کتاب نماز

نماز جعفرطیار ، نماز استسقاء ، نماز غفیله و ...

و از جملۀ نمازهای مستحب: نماز استسقاء است

‏و استسقاء به معنای درخواست آب است. و نماز استسقاء، مستحب است در وقتی که‏‎ ‎‏آب نهرها فرو رود و باران کم شود و آسمان از باریدن خودداری کند، به خاطر شیوع‏‎ ‎‏گناهان و کفران نعمت ها و ندادن حقوق و کم فروشی در کیل و وزن و ظلم و حیله و ترک‏‎ ‎‏امر به معروف و نهی از منکر و جلوگیری از زکات و حکم نمودن به غیر آنچه خدا نازل‏‎ ‎


ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 276
‏فرموده و غیر این ها از چیزهایی که موجب خشم حضرت رحمان می شود و موجب‏‎ ‎‏نیامدن باران می گردد، همان طور که در روایت آمده.‏

‏و کیفیت آن مانند نماز عید فطر و قربان، دو رکعت و به جماعت است و فرادا خواندن‏‎ ‎‏آن به قصد رجاء اشکال ندارد. در هر رکعت از آن حمد و سوره ای را می خواند و در‏‎ ‎‏رکعت اول بعد از سوره، پنج تکبیر می گوید و بعد از هر تکبیر، یک قنوت به جا می آورد و‏‎ ‎‏در رکعت دوم چهار تکبیر (می گوید) که بعد از هر تکبیری، یک قنوت به جا می آورد. و در‏‎ ‎‏قنوت، خواندن هر دعایی کافی است و بهتر است که دعای قنوت شامل طلب باران و آب و‏‎ ‎‏طلب عطوفت حضرت رحمان باشد به این که باران ها را فروفرستد و درهای آسمان را به‏‎ ‎‏رحمت باز کند و قبل از دعا، صلوات بر محمّد و آل محمّد علیهم الصلاة والسلام بفرستد.‏

‏و مستحبات این نماز چند امر است: ‏از آن جمله است: ‏بلند خواندن قرائت و خواندن‏‎ ‎‏سوره هایی که در نماز عید مستحب است.‏

و از آن جمله است: ‏این که مردم سه روز، روزه بگیرند و بیرون رفتنشان روز سوم باشد‏‎ ‎‏و (طوری ترتیب دهند که) این روز سوم، روز دوشنبه باشد و اگر نشد، روز جمعه باشد،‏‎ ‎‏برای این که روز جمعه دارای شرف و فضل است.‏

و از آن جمله است: ‏این که امام به همراه مردم، با آرامش و وقار وخشوع و حالت‏‎ ‎‏درخواست به صحرا بیرون بروند، و جای پاکیزه ای را برای نماز انتخاب کنند و بهتر آن‏‎ ‎‏است که به شکل و وضعی خارج شوند که موجب جلب رحمت الهی باشد، مانند این که‏‎ ‎‏پابرهنه باشند.‏

و از آن جمله است: ‏منبر را با خود به صحرا ببرند و مؤذّن ها پیشاپیش امام حرکت کنند.‏

و از آن جمله است: ‏آن چیزی که اصحاب ذکر کرده اند که پیرمردان و پیرزنان و کودکان‏‎ ‎‏و چهارپایان را با خود بیرون ببرند و میان بچه ها و مادرهایشان جدایی افکنند تا زیاد شیون‏‎ ‎‏و گریه کنند و سبب ریزش رحمت الهی گردد و کفار ذمّی و غیر ذمّی را نگذارند که با مردم‏‎ ‎‏به صحرا بروند.‏


ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 277
مسأله 1 ـ ‏بهتر است نماز استسقاء در وقت نماز عید خوانده شود؛ اگرچه بعید نیست‏‎ ‎‏که وقت معیّنی نداشته باشد.‏

مسأله 2 ـ ‏این نماز، اذان و اقامه ندارد، بلکه مؤذّن عوض آن ها سه مرتبه‏‎ ‎‏«الصلاة» می گوید.‏

