مرثیه سرایی و تعزیه خوانی در فرهنگ اجتماعی جوامع اسلامی
حجة الاسلام قربانعلی اسماعیلی
مسئلۀ عزاداری برسالارشهیدان حسین بن علی(ع) از صدراسلام تا کنون و درمیان مسلمانان وشیعیان و حتی پیروان دیگرمکاتب ادامه دارد و علیرغم ممانعت دشمنان اسلام و اهل بیت با برگزاری شعائرحسینی، شیعیان بر اقامه آن اصرار داشته و درقالبهای گوناگونی آن را برپا داشته اند.
درعین حال فقها و علمای اسلام در طول تاریخ درعین تأکید براصل عزاداری آن امام بزرگوار،مواظبت داشتندتا این گونه محافل ومجالس معنوی وسیاسی به پیرایه ها و انحرافات آلوده نگردد.
در اینجا علما و مصلحان بزرگ از جمله حضرت امام خمینی(س) نقش بسزایی در احیای تعالیم این مکتب عاشورایی– که یک الگوی تمام عیار برای همۀ آزادگان جهان می باشد - دارند.
به ویژه درعصرما و پس ازپیروزی انقلاب اسلامی از سوی بعضی روشنفکران جامعه و افراد نا آگاه موجی بر ضد شعائرحسینی بر خاست وحضرت امام با آن دیدالهی که داشت، توطئه ها و این زمزمه های فاسدرا شناخت و وارد صحنه شد و تا ابد خط بطلان بر این افکار خرافی وغیر اسلامی کشید و مشعل فروزان ستارگان آسمان امامت وولایت و مکتب آن بزرگواران را پر رونق نگه داشت.
حضرت امام خمینی(س) راه اعتدال و میانه را بر گزید; نه فتوا به حرمت بعضی از مسائل داد تا همه شعائر را زیرسئوال ببرد و نه فتوا به جواز همه کارها، حتی انجام اعمالی همچون قمه زنی، داخل آتش شدن و ... بلکه او سبک سنتی را بر گزید و مردم را
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 8
به اقامه مجالس عزاداری و روضه خوانی و ترک اعمالی که موجب وهن مذهب می باشد، تشویق کرد. تا درعین حالی که درمجالس سوگواری، فضائل ومناقب آن بزرگواران گفته می شود، به بیان عزمتها، حماسه ها، مردانگیها، فداکاریها و هزاران فضائل دیگرنیز پرداخته شود. زیرا که نهضت عاشورا باید الهام بخش ملتها در راه مبارزه با ظلم و ظالم باشد.
یکی ازویژگیهای حضرت امام احیای بعد سیاسی فرهنگ عاشورا در قالب مرثیه خوانی و عزاداری بود که در عین تأکید براصل عزاداری، انجام این گونه اعمال را به صورت تظاهرات و راهپیمایی و اعلان برائت ازشرک و ظلم و تبری از ظالمان و فاسقان توصیه نمودند.
افکاربلندحضرت امام تأثیربسزایی در بهبود عزاداریها و اصلاح جهت گیریها در نوحه خوانیها و مرثیه سراییها ایفا کرد که نمونۀ بارزآن در دوران دفاع مقدس ملت ایران در جبهه های حق علیه باطل وتقوا علیه فساد نمایان شد. امام خمینی(س) به گونه ای حرکت کردکه نهضت خونبار کربلا را ازغربت نجات داد و آن را سر مشق و الگوی ملتهای دربند دانست و روح حسینی وحماسه جاودانۀ آن را در کالبد جانهای مرده تزریق نمود که ما اکنون شاهد شکوفایی گلهای معطر نثار، ایثار، شهادت وجانبازی درجهان اسلام هستیم .
به حق آن تحول روحی را که حضرت امام(س) به برکت عشق به سید شهیدان عالم در مردم ایجاد کرد، معجزه وکرامت او باید شمرد.
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 9