و از جملۀ آن ها تلقیح و تولید مصنوعی است
مسأله 1 ـ تلقیح نطفۀ مرد به زوجه اش بدون اشکال جایز است؛ اگرچه احتراز از حصول مقدمات حرام ـ مثل این که تلقیح کننده بیگانه باشد یا تلقیح مستلزم نگاه کردن به آنچه که نظر به آن جایز نیست شود ـ واجب است. پس اگر فرض شود که نطفه به صورت حلالی خارج شده و زوج آن را به زوجه اش تلقیح نماید و از آن فرزندی پیدا شود، فرزند آن ها می باشد همان طور که اگر با جماع متولد شود. بلکه اگر تلقیح از نطفۀ مرد به زوجه اش به صورت حرام واقع شود مانند این که بیگانه تلقیح نماید یا منی را به طرز حرام درآورد فرزند، فرزند آن ها می باشد اگرچه به جهت ارتکاب حرام گناه کار می باشند.
مسأله 2 ـ تلقیح با نطفۀ غیر زوج، جایز نیست؛ خواه زن شوهردار باشد یا نه؛ زوج و زوجه به آن راضی باشند یا نه؛ زن از محارم صاحب نطفه باشد مانند مادرش و خواهرش یا نه.
مسأله 3 ـ اگر عمل تلقیح نطفۀ غیر زوج حاصل شود و زن شوهردار باشد و بداند که فرزند از تلقیح است، پس در ملحق نشدن فرزند به زوج اشکالی نیست. همان طور که در ملحق شدن فرزند به صاحب نطفه و زن در صورتی که تلقیح از روی شبهه باشد ـ چنان که در وطی از روی شبهه چنین است ـ اشکالی نیست. پس اگر او را به توهم این که زوجه اش می باشد و این که نطفه مال خودش است، تلقیح نماید آنگاه خلاف آن معلوم شود، فرزند به صاحب نطفه و زن ملحق می شود. و اما اگر با علم و عمد باشد در الحاق اشکال است؛ اگرچه اشبه الحاق آن می باشد، لیکن این مسأله مشکل است که از احتیاط در آن، چاره ای نیست. و مسائل ارث در باب تلقیح به شبهه مانند مسائل آن در وطی به شبهه می باشد. و در تلقیح عمدی حرام، چاره ای از احتیاط نمی باشد.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 2صفحه 658
مسأله 4 ـ تزویج مولود ـ اگر دختر باشد ـ به صاحب نطفه و همچنین تزویج فرزند (اگر پسر باشد) با مادر یا خواهر یا غیر آن ها از محارم جایز نیست. و خلاصه ازدواج با هر کسی که اگر تولید به وجه شرعی بود نکاحش جایز نبود، جایز نمی باشد.
مسأله 5 ـ احتیاط (مستحب) ترک نگاه کردن است به کسی که اگر مولود به طریق شرعی باشد نگاه به او جایز است، اگرچه اشبه جواز آن است. این در صورتی است که تلقیح به شبهه حاصل نشود وگرنه اشکالی در جواز آن نیست.
مسأله 6 ـ برای تلقیح و تولید انواعی است که در آینده امکان دارد تحقق پیدا کنند.
از جملۀ آن ها این که: نطفه ای که منشأ فرزند است از میوه ها و حبوبات و مانند آن ها گرفته شود و با عمل تلقیح به زن، منشأ فرزند شود. و معلوم است که او به غیر مادرش ملحق نمی شود. و الحاق او به مادرش، اضعف اشکالاً است از تلقیح نطفۀ مرد.
و از جملۀ آن ها این که: نطفۀ مرد گرفته شود و در رحم مصنوعی تربیت شود مانند مرغ های مصنوعی پس به مرد ملحق می شود و به غیر او ملحق نمی گردد.
و از جملۀ آن ها این که: نطفه از میوه ها و مانند آن ها گرفته شود پس در رحم مصنوعی قرار بگیرد پس تولید پیدا شود. و این قسم اگر فرض شود، به هیچ وجه اشکالی ندارد و به احدی ملحق نمی شود.
مسأله 7 ـ اگر از نطفۀ مرد در رحم مصنوعی پسر و دختری پیدا شوند برادر و خواهر پدری می باشند و مادری برای آن ها نیست. پس ازدواج آن ها (با همدیگر) و همچنین ازدواج با کسی که از ناحیۀ پدر ازدواجش حرام است ـ اگر تولید به وجه عادی بود ـ جایز نیست. و اگر از نطفۀ مصنوعی در رحم زنی، پسر و دختری حاصل شد این ها برادر و خواهر مادری هستند و پدری برای آن ها نیست، پس تزویج آن ها و همچنین تزویج با کسی که از طرف مادر حرام است، جایز نمی باشد.
مسأله 8 ـ اگر مرد و زن از نطفۀ مصنوعی و رحم مصنوعی پیدا شوند ظاهر آن است که بین آن ها نسبتی نمی باشد، پس تزویج یکی از آن ها با دیگری جایز است و توارثی بین آن ها نیست، اگرچه نطفه مثلاً از یک سیب گرفته شده باشد.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 2صفحه 659
مسأله 9 ـ اگر بچه به واسطۀ علاج (دستکاری)، قبل از مدت اقل حمل، متولد شود، مانند این که از سیر طبیعی اش به واسطۀ بعضی از اشعه ها، سرعت بیشتری پیدا کند، یا بعد از مدت بیشتری به واسطۀ منع از سیر طبیعی اش و کند نمودن آن، متولد شود بچه به پدرش ملحق می شود بعد از علم به این که از نطفۀ او می باشد. و اگر چنین تولدی به جهت ضعف اشعۀ خورشید و تغییر طبیعت زمین، طبیعی شود فرزند به فراش ملحق می شود، حتی در صورت شک. و همچنین اگر در بعضی از مناطق طبیعی اکثر الحمل یا اقل الحمل بر خلاف مناطق ما باشد در صورت امکان حکم به الحاق فرزند می شود و با مناطق ما مقایسه نمی شود.
مسأله 10 ـ اگر حمل در حالی که علقه یا مضغه است یا بعد از دمیده شدن روح، از رحم زنی به رحم زنی دیگر منتقل شود، پس در رحم این زن نشو نماید و متولد شود، آیا فرزند زن اولی است یا دومی؟ بدون شبهه در صورتی که بعد از کامل شدن خلقت او و دمیده شدن روح به او باشد از اولی می باشد، چنان که اشکالی در این نیست در صورتی که بیرون آورده شود و در رحم مصنوعی قرار بگیرد و در آن رشد کند. و اما اگر قبل از آن، در حالی که مثلاً مضغه است بیرون آورده شود در آن اشکال است. البته اگر ثابت شود که نطفۀ زوجین منشأ بچه می باشد، ظاهر آن است که به آن ها ملحق می شود، چه به رحم زنی منتقل شود یا به رحم مصنوعی.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 2صفحه 660