جلال و حشمت بشارت در پیامهای امام خمینی به رهبران دیگر ملل
□ محمد علی قانع زاده
از زمانیکه بشر نوشتن را آموخت و توانست افکار و اندیشههای خود را با اشکال مختلف بر روی لوحههای گلی، تخته سنگ، استخوان، پوست حیوانات و پاپیروس منعکس نماید پایههای پل و حلقه اتصال گذشته با حال و حال با آینده ریخته شد و انسان به نوعی تعهد خود را نسبت به نسلهای آینده به نمایش گذاشت و بدینوسیله کوشید تجربیات تلخ و شیرین خود را به گونهای به آیندگان منتقل نماید تا درس عبرت و پند و اندرزی برای آنها باشد. استفاده از پوست درخت پاپیروس قریب سه هزار سال پیش از میلاد و بدنبال آن اختراع کاغذ و تکامل تدریجی و قابل توجه آن در پایهها و ستونهای این پل ارتباطی تحولی شگفتآور و غیر قابل انکار بوجود آورد. بطوریکه با گذشت قرنها، حجم استفاده از کاغذ جهت نشر افکار و اندیشههای بشر و انتقال آن به نسلهای آینده بطرز عجیبی افزایش یافت و کتابخانهها و آرشیوهای جهانی مملو از کتب و اسناد و مواد کاغذی گردید چرا که بشر دریافت ترقی و تعالی ملتها در گرو مطالعه گذشته تاریخی و بالنتیجه بیداری روح و جان او میباشد. بیدلیل نیست که قسمت مهمی از قرآن کریم به بیان سرگذشت پیشینیان اختصاص یافته است. ذکر این همه تاریخ گذشتگان در قرآن که یک کتاب انسانساز است بخاطر بهرهگیری از جنبههای مختلف تاریخ
حضورج. 9صفحه 234
گذشتگان، عوامل پیروزی، شکست، اسباب سعادت و بدبختی و استفاده از تجربیات فراوانی است که در لابلای صفحات تاریخ نهفته است، از نگاه یک متفکر و تاریخشناس وقایع و حوادث تاریخی بدون مستندات و اسناد متقن و گویا ارزش چندانی ندارد. بنابراین حفظ و نگهداری اسناد میبایست سرلوحه امور دست اندرکاران این رشته قرار گیرد. امروزه با وجود پیشرفتهای علمی و فنی در جهان متحول و پیچیده کنونی و برغم پیشبینیهائی که در کاهش حجم کاغذ مورد استفاده انسان بدلیل استفاده از کامپیوتر و راهاندازی اداراتِ به اصطلاح بدون کاغذ میشود، موضوع نگهداری اشکال متنوع اسناد مورد بحث محافل علمی قرار گرفته است. اسناد کاغذی به عنوان یکی از مهمترین وسایل انتقال اندیشهها و افکار بشر جایگاه و موقعیت ویژه خود را نه تنها از دست نداده بلکه از اصالت بیشتری
حضورج. 9صفحه 235
برخوردار گشته است. اما حفظ و نگهداری آنها در شرایط مطلوب نیز معضلی فرا راه انسان بوده است. گرچه در قرنهای اخیر بویژه در قرن بیستم، دوام کاغذهای مورد استفاده مراکز دولتی و راههای مناسبتر حفاظت و نگهداری اسناد و مواد کاغذی موضوع بحث متخصصین آرشیو و کارشناسان این فن بوده و بعضی از استانداردهای مشخص در این رابطه توصیه و اعمال شده و در پارهای از کشورها بویژه کشورهای اروپائی و آمریکا علاوه بر تأسیس دورههای آکادمیک در رابطه با حفاظت، نگهداری و مدیریت اسناد، قوانین مدونی در این زمینه به تصویب رسیده و قدمهای ذیقیمتی در رابطه با مبارزه با عوامل مختلف مخرب اسناد برداشته شده است اما حجم رو به تزاید این اسناد و عوامل مختلف محیطی، درونی و بیولوژیکی مخرب اسناد از یک طرف و مشکلات پیچیده اجتماعی کشورها و بالنتیجه عدم توجه کافی دولتها به
بخش اسناد و آرشیو از طرف دیگر معضلات و مسائلی را چه از جنبه نگهداری و حفاظت اسناد در شرایط مطلوب و مناسب و چه از جنبه بازیابی آنها آفریده است که حل آن در گرو اقدامات دیگری است که موضوع بحث ما نیست.
