ج) ارتباط متقابل دولت و بازاریان

‏‏ج) ارتباط متقابل دولت و بازاریان‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏بازاریان، پشتوانه عظیم اسلام ‏

‏‏دولتهای رژیم سابق و خود رژیم سابق چون با مردم نبود و مردم‏‎ ‎‏هم با او نبودند، شاید جرأت نکرد یک دفعه محمدرضا تو بازار‏‎ ‎‏بیاید. اما اکنون اینطور نیست، برای اینکه دولت و بازار،‏‎ ‎‏رئیس جمهور و بازاریها اینها برادر هستند و از خود این مردم‏‎ ‎‏هستند. اینطور نیست که در آن رده های به اصطلاح خودشان بالا‏‎ ‎‏باشند و به حسب واقع منحط باشند که مردم آنها را نپذیرند. در‏‎ ‎‏طول تاریخ هر مشکلی که پیدا می شد برای اسلام و برای علمای‏‎ ‎‏بزرگ اسلام، کافی بود که نصف روز بازار برای یک همچو امری‏‎ ‎‏بسته بشود و مشکل حل بشود. یک پشتوانۀ عظیمی است بازار‏‎ ‎‏برای اسلام، و بازاریها باید با کمال دقت این مسئله را حفظ کنند...‏

‏‏     بازار باید یکدل دنبال جبهه باشد و از پشت سر جبهه را تقویت‏‎ ‎‏بکند.(397)‏

‏‏25 / 10 / 59‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏آسیبهای جدی به اسلام ناشی از بی توجهی دولت به بازاریان‏‏ ‏

‏‏اگر دولت همان مسیر مردم را سیر کند، اگر دولت با این مردمی که‏‎ ‎‏در صحنه بودند، چه از بازرگانانشان و چه از ـ عرض می کنم که ـ‏‎ ‎‏دیگر مردمشان و چه از کاسبهای جزئشان، همه اینها ـ الاّ نادری‏‎[1]‎‎ ‎‏که هیچ وقت نبودند ـ اگر دولت کاری بکند که اینها را یک وقتی‏‎ ‎‏همه را ناراضی کند، از حیث اینکه مالیاتها را زیاد کند بدون وجه،‏‎ ‎‏از حیث اینکه جرم برای تأخیر مالیات بدون وجه، از اینکه جریمه‏‎ ‎‏برای یک مسائل قرار بدهد بدون وجه، و همین طور قضاتی که در‏‎ ‎
‏‎

‏‏اطراف هستند، اگر خدای نخواسته، طریقشان را یک نحوی قرار‏‎ ‎‏بدهند که مردم کم کم شک در اینها بکنند، آن روز است که برای ما‏‎ ‎‏مصیبت پیش می آید؛ آن روز است که نه جنگ می تواند پیروز‏‎ ‎‏بشود و نه مجلس می تواند موفق باشد و نه دولت؛ آن روز است که‏‎ ‎‏باید فاتحه را بخوانیم.(398)‏

‏‏4 / 11 / 61‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏خدمات متقابل دولت و بازار‏

‏‏متشکرم از اینکه امروز مواجه هستم با قشر متعهد اسلامی‏‎ ‎‏نمایندگان سراسر کشور از اصناف و بازرگانان. و من امروز باید‏‎ ‎‏یک مقدار راجع به بازار صحبت کنم، یک مقدار هم راجع به‏‎ ‎‏دولت. آنکه راجع به بازار است، همه می دانیم، می دانید که بازار‏‎ ‎‏یکی از قشرهای عظیم متعهد به اسلام و در هر غائله ای که برای‏‎ ‎‏اسلام پیش آمده است، این بازار است که پیشقدم است. در قضیۀ‏‎ ‎‏تنباکو و حکم مرحوم میرزای شیرازی‏‎[2]‎‏ ـ اعلی الله مقامه ـ این‏‎ ‎‏بازار بود که همراهی کرد و منتهی به قیام شد. بعضی از بازرگانان‏‎ ‎‏اصفهان، از قراری که نقل شده است، یکی از بازرگانهای معتبر‏‎ ‎‏بوده است، تمام تنباکوهایی که داشته است و آن وقت تاجر تنباکو‏‎ ‎‏هم گفته می شود بوده است، پس از حکم میرزا، آورد در میدان‏‎ ‎‏شاه و آتش زد؛ و مشابه او بازارهای دیگر در تأیید حکم میرزا در‏‎ ‎‏آن وقت قیام کردند، حتی شهید هم دادند. و پس از آن، در طول‏‎ ‎‏مشروطیت و استبداد به صورت مشروطیت، باز در هر زمینه، این‏‎ ‎‏بازار است که پیشقدم است و همراه با سایر قشرهای ملت از‏‎ ‎
‏‎

