الگوهای تربیتی و اخلاقی در قیام امام حسین(ع)
و فرهنگ عاشورا
محمدرضا سوقندی
در بحث ازالگوهای تربیتی و اخلاقی، مهمترین مباحث مقدماتی عبارتند از: ضرورت شناخت الگو و اسوۀ کامل و تأثیر شناخت اسوه ها بر رفتارها و تأسی بدان، نقش الگودهی و الگوپذیری در تربیت صحیح انسان، تعدد الگوها و اقسام آن و رسالت ما در قبال این الگوها.
قیام مقدس عاشورا ویژگیهای الگویی خاص خود را دارا می باشد. چنین ویژگیهایی در زمینه های خاصی نیز پدید آمده و یا نمود پیدا می کنند. زمینۀ اصلی در این الگوها وحی است و رفتارهای سپاه سیدالشهدا(ع)، تفسیر عملی این زمینۀ اصلی است.
در انقلاب عاشورا همۀ انواع الگوی تربیتی و اخلاقی وجود دارد، الگوی معصوم، الگوی مقاطع مختلف سنی، الگوی زن و مرد، و الگوی انتخاب گرو … .
اگرچه نقش آموزش در انتخاب و یا ارائۀ الگو(عمل الگویی ) در این پژوهش انکار نمی شود، اما رفتارهای اخلاقی و تربیتی در شرایط دشوار قیام کربلا، با نوع رفتار گروه مقابل(سپاه یزید )، خارج از حیطۀ آموزش، عملی شده است.
ویژگیهای اصلی انسان عاشورایی، امام شناسی، یقین، عشق و محبت است، اما آنچه مورد تأکید ماست، ویژگی ممتاز و نقطۀ عطف آن، یعنی شناخت انسانهای تربیت یافته در مکتب وحی است.
الگوهای عاشورایی با دیگر الگوها تفاوتی اساسی دارند که از آن جمله است:
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 94
وصول به کمال، ازخودگذشتگی کامل، جاودانگی، حماسی بودن احساس و عاطفه و پدید آمدن الگو در صحنۀ عمل.
اما باید توجه داشت که گسترۀ بحث تاریخ عاشورا از دید الگوها، فراتر از آن چیزی است که ارائه و اعلام می شود و این نهایت ناپذیری از دیگر ویژگیهای این الگوهاست.
از جملۀ این الگوها می توان به رهبری قیام به عنوان ریشۀ جاودانگی و الگوهای جانبازی، انتخاب گری، امام شناسی، وفاداری، پیام آوری، شجاعت، قاطعیت، کرامت و … اشاره کرد.
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 95