شهادت ایثار در تعالیم عاشورایی امام خمینی(س)
حجةالاسلام محمدعلی ارجمند محبی
اسلام با طرح مسئلۀ شهادت نه تنها تحول نوینی در مسأله مرگ ایجاد کرده است، بلکه از آن به عنوان حیات جاوید نام برده است.
شهادت برای انسانهای پاک باخته و خداجوی، راه میان بری است که آنها را زودتر به هدف مقدسشان می رساند.
مرگ سرخ در بستر جهاد در راه خدا، مقدس ترین آرمان یک مسلمان متعهد در طول حیات اوست و درصدر اسلام بالاترین حماسه ها را همین عاشقان شهادت به وجود آورده اند. امروز نیز در تداوم این راه، فرزندان انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(س) برای حفظ اسلام، در مقابل دشمن زبون ایستاندو تا پای جان مقاومت و ایستادگی نمودند و اکنون، حفظ آرمانها و خونهای پاک این دلاوران کمتر و آسانتر از شهادتشان نیست.
مرگ یا شهادت:
مرگ لباس است که خواه ناخواه، دیر یا زود بر اندام همۀ انسانها پوشیده و انسان را گریزی از آن نیست.
«قرآن کریم سورۀ احزاب آیه 22»
و اما این انسانها فناپذیردو گروهند: گروه اول انسانهایی هستند محدود، که مرگ و حیاتشان، اگر با فساد و ظلم همراه نباشد، هیچ تأثیری بر خانواده و جامعه خود ندارند، یعنی زندگی آنها با مرگ خاتمه می یابد. گروه دوم انسانهایی هستند، متعالی و نامحدود که حیاتشان پرخیر و برکت و مرگشان هدفدار و ثمربخش است. اینان همان
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 281
بزرگ مردانی هستند که به عهد و پیمان الهی وفا کردندو آرزویی جز شهادت در راه او ندارند. چرا که شهادت نعمتی است الهی، که تنها نصیب مردانی می شود که نفس خود را به معبود خویش به بهای بهشت، هدیه می کنند.
جایگاه و منزلت شهادت و ایثار در قرآن
الف - ضرورت جهاد در راه خداوند: آیات 39 سورۀ انفال و 41 سورۀ توبه
ب - پاداش مجاهده در راه خداوند: آیات 20 تا 22 سورۀ توبه، 35 سورۀ مائده، 4 - 5 - 6 - سورۀ محمد(ص) آیه 111 سورۀ توبه
ج - ویژگیهای مجاهدین و شهدای راه خدا : آیه 15 سورۀ حجرات، آیات 169 ، 156 ، 157 ، 158 سورۀ آل عمران آیه 154 سورۀ بقره.
جایگاه و منزلت شهادت و ایثار در روایات
روایاتی از قول رسول اکرم(ص)، حضرت علی(ع)، امام صادق(ع)، امام زین العابدین(ع) ذکر گردیده است که به عنوان نمونه به بیان 2 حدیث از قول رسول اکرم(ص) وامام علی(ع) اکتفا می گردد.
قال النبی(ص): «الا و ان الجهاد باب من ابواب الجنۀ، فتحه الله لاولیائه»
قال امیرالمؤمنین: «ان الله عزوجل قد دلکم علی الجهاد فی سبیل الله و ... جنات عدن»
جایگاه ومنزلت والای شهدا ازنگاه ملکوتی امام خمینی(س)
حضرت امام خمینی(س) در پیام و تعالیم عاشوراییش به خانوادۀ معظم شهدا و ایثارگران جنگ تحمیلی فرمودند:
«شهادت در راه چیزی نیست که بتوان آن را با سنجشهای بشری و انگیزه های عادی ارزیابی کرد و شهید در راه حق و هدف الهی را نتوان با دیدگاه امکانی به مقام والای آن پی برد، که ارزشی عظیم آن، معیارهای الهی و مقام والای این، دیدی ربوبی لازم دارد و نه تنها دست ما خاک نشینان از آن و این کوتاه است که افلاکیان نیز از راه یافتن به کنه آن عاجزند، چه آنها از مختصات انسان کامل است و ملکوتیان با آن مقام
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 282
اسرارآمیز فاصله ها دارند».