‏‏کارگران و کشاورزان و امثال اینها، مجاهده کرده است و مشکلات‏‎ ‎‏را تحمل کرده است و در پیشبرد مقاصد اسلام آنچه که توان داشته‏‎ ‎‏است، عمل کرده است. و در این پنجاه سال سیاه که تاریخ ایران را‏‎ ‎‏سیاه کرد، سیاهتر از رژیمهای سابق کرد، فشار بر بازار بسیار بود و‏‎ ‎‏بیشتر بود و از بازار، آنها خیلی وحشت داشتند؛ و لهذا یک وقت‏‎ ‎‏هم بنای بر این گذاشتند که این سقفها را خراب کنند؛ از زیر این‏‎ ‎‏سقفها خوف داشتند، لکن موفق نشدند. و در این نهضت، بازار‏‎ ‎‏یک حظّ وافر در امور داشت از تعطیلیهایی که کرد، از اعتصاباتی‏‎ ‎‏که کرد، البته سایر قشرها هم سهیم بودند، لکن بازار هم یک قشر‏‎ ‎‏عظیم سهیم در این امر بود. و در این جنگ هم، بازار هم در جبهه‏‎ ‎‏فرستاد و هم در پشت جبهه خدمت کرد. و الآن هم باز، بازار است‏‎ ‎‏که خدمت می کند و از اسلام عزیز و از جمهوری اسلامی‏‎ ‎‏نگهداری می کند.‏

‏‏     میرزا، یک آقای مرجع بود در یک دهی از عراق، او‏‎ ‎‏نمی توانست که خودش یا طلبه هایی که آنجا دارند بسیج کنند برای‏‎ ‎‏مقابله با آن سلطنت استبدادی. او حکمی فرمود، علمای بلاد هم‏‎ ‎‏نمی توانستند خودشان راه بیفتند و این استبداد سیاه را بشکنند.‏‎ ‎‏این بازار و ملت بود که پشتیبانی از مراجع خودشان می کردند، از‏‎ ‎‏علمای خودشان می کردند و آنهایی که به راه استبداد می رفتند،‏‎ ‎‏آنها را به زمین می زدند. و در همین نهضت و در همین قضایایی که‏‎ ‎‏همه شاهد بودید و شاهد بودیم، باز، بازار است که تعطیلات‏‎ ‎‏طولانی کرد و با تعطیلات طولانی و تظاهرات و اعتصابات و‏‎ ‎‏چیزهای دیگر از این نهضت پشتیبانی کرد. البته سایر قشرها هم‏‎ ‎‏همه بودند و خداوند همه را تأیید کند. این بازار است که از اوّل،‏‎ ‎‏پشتوانۀ احکام اسلام بوده است و حالا هم هست و ان شاء الله ‏‎ ‎
‏‎

‏‏بعدها هم خواهد بود. و امیدوارم که دولت توجه عمیق خاص‏‎ ‎‏بکند به بازار و آنچه که از دست او برمی آید به این قشر متعهد‏‎ ‎‏خدمت بکند.‏

