وقت وجوب فطره
وقت وجوب زکات فطره هنگام داخل شدن شب عید است و وقت پرداختن آن تا ظهر روز عید ادامه دارد و افضل بلکه احوط آن است که (پرداختن را) تا روز تأخیر بیندازد (و در روز عید بپردازد). و اگر نماز عید می خواند احتیاط را ترک نکند که قبل از نماز عید، زکات فطره را بدهد. و اگر وقت دادن زکات گذشت و زکات را کنار گذاشته باید آن را به مستحقّ بدهد و اگر کنار نگذاشته باشد احتیاط (واجب) آن است که زکات ساقط نمی شود، بلکه آن را به قصد قربت و بدون نیّت ادا و قضا می پردازد.
مسأله 1 ـ مقدّم داشتن زکات فطره بر ماه رمضان جایز نیست، بلکه (تقدیم آن) به هیچ نحو جایز نیست، البته مانعی ندارد به فقیر قرض دهد و بعد از آن و در وقت وجوب، قرض را به عنوان فطره حساب نماید.
مسأله 2 ـ کنار گذاشتن فطره و معیّن کردن آن در مال مخصوصی از اجناس و یا کنار گذاشتن قیمت آن از نقدینه ها جایز است؛ و احوط بلکه وجیه تر آن است که در جدا کردن قیمت به نقدینه (پول) اکتفا کند. و اگر کمتر از مقداری که بر او واجب است کنار بگذارد حکم اختصاص به آن دارد و باقی مانده همچنان کنار گذاشته نشده باقی می ماند. و اگر آن را در مالی بیش از مقدار زکات کنار بگذارد، کنار گذاشته شدن آن با این عمل به طوری
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 395
که آن مقدار کنار گذاشته شده بین مالک و زکات مشترک باشد مشکل است؛ البته اگر زکات را در مالی که بین مالک و شخص دیگری به طور مشاع مشترک است تعیین کند و سهم او به مقدار زکات یا کمتر از آن باشد اظهر آن است که با این عمل زکات کنار گذاشته شده و معیّن می شود. و اگر وقت ادای زکات بگذرد و آن را در وقت، کنار گذاشته باشد می تواند ادای آن را به مستحقِ تأخیر اندازد، خصوصاً با ملاحظه کردن بعضی مرجّحات؛ اگرچه (در صورت تأخیر) با تمکّن از پرداخت و بودن مستحقِ اگر تلف شود ضامن آن است، برخلاف جایی که متمکّن از پرداخت آن نباشد که ضامن نیست مگر این که در آن تعدی شود یا در نگهداری آن کوتاهی شود (که در این صورت) مانند سایر امانت ها (ضامن است).
مسأله 3 ـ احتیاط (واجب) آن است که زکات را بعد از کنار گذاشتن با بودن مستحقّ به جای دیگر انتقال ندهند.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 396