با بررسی و ارزیابی دیدگاههای امام خمینی(س) در ارتباط با شهادت و ایثار، به این واقعیت می رسیم که اصولاًشهادت وایثار، سرلوحۀ تعلیمات اسلامی است، برای همه عصرها و همه نسلها تا پایان دهر ودر این میان سالار شهیدان امام حسین(ع) بهترین الگو و نمونۀ شهادت و ایثار در طول تاریخ بوده و هست.
«نقش امام (س) در احیای فرهنگ شهادت در جامعۀ عرصه انقلاب اسلامی»
«عاشورا قیام عدالتخواهان با عده قلیل و ایمان و عشقی بزرگ در مقابل ستمگران کاخ نشین و مستکبران غارتگر بوده و دستور آن است که این برنامه سرلوحۀ زندگی است و هر روز و در هر سرزمین که باشد.»
با دقت در محتوی سخنان گهربار حضرت امام خمینی(س) قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به خوبی درمی یابیم که ایشان همواره براصول اصیل اسلام ناب محمدی(ص) پای فشرده و امت اسلامی را به پیروزی از آن دعوت فرموده اند:
«امروز جهان تشنۀ، فرهنگ اسلام ناب محمدی(ص) است و مسلمانان در یک تشکیلات بزرگ اسلامی، رونق وزرق و برق کاخهای سفید و سرخ را از بین خواهند برد، امروز خمینی(س) آغوش و سینۀ خود را برای تیرهای بلا و حوادث، در برابر همۀ توپها و موشکهای دشمنان باز کرده است و همچون همۀ عاشقان شهادت برای درک شهادت، روزشماری می کند.»
اگر حماسۀ حسینی و قیام عاشورای 61 هجری را تاریخ ساز، مکتب مبارزه، فضیلت و مدرسۀ عشق و ایثار و انسان سازی بدانیم، دقیقاً نهضت عاشورایی امام(س) نیز همین سان خواهد بود، زیرا، این دو، دو مرحله از یک حماسه و دو جلوه از یک حقیقت اند.
الگوهای آموزگار عصر انقلاب اسلامی:
حضرت امام خمینی(س) قیام سیدالشهدا(ع) را یک اسوۀ تمام عیار می داند که از دید فقهی وعملی به وظایف و تکالیف دینی، کاملاًباید سرمشق قرار گیرد، ایشان فلسفه
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 283
و قیام عاشورا را یک حجت بالغۀ شرعی می شمارد که باید ملاک عملی، اجتماعی مسلمانان قرار گیرد: «مگر نه آنست که دستور آموزندۀ(کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا) باید سرمشق امت اسلامی باشد، قیام همگانی در هرروزودر هر سرزمین.» امام خمینی(س) این نهضت تاریخی را برگرفته از آموخته های امام حسین (ع) در مکتب رسالت و نبوت می دانند، از این روی، رسول گرامی اسلام را به عنوان اولین الگو و آموزگار شهادت و ایثار برای جهانیان در همۀ عصرها معرفی می نماید:
«ما سوگمندانه و مفتخرانه عزیزانی را در راه هدف، که واژگونی رژیم طاغوتی و برپاداشتن پرچم پرافتخار اسلام است، فدا کردیم و این درست راه اسلام و برنامۀ مسلمین راستین درصدر اسلام و در طول تاریخ بود «ولکم فی رسول الله اسوه حسنۀ ...» در ادامۀ راه پرنشیب و فرازاسلام، به عاشورا می رسیم، به حماسه های همارۀ سرخی که جاودانه بر تارک تاریخ می درخشد و امام خمینی(س) که خود نیز تربیت یافتۀ مکتب حسین(ع) بود. با تعالیم عاشوراییش مردم را متحول ساخت و آنان را در قیام و مبارزه، ایثار و شهادت رهرو سالار شهیدان کربلا نمود و در یک کلمه، مردم را حسینی کرد. در ادامۀ راه خونین امام حسین(ع) و درهمه اعصار پس از او هرکه عشق امام(ع) را در دل و استقامت و جوانمردی او را بر قامت داشت، رهبر و الگوی سایر مؤمنین بوده و خواهد بود و این راه از ائمه معصومین(ع) تا همۀ رهروان الهی از کودک 12ساله (شهید حسین فهمیده) تا بانوان اسلامی - که امام خمینی(س) آنان را رهبران نهضت نامید - و تا همه منتظران واقعی امام زمان (عج) ادامه دارد.
دومین کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشوراچکیده مقالاتصفحه 284