‏‏     دو طرف قضیه را باید ملاحظه کنیم. از آن طرف بازار را ما باید‏‎ ‎‏حفظش بکنیم با تمام قوا، همه مان موظفیم. بازار است که ما را نگه‏‎ ‎‏داشته، همه را نگه داشته، از آن طرف، بازار باید دولت را حفظ‏‎ ‎‏کند. اگر رها کند چه بکند دولت. آقای موسوی‏‎[3]‎‏ نخست وزیر‏‎ ‎‏یک کاسب است، مثل شما کاسب بوده دیگر، پدرش هم الآن‏‎ ‎‏ظاهراً کاسب است. خوب، آنکه چیزی ندارد که خودش بدهد،‏‎ ‎‏وزیرهای دیگر هم همه از همین قبیلند. دولت خودش که چیزی‏‎ ‎‏ندارد. دولت می خواهد دفاع از جان شما، از ناموس شما، از مال‏‎ ‎‏شما، از حیثیت شما بکند. خوب، ما خودمان باید این کار را تکفل‏‎ ‎‏کنیم، و آن مقدار که می توانیم، اینهایی که سرمایه های کلان دارند.‏‎ ‎‏اگر یک وقتی شما شنیدید که این آقایان بعضی می گویند‏‎ ‎‏تروریست اقتصادی و محتکرین را می گویند، محتکرین را‏‎ ‎‏می گویند، عامۀ بازار محتکر نیستند، متعهدند آنها؛ آنها خلاف‏‎ ‎‏شرع نمی کنند. یک دسته هستند که هم نق می زنند، هم کاری به‏‎ ‎‏این کارها ندارند، هم مال مردم را احتکار می کنند و گران‏‎ ‎‏می فروشند و بازار سیاه درست می کنند، یک دسته اند اینها. اینطور‏‎ ‎‏نیست که به بازار کسی جسارت کند؛ من تا حالا از هیچ کس‏‎ ‎‏نشنیدم که در بازار یک حرفی زده باشد. خوب، این بازاری است‏‎ ‎‏که بازار مسلمین است، این بازاری است که از اول تا حالا خدمت‏‎ ‎‏کرده و حالا هم خدمت می کند، بعدها هم خدمت خواهد کرد.‏‎ ‎‏بنابراین، ما هم در گرفتاریهای دولت باید ملاحظه کنیم، هم‏‎ ‎
‏‎

‏‏گرفتاری مستضعفین و بیچاره ها را باید ملاحظه بکنیم، هم‏‎ ‎‏گرفتاری این آواره هایی که آمدند و الآن هستند...‏

‏‏     تا یک دولت نیاید بنشیند، تا بعضی از آقایان محترم اصناف‏‎ ‎‏نروند پیش دولت بنشینند، از این نمایندگان، دولت برایشان تشریح‏‎ ‎‏کند که ما گرفتاریمان چی هست؛ آنقدری که آنها گرفتاری دارند ما‏‎ ‎‏تصورش را نمی توانیم بکنیم. بنابراین، ما دو طرف قضیه را باید‏‎ ‎‏ملاحظه کنیم. یعنی از همۀ ابعاد ما باید توجه بکنیم به مسائل و‏‎ ‎‏مشکلاتمان، و اسلام همۀ ما را مسئول قرار داده. وقتی اعراض و‏‎ ‎‏نفوس مسلمین در معرض خطر است، برای همۀ ما واجب است‏‎ ‎‏که اگر به اندازۀ کافی ندارند آنها جمعیت، پاشیم برویم؛ آنکه‏‎ ‎‏می تواند باید پا بشود برود. برای همه واجب است که حالایی که‏‎ ‎‏یک عده ای داوطلب شدند و بحمدالله زیاد هم هستند و رفتند و تو‏‎ ‎‏جبهه ها هم الآن، الحمدلله خوب است، لکن پشت جبهه مشغول‏‎ ‎‏باشند به تأیید دولت، مشغول باشند به اینکه دولتی که در هر ماه‏‎ ‎‏چند صد میلیون خرج جنگ فقط می کند، هر روز هر روز چند صد‏‎ ‎‏میلیون خرج جنگ را دارد دولت، از آن طرف هم عایدی دولت،‏‎ ‎‏مهمش نفت بود که نفت را حالا نمی گذارند ما استخراج کنیم زیاد.‏‎ ‎‏نمی شود هم نفتی که مال نسلهای آینده است همه اش را درآورند‏‎ ‎‏و حالا خرج کنند و چهار روز دیگر زندگی نتوانند بکنند. باقی اش‏‎ ‎‏این است که خوب مردم کمک کنند، خیرخواهها کمک کنند، ما‏‎ ‎‏نصیحت می کنیم، استدعا می کنیم از آنها که کمک کنید به این‏‎ ‎‏دولتی که مشغول گرفتاری اش هست و آنهمه گرفتاری دارد. دولت‏‎ ‎‏هم باید به شما کمک کند، طرفینی است قضیه، یک طرف را نباید‏‎ ‎‏حساب کرد. از آن طرف دولت آن مقداری که می تواند باید‏‎ ‎‏خدمت کند، آنقدری که توان دارد باید خدمت کند به بازار و به‏‎ ‎
‏‎

