بنام خداوند جان آفرین
آن چه خواننده ارجمند در سه جلد پیش رو دارد فصل‌ها و بخش‌هائی از زندگی نگارنده می‌باشد که به همت یارانی چند گرد آمده است. تقسیم مطالب برحسب تسلسل حوادث و بستگی آنها به هم، سبب اصلی تنظیم و تدوین آن ها در سه جلد متمایز از یکدیگر می‌باشد.
جلد اول با شرح کوتاهی از نسب خانوادگی و دوران خردسالی وآموزش‌های ابتدائی و متوسطه من آغاز می‌شود و نقشی که ارتباطات خانوادگی و جایگاه پدر و بستگان مادری‌ام در دین و اجتماع و سیاست داشته‌اند و تاثیراتی که قهراً بر تکوین شخصیتی من گذارده‌اند، به ویژه قرابت و نزدیکی فوق‌العاده با خاندان‌های مرجعیت و نیز برخورداری از عنایات بیکران بزرگانی همچون امام موسی صدر، تا حدودی بازگو شده‌اند.
پس از اخذ دیپلم متوسطه و به منظور ادامه تحصیل راهی آلمان شدم و با حوادث غیرمترقبه و ناگوار و نا خواسته‌ای مواجه گشتم که بی‌تردید اثرگذار در طی مراحل مختلف زندگی‌ام بوده است. در کنار تحصیل و تلاش‌های موفق علمی از مسائل اجتماعی غافل نبوده ودر جنبش دانشجوئی خارج از کشور فعالیت داشته‌ام. شرح تلاش‌های علمی وآکادمیک و نیز مبارزه سیاسی علیه استبداد داخلی و استیلای خارجی در ایران در قالب کنفدراسیون دانشجویان و محصلین ایرانی و همچنین اتحادیه
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه ت
انجمنهای اسلامی دانشجویان در اروپا، آمریکا و کانادا، بخشهای دیگر جلد اول را شکل داده‌اند.
تمرکز تلاش‌های سیاسی و اجتماعی در چارچوب انجمنهای اسلامی دانشجویان فارسی زبان؛ موجب برقراری ارتباط ارگانیک و سامان یافته با امام خمینی گردید که در آن زمان دوران تبعید خود را در عراق می‌گذراندند. تحولات سیاسی و اجتماعی در آن روزگاران ـ دهه های شصت و هفتاد میلادی ـ که به دوران آرمانگرایی مشهور است و بروز و ظهور جنبش‌های انقلابی و آزادیبخش در جهان، خاصه در کشورهای به اصطلاح طوفانی امریکای لاتین و افریقا، که غالباً تحت لوای مارکسیسم و اندیشه‌های سوسیالیسم مارکس و دیالکتیک هگل شکل گرفته بودند و در راس همه پیروزی مائو‌تسه‌تونگ در چین و نجات بیش از هزار میلیون انسان گرسنه و اسیر از بند امپریالیسم آمریکا، حال و هوا و دل و شعور جوانان را به سوی خود می‌کشیدند.
