مقدمه
یک قصه بیش نیست غم عشق وین عجب
کز هر زبان که می‌شنوم نامکرر است
حافظ
عاشورا، تبلور زندۀ نماز و مناجات و حماسه و عدالت و وجدان و شهادت است و محتوای راستین زمان و مکان در ملکوت زمین و خاک. از این رخداد و آموزۀ عظیم بسیار گفته و شنیده‌ایم، اما هماره از پس هاله‌ای از اشک و با سینه‌ای مملو از داغ و درد مظلومیت به این رویداد شگرف نگریسته‌ایم و کمتر کوشیده‌ایم تا در رویکردی معرفتی، ابعاد گوناگون انسانی و اجتماعی آن را شناخته و درسها و پیامهای زندگی‌ساز و حماسه‌آفرین آن را رهنمون اندیشه و عمل خویش سازیم.
اینک بر آن شده‌ایم تا به مناسبت سالگرد رحلت رهبر قیام حسینی خویش، امام خمینی(س)، و به آهنگ شناخت راستین این حادثۀ عظیم و بهره‌گیری هر چه افزونتر و سازندهتر از آموزه‌های آموزگار بزرگ آن، امام حسین(ع)، این حماسۀ زندۀ جاوید را دیگر بار از زبان جمعی از اندیشوران بشنویم. بدین منظور نشستها و گفت و شنود‌های چندی با صاحبنظران انجام پذیرفت که دفتر حاضر اولین بخش ارائه گردیده از دستاورد این گفتگوهاست.
مراحل شکل‌گیری و تدوین این مجموعه از آغاز تا انجام به شرح زیر می‌باشد:
1- تهیه و تدوین پرسشنامۀ تفصیلی در دو بخش مسائل عام تحلیل عاشورا و بخش مسائل تخصصی (سیاسی، اجتماعی، علمی،...) و ایجاد یک نظام تفصیلی موضوعی برای
مجموعه مقالات کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشورادفتر اولصفحه viii
تنظیم گفتگوها.
2- دعوت از صاحبنظران جهت انجام مصاحبه و ارسال پرسشنامه برای آنان.
3- انجام مصاحبه با اساتید پذیرای دعوت، تدوین اولیۀ آثار و اعمال تصحیحات و اصلاحات اولیه از سوی گروه مصاحبه و استاد مصاحبه‌شونده
4- ویراستاری علمی، ادبی و فنی تا مرحلۀ سازماندهی و تنظیم نهایی مصاحبه‌ها در قالب نوشتاری سازمان‌یافته.
نکاتی چند:
ـ افزون از پنجاه شخصیت علمی حوزه و دانشگاه جهت مصاحبه، به شکلهای گوناگون شفاهی و کتبی، دعوت شدند که دفتر اول متن تنظیم‌شدۀ مصاحبۀ اساتید پذیرای دعوت اینک پیش روی شماست.
ـ چنانچه مجال و زمان بیشتری برای انجام تخصصی‌تر مصاحبه‌ها و ویراستاری در اختیار بود، این نوشتار می‌توانست از کیفیت مطلوبتری برخوردار باشد.
ـ اساتید مصاحبه‌شونده به‌تناسب تخصص خویش، هر کدام به بخشی از پرسشها پاسخ گفتهاند و سازماندهی درونی هر مصاحبه به‌تناسب موضوعات فرازهای آن، شکل گرفته است.
ـ در هر فصل پاسخهای مصاحبه شوندگان به سؤالات مطرح شده بر اساس ترتیب الفبایی اسامی تنظیم شده است.
ـ فرهنگ عاشورا موضوع محوری پرسشها و پاسخها در این مجموعه گفتگوهاست.
ـ هر گاه کاستی و خللی در کیفیت انتقال مفاهیم و معانی از تنظیم کننده وجود داشته است، عذر او را پذیرا باشید. امید اینکه موارد احتمالی یادشده در کلیت مراحل این کار ارجمند خدشه‌ای وارد نیاورده باشد.
زهرا احسانی
مجموعه مقالات کنگره بین الملی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشورادفتر اولصفحه ix