‏‏مستمندان و به دیگران. از آن طرف هم آقایان همه باید خدمت‏‎ ‎‏بکنند. منتها اینکه حالا من دارم می گویم، به گوش یک عدۀ زیاد امّا‏‎ ‎‏کم مایه، کم سرمایه، به گوش آنها می رود، امّا یک عده ای هم‏‎ ‎‏هستند که سرمایه های هنگفت دارند، آنها این حرفها را خیلی‏‎ ‎‏گوش نمی دهند. حساب آنها با خدای تبارک و تعالی است.(399)‏

‏‏10 / 11 / 61‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏شرکت دادن بازاریان در امر صنعت‏‏ ‏

‏‏عمده این است که برای این مستضعفینی که به شما خدمت کردند،‏‎ ‎‏خدمت بکنید و خدمت هم به این است که آنها را ـ بازاریها را ـ در‏‎ ‎‏کار وادار کنید، شریک کنید. کسانی که می توانند صنعتهای کوچک‏‎ ‎‏درست کنند، صنعتهایشان را حفظ بکنید و سایر کارها، آنهایی که‏‎ ‎‏البته دولت نمی تواند. آنکه دولت می تواند و دیگران نمی توانند،‏‎ ‎‏آنها باید بکنند.(400)‏

‏‏4 / 6 / 63‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏اولویت دادن به بازاریان متعهد در توسعۀ بخش خصوصی از سوی دولت ‏

‏‏دولت ـ چنانچه کراراً تذکر داده ام ـ بی شرکت ملت و توسعۀ‏‎ ‎‏بخشهای خصوصی جوشیده از طبقات محرومِ مردم و همکاری با‏‎ ‎‏طبقات مختلف مردم، با شکست مواجه خواهد شد. کشاندن امور‏‎ ‎‏به سوی مالکیت دولت و کنار گذاشتن ملت، بیماری مهلکی است‏‎ ‎‏که باید از آن احتراز شود و در این موضوع گزارشهای مختلفی‏‎ ‎‏می رسد و هیأت دولت موظف است این امر را به طور همگانی‏‎ ‎‏گزارش دهد و کیفیت عمل را در اختیار عموم گذارد و این امر را‏‎ ‎‏جدی تلقی کند. و تذکر این نکته مهم است که دخالت دادن کسانی‏‎ ‎
‏‎

‏‏که در امور تجارت واردند، از بازاریان محرومیت کشیده و درد‏‎ ‎‏اسلام و انقلاب چشیده تا متخصصان وارد و مسلمان و متعهد، از‏‎ ‎‏امور ضروری است. دولت و این دوستان باید دقیقاً توجه کنند که‏‎ ‎‏آزادیِ بخش خصوصی به صورتی باشد تا هرچه بهتر بشود به نفع‏‎ ‎‏مردم محروم و مستضعف کار کرد؛ نه چون گذشته تعدادی از خدا‏‎ ‎‏بی خبر در تمام امور تجاری و مالی مردم سلطه پیدا کنند.(401)‏

‏‏22 / 11 / 63‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‎ ‎

‏‎

• ) بعضی، تعدادِ اندکی.
• ) آقای میرزاحسن شیرازی (متوفی 1312 ه . ق) که با فتوای معروف خود موجب الغای قرارداد منعقده بین ناصرالدین شاه قاجار و شرکت انگلیسی «رژی» شد؛ طبق این قرارداد امتیاز توتون و تنباکوی ایران به مدت پنجاه سال به آن شرکت واگذار شده بود.
• ) آقای میرحسین موسوی.