ظهور امام خمینی در فضای سیاسی ایران و آغاز جنبشی که در نهایت به پانزدهم خرداد شهرت یافت و ورود چین پیروز به رهبری «رفیق مائو» به صحنه معادلات سیاسی جهان، دو عاملی بودند و شدند که به صورت دو نقطه عطف، حوادث و سیر تحولات اجتماعی را در خارج از کشور رقم زدند. نقش مبارزات دانشجویان ایرانی در خارج از کشور در دفاع از زندانیان سیاسی ایران و برنامه‌های افشاگرانه ماهیت حکومت وابسته بویژه به هنگام مسافرت شاه و ملکه ایران به آلمان در سال 1967، تا بدان حد گسترده و اثرگذار شد که حتی به حوزه دانشگاهها و دانشجویان اروپایی نیز سرایت کرده و جنبش دانشجویان آلمانی و نسل معروف به «1968» فرانسه و آلمان را بنیان نهاد. جریاناتی که بعدها با تشکیل «فراکسیون ارتش سرخ» آلمان و گروه آلدومورو در ایتالیا و جنبش دانشجویی چپ فرانسه به اوج خود رسید و تعزیه‌گردان مبارزات ضد امپریالیستی در کشورهای اروپایی گردید. شرح کامل این جریانات را خواننده از زبان و قلم کسی خواهد خواند که خود بی‌واسطه درگیر آنها بوده و به تبع
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه ث
تعهدات دینی و تعلقات میهنی، در میادین گسترده مبارزات آن دوران، چه در اروپا و خاورمیانه ـ لبنان و سوریه و عراق و ایران ـ و چه در آمریکا و کانادا و شبه قاره هند حضور مستقیم و فعال داشته است. مشروح این تحولات و مبارزات در فصول مختلف جلد اول گرد آمده‌اند.
در فصل پایانی جلد اول، به نقش فراموش شده سید احمد خمینی پرداخته‌ام. اعتقاد من اینست که جایگاه «احمد» در شکل‌گیری و شکل‌دهی انقلاب به کلی فراموش شده و چه بسا نقل نشده است. خود او نیز به دلیل مناعت ذاتی و عزت طبع ـ که همگان در او سراغ دارند ـ ویژه و ارادتی که در حد مریدی و مرادی و جدا از عواطف طبیعی پدر و فرزندی نسبت به پدرش داشته است، در این امر بی‌تاثیر نبوده است.
اگر انقلاب اسلامی ایران را به اتومبیلی تشبیه کنیم، من احمد را موتور آن اتومبیل می‌دانم و امام را سکان‌دار و فرمان‌دار آن. مردم نیز نقش سوخت آن اتومبیل را بر عهده داشته‌اند. در این بخش هر چند مختصر و مجمل به نقش شادروان حضرت حجت‌الاسلام و المسلمین سید احمد خمینی یادگار عزیز امام اشاره کرده‌ام، امید دارم بتوانم در چاپهای بعدی آن را تکمیل کنم.
جلد دوم عمدتاً به لبنان و امام موسی صدر، دکتر مصطفی چمران و انقلاب فلسطین و بالاخره رابطه آنان با امام خمینی و مسائل انقلاب اسلامی ایران و مآلاً با جنبش دانشجویان مسلمان ایرانی خاصه در اروپا اختصاص یافته است. عنوان این بخش «وجدان لبنان» است، نامی است که مسیحیان و مسلمانان به امام صدر داده‌اند و بیانگر جایگاهی است که ایشان در حوادث غرورآفرین آن خطه به ویژه در بازیابی هویت فرهنگی و تاریخی شیعیان، به خود اختصاص داده و در ارتقاء سطح مادی و معنوی و اجتماعی آنان نقش‌آفرین بوده است.
همت و پیگیریهای مجدانه عزیز ما محسن کمالیان و بازخوانی‌ها و خلاصه‌سازیها و گردآوری‌های عزیزانم مهدی فرخیان و ایمان محمودی در تدوین این بخش از خاطرات، نقشی بی‌بدیل و در خور تقدیر و تشکر فراوان ایفا کرده است.
جلد سوم کلاً به انقلاب اسلامی ایران، پیش‌زمینه‌های آن، نقش‌آفرینان فرهنگی و
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه ج
سیاسی و اجتماعی آن و حوادث داخلی و خارجی و سیاست‌های جهانی، و بالاخره تلاش‌های قدرت‌های بزرگ برای حفظ شاهنشاهی و شاه ایران، مربوط شده است.