مسأله 3 ـ ‏مستحب است وقتی که امام از نماز فارغ شد عبای خود را برگرداند؛ به این‏‎ ‎‏صورت که قسمت راست آن را روی شانه چپ قرار دهد و بر عکس (قسمت چپ آن را‏‎ ‎‏روی شانۀ راست بیندازد) و بر منبر رود و رو به قبله کند و صد مرتبه با صدای بلند تکبیر‏‎ ‎‏بگوید، سپس از طرف راستش به مردم رو کند و صد مرتبه با صدای بلند تسبیح بگوید و‏‎ ‎‏سپس از طرف چپش به مردم رو کند و صد مرتبه با صدای بلند «لا اله الاّ الله » بگوید و‏‎ ‎‏سپس رو به مردم کند و صد مرتبه خدا را حمد نماید و مانعی ندارد که صدایش را در اینجا‏‎ ‎‏نیز بلند کند، چنان که متابعت مأمومین از امام در این ذکرها بلکه و در بلند گفتن آن ها مانعی‏‎ ‎‏ندارد، و شاید این کیفیت بیشتر جلب رحمت الهی نموده و برای تحصیل مقصود‏‎ ‎‏امیدوارکننده تر باشد، سپس امام دست ها را بلند کرده دعا می کند و مردم دعا می کنند و در‏‎ ‎‏دعا و تضرّع و طلب عطوفت و درخواست از خداوند متعال بسیار کوشش می نمایند و‏‎ ‎‏مانعی ندارد که مردم به دعاهای امام، آمین بگویند. سپس امام خطبه می خواند و در تضرّع‏‎ ‎‏و طلب عطوفت الهی مبالغه و کوشش فراوان می نماید و بهتر آن است که اختیار کند بعض‏‎ ‎‏آنچه را که از معصومین ‏‏علیهم السلام‏‏وارد شده است مانند آنچه که از مولای ما امیرالمؤمنین ‏‏علیه السلام‏‎ ‎‏وارد شده و اول آن ‏«الحمد لله سابغ النعم»‏ است. و بهتر است که در این نماز دو خطبه مثل‏‎ ‎‏نماز عید فطر و قربان بخواند و خطبه دومی را رجاءً به جا آورد.‏

مسأله 4 ـ ‏همان طور که خواندن این نماز موقع کم شدن باران جایز است، خواندن آن‏‎ ‎‏به هنگام خشک شدن چشمه ها و چاه ها نیز جایز است.‏

مسأله 5 ـ ‏اگر اجابت دعای آن ها به تأخیر افتاد، بیرون رفتن (برای نماز) را تکرار‏‎ ‎‏می کنند تا رحمت خدا ـ ان شاء الله تعالی ـ آن ها را دریابد و اگر اجابت نفرماید، حتماً برای‏‎ ‎‏مصالحی است که خداوند به آن ها عالم است و برای ما حقِ اعتراض نیست و نباید از رحمت‏‎ ‎


ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 278
‏خدای تعالی مأیوس شویم. و جایز است نماز و دعا را پشت سر هم تکرار کنند، و به همان‏‎ ‎‏سه روز روزه اکتفا نمایند و (جایز است) پشت سر هم نباشد که سه روز دیگر، رجاءً روزه‏‎ ‎‏بگیرند (و به صحرا روند)، بلکه تکرار کردن نماز استسقاء را هم، رجاءً انجام دهند.‏

و از جملۀ نمازهای مستحب: ‏نماز غفیله است، و آن دو رکعت است، میان نماز مغرب‏‎ ‎‏و عشا که در مقدّمۀ اول از کتاب نماز تفصیل آن گذشت.‏

و از جملۀ نمازهای مستحب: ‏نماز شب دفن است، که شرح آن در باب دفن میّت از‏‎ ‎‏احکام اموات گذشت.‏

و از جملۀ نمازهای مستحب: ‏نماز اول ماه و نماز حاجت، و غیر آن ها از نمازهایی‏‎ ‎‏است که مفصّلاً در جاهای خودش ذکر شده است.‏

‎ ‎

ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 1صفحه 279