کشور عزیز ما نیز با وجود سابقه کهن تاریخی در حفظ و نگهداری اسناد و وجود آرشیوهای مخصوص در زمان هخامنشیان از این قاعده کلی مستثنی نبوده است. از بدو پیدایش تشکیلات اداری در ایران یعنی حدود سال 1285 هجری شمسی که حجم اسناد تولیدی روز به روز افزایش یافت متأسفانه کار نگهداری و حفاظت از اسناد در اغلب موارد بدست افراد فاقد انگیزه و صلاحیت سپرده شده و از این راه زیانهای جبرانناپذیری بر اسناد کشور وارد گردیده است در حالیکه قرآن کریم در سوره «القلم» به قلم و آنچه را با آن مینویسند قسم یاد نموده و بطور کلی برای تمام وسایلی که از
حضورج. 9صفحه 236
طریق آن هدایت و تکامل فکری و اخلاقی و عملی بشر صورت میپذیرد اهمیت ویژهای قائل شده است همچنین ائمه اطهار در این مورد سفارش نمودهاند امام صادق(ع) در حدیثی میفرمایند «اکتب و بث علمک فی اخوانک فان مت فاورث کتبک بنیک فانه یاتی علی الناس زمان هرج لایانسون فیه الا بکتبهم.» بنویس و دانش خود را در میان برادرانت پخش نما زیرا اگر بمیری کتابها و نوشتههایت به ارث در میان فرزندانت خواهد ماند. زمانی بر مردم خواهد آمد که آشوب خواهد شد و مردم جز به کتابهایشان انس نخواهند داشت». لذا حفظ و نگهداری کتابها و اسناد از گزند حوادث و همچنین عوامل بیولوژیکی از اهم وظایف کتابداران و آرشیویستها و مسئولین و مدیریت اسناد در سطوح مختلف اداری میباشد، بنابراین در حالیکه بررسی به موقع و امحاء اسناد فاقد ارزش باید مدنظر باشد، ضروری است قدمهای لازم جهت حفاظت اسناد با ارزش و قابل نگهداری برداشته شود. برنامهریزی پیشرفته و اقدام سریع و اطمینان از حفاظت مطلوب و مناسب اسناد در مخازن و همچنین در زمانی که اسناد حالت جاری و نیمه جاری دارند بسیار ضروری است چرا که اسناد موادی زوالپذیر بوده و در صورتیکه با احتیاط کامل حمل، ضبط، نگهداری و حفاظت نگردند دچار آسیبهای جدی خواهند شد. همچنین لازم است بایگانها و
حضورج. 9صفحه 237
آرشیویستها اطلاعات کامل و بهنگامی از نحوه حفاظت و نگهداری و بازیابی اسناد داشته و اصولاً پرسنلی که مسئول نگهداری اسناد هستند به اندازه کافی مجهز به پشتوانه علمی و تجربه لازم باشند.
