روزۀ کفّاره
روزۀ کفّاره بر چند قسم است: از آن جمله: روزه کفّاره ای است که با آن چیز دیگری هم واجب است، و آن کفّارۀ قتل عمدی است که در آن هر سه نوع کفّاره (بنده آزاد کردن، شصت روز روزه گرفتن و شصت فقیر اطعام کردن) واجب است. و همچنین است بنابر احتیاط (واجب) کفّارۀ باطل کردن روزه با کار حرام در ماه رمضان.
واز آن جمله: روزۀ کفّاره ای است که پس از عجز از غیر روزه واجب می شود، و آن عبارت است از کفّارۀ ظِهار و کفّارۀ قتل خطایی، زیرا در این دو مورد، بعد از آن که نتواند بنده آزاد کند، روزه واجب می شود. و کفّارۀ افطار قضای ماه رمضان که بعد از عجز از اطعام روزه واجب است. و کفّارۀ یمین (قسم) و آن عبارت از یک بنده آزاد کردن یا ده فقیر سیر نمودن یا پوشاندن است و اگر هیچ کدام را نتوانست، باید سه روز روزه بگیرد. و کفّارۀ این که زن صورت خود را در مصیبت بخراشد به طوری که خون بیرون آید و یا موی سر خود را در مصیبت بکَند و کفّارۀ این که مرد جامۀ خود را در مصیبت زن یا فرزند خود بِدَرد که کفّارۀ این دو مثل کفّارۀ یمین است. و کفّارۀ کوچ کردن عمدی قبل از غروب از عرفات که بعد از آن که نتواند شتری قربانی کند، باید هجده روز روزه بگیرد. و کفّارۀ این که شخص محرم شترمرغ را صید کند که کفّارۀ آن یک شتر است و اگر نتواند، پول آن را طعام تهیّه می کند و به شصت فقیر صدقه می دهد، به هر کدام بنابر اقوی یک مد، و احتیاط (مستحب) آن است که به هر کدام دو مدّ بپردازد و اگر از شصت نفر زیادآمد به همان شصت نفر اکتفا می کند و اگر از شصت نفر کم آید، اتمام آن واجب نیست و البته احتیاط به دو مدّ در جایی است که دادن دو مدّ باعث نشود که از شصت نفر کم بیاید وگرنه باید به یک مدّ اکتفا نموده و شصت نفر را تکمیل کند. و اگر از صدقه دادن عاجز باشد، بنابر احتیاط واجب برای هر مدّ یک روز و تا شصت روز روزه بگیرد و این نهایت کفّارۀ شترمرغ است (که از شصت روز روزه بیشتر نمی شود) و اگر از این هم عاجز باشد هیجده روز روزه بگیرد. و کفّاره این که مُحرم گاو وحشی را صید کند که کفّارۀ آن یک گاو است و اگر از آن عاجز باشد، پول آن را طعام تهیّه می کند و به سی نفر فقیر صدقه می دهد؛ به هر
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 341
یک از آن ها بنابر اقوی یک مدّ، واحتیاط (مستحب) دو مدّ است، پس اگر زیاد آمد از آن خود او است، و اگر کمتر باشد، تکمیل آن بر او واجب نیست و چنان که گذشت اگر دادن دو مدّ باعث شود که از سی نفر کم آید، نباید به دو مدّ احتیاط کند، و اگر از آن عاجز باشد، بنابر احتیاط (واجب) به جای هر مدّی یک روز، روزه می گیرد تا سی روز تمام، و این نهایت کفّاره گاو وحشی است (و از سی روز روزه بیشتر نمی شود) و اگر از آن هم عاجز باشد، نه روز، روزه می گیرد و الاغ وحشی مانند گاو وحشی است و احتیاط (مستحب) آن است که مانند شترمرغ باشد. و کفّارۀ این که مُحرم آهو را صید کند که کفّارۀ آن یک گوسفند است و اگر از آن عاجز باشد، پول آن را طعام خریده و به ده فقیر صدقه می دهد، بنابر اقوی به هر کدام یک مد، و بنابر احتیاط (استحبابی) دو مدّ و حکم زیاد و کم آمدن و مورد احتیاط آن، چنان است که گذشت و اگر از آن عاجز باشد، باید به جای هر مدّی یک روز، روزه بگیرد تا ده روز تمام و این نهایت کفّاره آهو است (که از ده روز، روزه بیشتر نمی شود) و اگر از آن هم عاجز باشد، سه روز روزه بگیرد.
و از آن جمله: روزه کفّاره ای است که انسان بین گرفتن روزه و کاری دیگر مخیّر است و آن عبارت است از کفّارۀ روزه خوردن در ماه رمضان وکفّارۀ باطل کردن اعتکاف با جماع و کفّارۀ کندن زن موی سرش را در مصیبت و کفّارۀ نذر و عهد که در همۀ آن ها بین امور سه گانه (یک بنده آزاد کردن ودو ماه روزه گرفتن و شصت فقیر را اطعام نمودن) مخیّر است.
مسأله 1 ـ دو ماه روزۀ کفّارۀ جمع و کفّارۀ تخییری و ترتیبی، باید پی در پی باشد و در حصول این شرط (پی در پی بودن) روزه گرفتن یک ماه اول و یک روز از ماه دوم کفایت می کند، همان طور که گذشت، و همچنین هیجده روزی را که به جای دو ماه می گیرد بنابر احتیاط (واجب) باید پی در پی باشد، بلکه در روزۀ سایر کفّارات نیز احتیاط (واجب) آن است که پی در پی باشد. و اگر در مواردی که پی در پی بودن روزه واجب است به خاطر عذری، در بین، روزه را بخورد، ضرری به اتصال و پی در پی بودن آن نمی رساند و بعد از برطرف شدن عذر، ادامۀ آن را می گیرد همان طور که گذشت.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 342