مبانی نظری و دیدگاههای کلامی - اعتقادی
امام خمینی(س) در پیوند با فرهنگ عاشورا
آیة الله محمدصادق سعیدی کاشمری
علم کلام متکفل توجیه و تأسیس عقاید اسلامی براساس شرع و عقل است و جایگاهی جالب توجه و مباحثی درخور تأمل و اندیشه را با خود به ارمغان آورده است. یکی از این مباحث، مسئله مرگ است که تفسیر صحیح و توجیه معقول آن نقش مهمی را در سهولت پذیرش معاد ایفا می کند.
حکما و متکلمین اسلامی برای تعریف حیات از سلسله تعابیری استفاده می کنند که نوعاًبه مظاهر و آثار آن اشاره دارد. بنابراین برای تعریف مرگ نمی توان استفادۀ کاملی از آنها نمود زیرا ابهام خویش را به فهم مرگ انتقال می دهند.
در احادیث ما از مرگ به گونه ای دیگر گفتگو شده است، به این صورت که هر زنده ای مراحلی را به سوی مرگ طی کرده و مرگ در وجودش آرام آرام نفوذ و پیشروی می کند، (در«کل نفس ذائقۀالموت» ذوق به معنای دریافتهای کم و نامرئی است) بنابراین ورود مرگ به محدودۀ زندگی هر زنده ای محسوس و مشاهد نیست. سپس راهی جز مراجعه و استمداد از منابع مهم سه گانۀ دینی برای فهم این مشکل باقی نمی ماند:
1 - قرآن 2 - عترت 3 - اشارات و ارشادات فرهیختگان مکتب، که امام خمینی (س) در این مرتبۀ اخیر قرار می گیرند.
قرآن مرگ را نوعی رجعت می داند و در آیات مختلف برخی ویژگیهای این بازگشت را برشمرده است.
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 89
در روایات، ائمه معصومین(ع) دربارۀ معرفی مرگ مطالبی بازگو کرده اند که در هر کدام از آنها به تفسیر بعدی از ابعاد و تبیین خاصه ای از مختصات مرگ پرداخته اند، که در بین این کلمات نورانی، فرمایشات حضرت سیدالشهدا(ع) در روز عاشورا از عظمت و درخشندگی بیشتری برخوردار است. امام (ع) مرگ را پلی از سختیها و دشواریها به بهشتهای پهناور و نعمتهای پایدار می دانند.
امام خمینی(س) در این راستا، عنصر شهادت طلبی را به عنوان یکی از اصلی ترین ویژگیهای انقلاب اسلامی برشمرده اند و ارتباطی عمیق و اتصالی تنگاتنگ با فرهنگ عاشورا برقرار نموده اند.
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 90