وزارت امور خارجه به عنوان اولین وزارتخانهای که در ایران اقدام به ارائه و اجراء سیستم بایگانی مدرن نموده است در راستای وظایف خویش بویژه پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی توانسته است اقدامات مفید و مؤثری در زمینه حفظ، نگهداری، بازیابی و نشر اسناد خود که از قدمت پانصد ساله برخوردار است و گنجینه گرانبها و بخش مهمی از تاریخ سیاسی _ فرهنگی کشور در سدههای اخیر محسوب میشود، بردارد و در همین راستا در کنار دیگر فعالیتهای خود اقدام به جمع آوری اسناد مربوط به حضرت امام در این وزارتخانه نموده و آن را در اختیار مؤسسه محترم تنظیم و نشر آثار آن حضرت قرار داده است. علاوه بر آن به جمعآوری 118 پیام حضرت امام(س) به 23 تن از رهبران جهان که به مناسبتهای مختلف و به استثناء یک مورد (پیام ایشان به گورباچف) در پاسخ پیامهای آنان ارسال شده و هرکدام به نوبه خود حاوی نکات آموزنده و معنوی زیادی است اقدام نموده و آنرا جهت چاپ به مؤسسه تحویل داده است.
هدف نهائی آن بزرگ مرجع و رهبر در این
پیامها زنده نگه داشتن پیام و رسالت اسلام و استمرار و پایداری و جاودان ساختن آنها و نجات دادن نسل بشر از مفاسد و بدبختیها و ارائه الگویی مناسب جهت مبارزه و آزادی ملتها و دولتها از زیر بار سلطه ستمکاران و جباران قرن است. به همین منظور امام راحل در بسیاری از موارد در پیامهای متعدد به سران کشورها نحوه مبارزه ملت ایران و پیروزی انقلاب اسلامی را به منظور آزاد ساختن ملتها و دولتها از زیر بار سلطه مستکبران به عنوان الگو معرفی نموده و میفرمایند «امید است سایر ملل محروم و در بند کشورهای اسلامی نیز بتوانند با الهامگیری از این انقلاب اصیل اسلامی و قوانین حیات بخش اسلام خود را از سلطه شرق و غرب و مزدورانشان نجات بخشند. در جای دیگر بر آمریکای جهانخوار یورش برده و سردمداران آمریکا را به عنوان ریشۀ همۀ مفاسد عالم معرفی نموده و در پاسخ پیام لی شیان نیان رئیس جمهور خلق چین که به مناسبت عید نوروز ارسال نموده بود در ارتباط با فاجعه بمباران شیمیائی حلبچه توسط مزدوران صدام میفرمایند «امید است ملت قهرمان و مقاوم ما در این سال جدید بتواند ثمره سالها مبارزه و مقاومت قهرمانانه خود را بدست آورد و دست دشمنان اسلام و مملکت اسلامی خود بخصوص آمریکای جنایتکار و مزدور بیارادهاش صدام خونخوار که به ملت خود نیز رحم نکرد...
حضورج. 9صفحه 238
کوتاه کند. و یا در ارتباط با شکسته شدن حرمت شهر مقدس مکه توسط آل سعود در پاسخ پیامی به راشد بن سعید آل مکتوم نائب رئیس و نخستوزیر دولت امارات عربی متحده میفرمایند «... دیدیم که رژیم مزدور آل سعود به دستور آمریکای جنایتکار در حرم امن الهی هزاران زائر بیدفاع خانه خدا را به جرم فریاد برائت از مشرکان به خاک و خون کشید» بدون شک هرجا فاجعهای رخ داده و حق مظلومی ضایع شده و فسادی صورت گرفته است حضرت امام چهره کریه آمریکا را در پشت آن مشاهده نموده و آن را نه تنها با سخنرانیهای افشاگرانه خود به جهانیان اعلام داشته بلکه در مکاتبات و مراسلات خود با زمامداران جهانی، همانند رسول گرامی اسلام که با ارسال نامه به رهبران جهان در آن روزگار آنها را دعوت به اسلام نموده و از ستیزهجوئی بر حذر میداشتهاند، رسالت پیامبرگونه خود را به نحو احسن به انجام رسانده حجت را بر همگان تمام کردهاند.
