ارزش، نقش، جایگاه و آثار جهاد و دفاع در فرهنگ دینی،
سنت و پیشوایان اسلام و فقهای دین
حجةالاسلام مجید امینی
دین اسلام، مکتبی زنده و جهانی است که اصلاح نظامهای اجتماعی و اقتصادی را به شیوۀ خاصی دنبال می کند. در مرحله ای که نجات توده های محروم و ستمدیده و استقرار صلح و عدالت، موکول به جهاد است، این امر واجب می گردد. در واقع جهاد، تلاش بشردوستانه و بی شائبه ای است که در راه خدا، تکامل انسانها و نجات توده های ضعیف انجام می گیرد.
در قرآن و احادیث، هنگامی که از دستوراتی همچون هجرت و جهاد سخن به میان می آید، همیشه با قید «فی سبیل الله» همراه است و این امر، هدف جهاد را نشان می دهد. به همین دلیل است که مجاهد در ضمن جهاد براساس ارزشهای دینی، تربیت و ساخته می شود.
اساساً مسئله جهاد، پس از هجرت و همراه با شکل گرفتن حکومت اسلامی در مدینه به تدریج در آیات قرآن مطرح گشته و قدم به قدم مفهوم جدی تری به خود می گیرد. به گونه ای که قرآن بر فطری بودن آن در برخورد با واقعیات اجتماعی صحه می گذارد و فرمایشات معصومین(ع) نیز براین نکته تأکید می ورزد که در نبود این حکم عظیم، دنیای ما از کفر، ظلم و فساد پاک نمی شود.
اگر از چارچوبۀ اصول اخلاقی نیز به این مفهوم نگریسته شود می توان دید که اسلام خسارتهایی را که در طی جنگها تحمل کرده است، به وسیلۀ نیروی اخلاق در طول تاریخ جبران می نماید. از این است که چه جهاد دفاعی باشد، یا آزادی بخش و یا
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 199
داخلی، هدف، دفع ستم و رفع ظلم است و این عملی کاملاًاخلاقی است.
قیام برای خدا و برای اعتلای کلمۀ حق اصلی ترین مفهوم جهاد در دیدگاه اسلام است و تا این مفهوم موجود باشد، جهاد به عنوان کاراترین اصل برای برپایی عدالت جهانی مطرح خواهد بود.
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 200