بررسی اجمالی برخی از الگوهای تربیتی
قیام امام حسین(ع) و فرهنگ عاشورا
دکتر مهدی جلیلی
در مقدمۀ مقاله به تأثیر قیام امام حسین(ع) در احیای اسلام و گسترش تشیع اشاره شده و سپس الگوهای تربیتی قیام و فرهنگ عاشورا که در سراسر تاریخ اسلام موجب آگاهی مسلمانان و گسترش مذهب تشیع گردیده به شرح زیر مختصراً بررسی شده است:
قسمت نخست مقاله به نقش تبلیغ در قیام و فرهنگ عاشورا اختصاص دارد که بعد از بررسی مختصر پیشینه تبلیغ دینی اسلام در دوران پیامبر و خلفای راشدین به برخی از جنبه های تبلیغی قیام امام حسین(ع)، مانند حرکت از مدینه همراه با اهل بیت، حرکت از مکه در روز هشتم ذی الحجه که مسلمانان از سرزمینهای مختلف برای برگزاری مراسم حج در مکه گرد آمده بودند، خطبه ها، نامه ها و ایثارگری امام حسین (ع) و سایر شهدای کربلا و سخنرانیهای امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) در شام، اشاره شده است. درپایان این قسمت تأثیر تبلیغ پیام عاشورا در تعلیم و تربیت و تحولی که در جامعه به وجود آورد و موجب شد که اولاً نظر مسلمانان به تغییروتحریف اسلام جلب شود و مردم مدینه به قیام علیه بنی امیه بر انگیخته شوند، که پی آمد آن، مجازات برخی از کارگزاران اموی بود که امام حسین (ع) و یارانشان را به شهادت رسانده بودند، ثانیاً شعار اصلی قیامهای شیعی که تا دو قرن بعد از واقعۀ کربلا ادامه یافت، همان پیام عاشورا بود. ثالثاً واقعۀ کربلا علاوه بر آن که مظهر ظلم ستیزی و مقابله با ستمگران تاریخ بود، موجب گسترش مذهب تشیع گردید.
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 34
در قسمت دوم تحت عنوان امر به معروف و نهی ازمنکر یک روش تربیتی فراگیر، اهمیت امر به معروف و نهی از منکر و پیشینۀ تاریخی آن و نقشی که درتعلیم وتربیت دارد، اجمالاً بررسی شده است. در پایان این قسمت به این نکته اشاره شده است، که هدف اصلی امام حسین (ع) امر به معروف و نهی از منکر بوده است و امر به معروف و نهی از منکر می تواند به منزلۀ یک روش تربیتی دائمی وقابل تعمیم در همۀ صحنه های زندگی مورد استفاده قرارگیرد.
قسمت سوم، تحت عنوان عزاداری و نقش آن در تعلیم و تربیت است که درآن بطور مختصر، پیشینۀ عزاداری در دورۀ زندگی ائمه اطهار(ع) وعزاداری در ایران تا عصرصفوی بررسی شده و در پایان به نقش عزاداری در تقویت مبانی اخلاقی جامعه و افزایش سطح آگاهی شیعیان و تبلیغ مذهب تشیع اشاره شده است.
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 35