حضرت امام در این پیامها سیاست بازیهای مرسوم در امور سیاسی را به یکباره درهم پیچیده و در پاسخ پیامی که شیخ زائد بن سلطان آل نهیان رئیس دولت امارت عربی متحده به مناسبت حلول عید سعید قربان ارسال نموده بود، میفرمایند «در حالیکه سردمداران آمریکای جهانخوار دزدانه به خلیج فارس وارد شده و هواپیمای
مسافربری را با بیش از 290 نفر انسان بیدفاع و زن و کودک بیگناه هدف موشک قرار داده و میکشند... و با کمال تأسف، بیشتر حاکمان منطقه و کشورهای اسلامی نیز حتی از یک محکومیت لفظی هم دریغ میورزند چه جای عید و تبریکی است» همچنین اعتقاد راسخ حضرت امام به نابودی اسرائیل نیز در پیامهای ایشان تبلور عینی یافته و بالاتر از همه در پیام بسیار ارزنده و روشنگر و گویای خویش به گورباچف علاوه بر معرفی اسلام به عنوان یک دین برتر و جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگترین و قدرتمندترین پایگاه جهان اسلام وی را از روی آوردن به غرب بر حذر داشته و به مطالعه اسلام و تحقیق و تفحص در آن دعوت نموده و از هم پاشیدگی نظامهای مارکسیستی را به او نوید داده است.
مطالعه و بررسی جوانب مختلف این پیامها بویژه پیام ایشان به گورباچف که هر عبارت آن علاوه بر مزایای معنوی حاوی آثار پربار و سازندهای است، محتاج مطالعات عمیق و شناخت کامل از اسلام ناب محمدی است که تنها از دست محققین آگاه ساخته است با این وجود با نگاهی اجمالی به محتویات پیامها میتوان دریافت که رعایت نکات ظریف نامه نگاری و بیان عبارتهای «والسلام علیکم» و «والسلام علیکم و رحمةالله» در مکاتبه با رهبران
حضورج. 9صفحه 239
مسلمان و یا بیان عبارت «والسلام علی من اتبع الهدی» در مکاتبه با رهبران غیر مسلمان و حدود 200 بار استفاده از کلمات مسلمانان، مسلمین، محرومان، مستضعفین و... نشان از عمق توجه امام راحل به مسائل اسلامی و دغدغه خاطر ایشان نسبت به مسلمانان و مستضعفان در مجموعه عالم بوده و در مقابل در جای جای پیامها بر خصم زبون تاختهاند.
بی گمان آیه شریفه محمد رسولالله والذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم از سوره فتح و یا کلام حکیمانه امیر مؤمنان علی علیهالسلام که خطاب به فرزندانشان فرمودند «کوناللظالم خصما و للمظلوم عونا» در مجموعه این پیامها تبلور عینی یافته و انسان را به عمق و اهمیت این پیامها، آگاهتر میسازد. و رجاء واثق دارد مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام با انتشار این مجموعه برگ زرین دیگری از رهنمودهای آن حضرت را در معرض افکار و اندیشههای مشتاقان راهش قرار خواهد داد.
بسماللهالرحمنالرحیم
حضرت آقای لی شیان نیان رئیس جمهور خلق چین
پیام تبریک آنجناب بمناسبت عید نوروز واصل و موجب تشکر گردید امید است ملت قهرمان و مقاوم ما در این سال جدید بتواند ثمرۀ سالها مبارزه و مقاومت قهرمانانۀ خود را بدست آورده و دست دشمنان اسلام و مملکت اسلامی خود بخصوص آمریکای جنایتکار و مزدور بیارادهاش صدام خونخواری که به ملت خود نیز رحم نکرده و با بمبهای شیمیائی هزاران زن و کودک و انسانهای بیدفاع و غیر نظامی کُرد را در حلبچه و مناطق دیگر با وضع فجیع و رقت باری به شهادت رساند کوتاه کند و با محاکمه و تنبیه این جنایتکار قرن در صلح و آرامش زندگی خود را با سربلندی و عظمت ادامه دهد.
