آرایش و نمایش مذهبی شهری ایران در فرهنگ عاشورا
احمد ماه وان
با آغاز ماه محرم الحرام چهرۀ شهرهای ایران دگرگون شده و برای هر بیننده و مسافر مسلمان و غیرمسلمان عجیب و سؤال برانگیز می نماید. گرچه در دهۀ اخیر به علت مشکلات زندگی شهری و ترافیک از آرایش و نمایشهای مذهبی شهرها به مقدار بسیار چشم گیری کاسته شده و جلوه های فرهنگ عاشورا را تنها درمنطقۀ بازار و محلات قدیمی شهرها می توان دید، با این همه، این دگرگونی هنوز هم در چشم هر توریست و تازه واردی بسیار عجیب است، زیرا لباسها تغییر رنگ و حتی تغییر مد می دهند، دکوراسیون مغازه ها تغییر می یابد، عکسها، پلاکتها و پوسترهای مستهجن و غیراخلاقی در بیشتر کشورهای خاورمیانه و عربی پایین کشیده شده و محو می گردد و پرچمها، پرده نویسی ها و پلاکتهای عاشورا در سطح وسیعی نمایان می شود و همه کس خود را در آغاز یک تحول اجتماعی سنتی و مذهبی می بیند و در میابد که دگرگونی عمیقی در آرایش و نمایش مذهبی فضاهای شهری کشور در حال تکوین است.
این دگرگونی نه تنها در چهرۀ ظاهری شهرها پدیدار می شود، بلکه فرهنگ اجتماعی مردم نیز به سوی تعالی هدایت می شود; مردم با گذشت و مهربان، بخشنده و با عاطفه شده، در منازل بر روی ارادتمندان حسینی گشوده می شود و مردم برای کسب معرفت و شرکت در عزا و ماتم حسین (ع) از هم سبقت می گیرند. مغازه ها و کارگاهها زودتر تعطیل می شود و مردم وقت خود را به رایگان در اختیار برگزار کنندگان مراسم می گذارند و جلوه های گذشت و ایثار در تمامی ابعاد و زمینه های اجتماعی، فعالانه به چشم می خورد. این تغییر رویه گواهی می دهد که محرم آغاز تحولی بزرگ در زندگی
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 132
اجتماعی، فردی و فرهنگ مردم است. پس فرهنگ عاشورا یعنی فرهنگ کمال انسانی و به جرأت می توان گفت در فرهنگ اجتماعی عاشورا، شهرها و مردم به سوی مدینۀ فاضله هدایت می شوند.
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 133