حوادث و وقایع ایران در سالهای منجر به پیروزی انقلاب، رهبری مبارزات پرپیچ و خم مردم و هدایت جریانات سیاسی و مذهبی خارج از کشور توسط امام، مهم‌تر از همه هجرت ایشان به پاریس و آن چه در این مدت در آن دیار گذشته است، آن‌گونه که من از نزدیک شاهد آن ها بوده ام و بعضاً نیز دستی بر آتش داشته‌ام، همه را در این جلد گرد آورده‌ام.
امور مربوط به پایان دوران تبعید و مهاجرت امام خمینی و بازگشت ایشان به وطن، سیر حوادث طوفانی دهه موسوم به فجر و کلیه تلاش‌هایی که در آخرین روزها و در آخرین لحظات برای ناکام گذاردن انقلاب توسط کارگزاران غرب بویژه آمریکا و شورای امنیت ملی آن کشور به مدیریت برژینسکی و دیگر سیاستمداران تندخوی آمریکایی صورت می‌گرفت، نکاتی هستند که بازگفتن آنها بیش از هر زمان دیگر برای نسل به اصطلاح سوم انقلاب ضرورتی حیاتی دارد.
نقشی که چین کمونیست انقلابی و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در هماهنگی با دولت عظمای بریتانیا و دول اروپایی در حفظ جایگاه منحصر به فرد پادشاه ایران برای جهان شرق و غرب، بازی می‌کردند، در این جلد آورده شده است.
استقرار نظام جمهوری اسلامی در پی «پیروزی خون بر شمشیر» و تحولات پیش‌بینی نشده منطقه‌ای و نیز عملیات ایذایی عناصر ضدانقلاب در جای جای ایران زمین بویژه در نوارهای مرزی و مناطق مسکونی اقلیت‌های مذهبی، مسائل و مشکلات طبیعی و غیرطبیعی انتقال قدرت و تغییر نظام حکومتی حاکم بر کشور وهمچنین تدابیر و راهکارهای رهبر و مدیران و متولیان انقلاب اسلامی، را تا آنجا که در خاطر داشته‌ام در جلد سوم آورده‌ام.
گفتم «تا آنجا که در خاطر داشته‌ام»؛ این جمله را از آن رو آوردم تا به خواننده محترمی که قاعدتاً در پی هر ادعایی منتظر مدرک و سند مربوطه می‌باشد از همین الآن بگویم که چنین انتظاری را نداشته باشد. اسناد و مدارک و یادداشتها و نوشته‌ها و
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه ح
فیش‌هایی که از روزگاران گذشته تهیه کرده بودم، همه و همه و به یکباره و به دنبال واقعه‌ای مشکوک از منزل مسکونی‌ام به سرقت رفتند. پیگیری موضوع کار را به دیدار و ملاقات با وزیر اطلاعات وقت، و معاونان ایشان کشاند. ولی سودی حاصل نشد. مسئولان مربوط، این حادثه را سرقتی طبیعی دانسته و از خود سلب مسئولیت کردند. از این جهت کوشش کرده‌ام در جاهایی که امکان داشته، به اسناد دیگران استناد کنم و در دیگر موارد آ ن جا که خود شاهد و یا شریک در حوادث بوده‌ام، به قرینه‌ها و شواهد ارجاع دهـم.
جلد سوم را با ذکر وقایع مربوط به برگزاری رفراندوم نظام جمهوری اسلامی و اعلام روز دوازدهم فروردین به عنوان روز جمهوری اسلامی ایران به پایان برده‌ام. انتخاب این مقطع تاریخی را برای پایان بخشیدن به این بخش از خاطرات سیاسی و اجتماعی‌ام، از نقطه نظری دیگر نیز با اهمیت دانسته‌ام. تمامی تلاش‌های بیست ساله در اروپا و شرکت پر مخاطره در مبارزات سیاسی علیه استبداد داخلی و استیلای خارجی و پذیرش و تحمل تمامی محرومیتهای اجتناب‌ناپذیر ناشی از آن با آغوش باز؛ همه و همه به امید پیروزی ملت ایران از سلطه بیگانه و نجات از استبداد سیاسی حاکم بر کشور بوده است. پیروزی انقلاب اسلامی و تثبیت حاکمیت مردم با برگزاری رفراندوم دهم و یازدهم فروردین 1358، جلوه‌گاه تحقق امیدها و رویاها و آرمان‌های گذشته بود. به بیان دیگر با طلوع آزادی در بهمن 57 و اعلام روز جمهوری اسلامی در دوازدهم فروردین 58، مقطعی پر تلاش و پرخروش از زندگانی‌ام به پایان می‌رسد و روز و روزگاری جدید آغاز می‌گردد.
