اول: رسیدن به اختیاری هر دوی آن ها که بدون اشکال حجش از این جهت صحیح است.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 503
دوم: نرسیدن به وقوف اختیاری و اضطراری هر دوی آن ها، که بدون اشکال حجش باطل است عمداً باشد یا از روی جهل و یا از روی فراموشی، بنا بر این بر او واجب است با همان احرامی که برای حج بسته عمرۀ مفرده به جا آورد و بهتر آن است که قصد عدول به عمرۀ مفرده نماید، و احتیاط (واجب) برای کسی که قربانی همراه دارد آن است که آن را ذبح کند. و اگر نرسیدن (به وقوف ها) بدون تقصیر باشد حج بر او واجب نیست، مگر این که در آینده شرایط استطاعت برایش پیدا شود. و اگر (نرسیدنش) از روی تقصیر باشد حج بر او مستقر می شود و واجب است سال آینده به جا آورد؛ اگرچه شرایط استطاعت را نداشته باشد.
سوم: رسیدن به اختیاری عرفه و اضطراری روزانۀ مشعر؛ پس اگر عمداً اختیاری مشعر را ترک کرده باشد حجش باطل است، و اگر عمدی نباشد صحیح است.
چهارم: رسیدن به اختیاری مشعر با اضطراری عرفه، پس اگر عمداً اختیاری عرفه را ترک کرده باشد حجش باطل است وگرنه صحیح است.
پنجم: رسیدن به اختیاری عرفه با اضطراری شبانۀ مشعر، پس اگر اختیاری مشعر را به خاطر عذری ترک کرده باشد حجش صحیح است وگرنه بنابر احتیاط (واجب) باطل است.
ششم: رسیدن به اضطراری عرفه با اضطراری شبانۀ مشعر؛ پس اگر دارای عذر است و بدون عمد، اختیاری عرفه را ترک نموده، بنابر اقوی حجش صحیح است. و شخصی که عذری نداشته اگر عمداً اختیاری عرفه را ترک نموده، حجش باطل است و اگر عمداً اختیاری مشعر را ترک نموده بنابر احتیاط (واجب) همین طور است، چنان که در غیرعمد هم احتیاط چنین است.
هفتم: رسیدن به اضطراری عرفه با اضطراری روزانۀ مشعر؛ پس اگر عمداً یکی از دو اختیاری ها را ترک کرده باشد حجش باطل است وگرنه بعید نیست که صحیح باشد اگرچه احتیاط (مستحب) آن است که اگر استطاعت پیدا کند در آینده حج نماید.
هشتم: رسیدن به اختیاری عرفه فقط، پس اگر عمداً مشعر را ترک کرده حجش باطل است، وگرنه بنابر احتیاط (واجب) چنین است.
نهم: رسیدن به اضطراری عرفه فقط؛ پس حجش باطل است.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 504
دهم: رسیدن به اختیاری مشعر فقط، پس حجش صحیح است در صورتی که عمداً اختیاری عرفه را ترک نکرده باشد، وگرنه باطل است.
یازدهم: رسیدن به اضطراری روزانۀ مشعر فقط؛ پس حجش باطل است.
دوازدهم: رسیدن به اضطراری شبانۀ مشعر فقط؛ پس اگر از صاحبان عذر است و وقوف عرفه را عمداً ترک نکرده است بنابر اقوی حجش صحیح است، وگرنه باطل است.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 505