بتاریخ 25 فروردین ماه /67
روحالله موسوی الخمینی
حضورج. 9صفحه 240
بسماللهالرحمنالرحیم
2 ذی حجة الحرام 408
حضرت آقای شیخ زائد بن سلطان آل نهیان رئیس دولت امارات عربی متحده
تلگراف تبریک آنجناب بمناسبت حلول عید سعید قربان واصل و موجب تشکر گردید متقابلاً این عید بزرگ اسلامی را بجنابعالی و ملت برادر و مسلمان کشورتان تبریک میگویم اگر چه با این مصیبتهای بزرگی که برای مسلمانان جهان و بخصوص ملت مظلوم ایران پیش آمده جای تبریک و عیدی نمانده در جائی که سردمداران امریکای جهانخوار دزدانه به خلیج فارس وارد شده و هواپیمای مسافربری را با بیش از 290 نفر انسان بیدفاع و زن و کودک بیگناه هدف موشک قرار داده و میکشند و نوکر بیاراده و مزدورشان صدام جنایتکار در حلبچه و جبهههای جنگ هر روزه صدها و هزاران انسان را با بمبهای کشنده شیمیائی همچون برگ درختان روی زمین میریزد و با کمال تأسف بیشتر حاکمان منطقه و کشورهای اسلامی نیز حتی از یک محکومیت لفظی هم دریغ میورزند چه جای عید و تبریکی است.
والسلام علیکم
روحالله الموسوی الخمینی
بسماللهالرحمنالرحیم
حضرت آقای ژنرال سوهارتو رئیس جمهوری کشور اندونزی
29 ذی الحجة الحرام /407
پیام تبریک آنجناب به مناسبت فرا رسیدن عید سعید قربان واصل و موجب تشکر گردید. متقابلاً این عید بزرگ اسلامی را به جنابعالی و ملت مسلمان کشورتان تبریک میگویم. البته ملت اسلامی ما امسال عیدی نداشتند زیرا همانگونه که میدانید صدها زن و مرد از عزیزانشان در کنار حرم امن الهی و شهر مکه به شهادت رسیده و به وسیله مزدوران آمریکای جهانخوار و به جرم فریاد برائت از مشرکان به خاک و خون کشیده شدند که اگر ابعاد وسیع این جنایت هولناک برای مسلمانان روشن شود هیچ مسلمانی نمیتواند ساکت بنشیند و این کشتار فجیع را که به دستور آل سعود انجام گردید محکوم نکند از خدای تعالیٰ نجات مسلمانان و سرزمین مقدس حجاز را از حکومت نوکران حلقه به گوش آمریکا و دشمنان اسلام مسئلت دارم.
والسلام علیکم
روحالله الموسوی الخمینی
حضورج. 9صفحه 241
بسماللهالرحمنالرحیم
حضرت آقای راجیو گاندی نخست وزیر کشور هندوستان
پیام تبریک آنحضرت به مناسبت هشتمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران واصل و موجب تشکر گردید. امید است این انقلاب اصیل اسلامی و مردمی بتواند الگوئی برای ملل محروم دیگر جهان قرار گرفته و با اتکال به خدای تعالی و کمک تودههای مردم بتوانند خود را از سلطه استعمارگران شرق و غرب و بخصوص آمریکای جنایتکار نجات بخشند.
بتاریخ 4 اسفند ماه / 64
روحالله الموسوی الخمینی
بسماللهالرحمنالرحیم
حضرت آقای شاذلی بن جدید رئیس جمهوری خلق الجزائر
پیام تبریک آنحضرت به مناسبت نهمین سالگرد انقلاب اسلامی ایران واصل و موجب تشکر گردید امید است ملت بزرگ ایران که با اتکال به خدای تعالیٰ موفق به انجام این انقلاب عظیم اسلامی گردید در آینده بتواند توطئههای دشمنان اسلام و به خصوص سردمداران آمریکای جهانخوار را خنثی نموده و الگوئی برای سایر ملل محروم و مستضعف جهان باشد.
والسلام علیکم 27 جمادی الثانیه /407
روحالله الموسوی الخمینی
حضورج. 9صفحه 242