مسائل مربوط به حوادث بعد از رفراندوم بویژه در شورای انقلاب و دولت موقت مهندس مهدی بازرگان، ورود شاخه‌ای از روحانیت در چارچوب حزب جمهوری اسلامی به مسائل اجرایی و قانون‌گزاری کشور در کنار اداره قوه قضائیه و دادگاهها و کلیه نهادهای نوتاسیس انقلاب توسط شخصیت‌ها و عناصر برجسته روحانی، درگیریهای مسلحانه با عناصر ضدانقلاب در کردستان و گنبد و خوزستان و سیستان و بلوچستان، ماجرای گروگانگیری در سفارت آمریکا، کودتای نا فرجام نوژه و... تا شروع
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه خ
جنگ تحمیلی عراق علیه انقلاب نوپای اسلامی را در جلد چهارم و وقایع و جریانات داخلی و خارجی را از مقطع تاریخی شروع جنگ تا پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت و وفات امام خمینی، ان‌شاءالله در جلد پنجم این سلسله خاطرات تقدیم جوانان برومند و ملت عزیز ایران خواهم کرد.
در لابلای صفحات و مطالب کتاب و در پایان هرجلد، بخشی را به روایتگری تصاویر اختصاص داده‌ام. عکسهایی تقدیم خواننده گشته‌اند که به نوبه خود گویا و از جذابیت ویژه‌ای برخوردار هستند و در حکم سند مصور ایفای نقش می‌کنند. در همین‌جا لازم می‌دانم از جوان خوش‌سیرت و خوش‌صورت و خوش‌خلق، احسان بحرالعلوم طباطبایی، از بستگان گرامی‌ام، تقدیری ویژه به عمل آورم. اسکن و دیجیتالیزه کردن بیش از یکهزار قطعه عکس آن هم با ظرفیت و پیکســل بالا کار کوچکی نیست. گاه برای اسکن یک قطعه عکس و اصلاح آن به بیش از نیم ساعت زمان نیاز بوده است. منظم کردن و دسته‌بندی کردن و ثبت و ضبط کامپیوتریزه یکهزار و اندی قطعه عکس، همت والا و ذوق سر شار و پشتکار کم‌نظیر و البته لطف و عنایت فراوانی را نسبت به من طلب می‌کرده است.
در پایان بر خود فرض می‌دانم از مرحوم سید احمد خمینی تقدیری ویژه عمل آورم چه تدوین این مجموعه مدیون پیشنهاد و پیگیری مستمر ایشان بوده است. علاوه بر آن از عنایت خاص حجت الاسلام حاج سید حسن خمینی، خواهرزاده مهربانم که سبب شده است دست اندرکاران موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی خصوصاً برادران ارجمند آقایان دکتر حمید انصاری، قائم مقام آن موسسه و جناب محمد جواد مرادی‌نیا و فرامرز شعاع حسینی که موجبات تنظیم و انجام امور فنی و چاپ این مجموعه را با کیفیتی مطلوب به انجام برسانند، صمیمانه سپاسگزاری کرده و توفیق همگان را از خدای منان آرزو می‌کنم.
والسلام علی من اتبع الهدی
دکتر سید صادق طباطبایی
تهران. اردیبهشت یکهزار و سیصد و هشتاد و شش
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 1صفحه د