فصل سوم: در میراث مجوس و غیر آنان از کفّار است
مسأله 1 ـ مجوس و غیر مجوس از فرقه های کفّار گاهی طبق مذهبشان ـ بنابر آنچه که گفته شده است ـ با کسانی که ما آنان را محرمات می دانیم ازدواج می کنند و گاهی با کسانی که ما آنان را حلال می دانیم ازدواج می کنند؛ پس این ها دارای نسب و سبب صحیح و نسب و سبب فاسد هستند.
مسأله 2 ـ مجوسی و غیر مجوسی، از کسی که بین آن ها نسب و سبب صحیحی در مذهبش نیست، ارث نمی برد.
مسأله 3 ـ اگر نسب یا سبب صحیحی در مذهبشان ـ و باطل در نزد ما ـ باشد مانند این که یکی از آن ها با مادرش یا با دخترش ازدواج نماید و او صاحب بچه شود، آیا بین
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 2صفحه 428
فرزند و بین آن ها و همچنین بین زوج و زوجه، توارثی مطلقاً نیست و فقط توارث به نسب و سبب صحیح نزد ما است، یا توارث به نسب است ـ ولو این که باطل باشد ـ و به سبب صحیح است، نه فاسد، یا به نسب و سبب صحیح و به نسب و سبب فاسد است؟ چند وجه و چند قول است که اقوای آن ها آخری است.
مسأله 4 ـ اگر دو موجب ارث یا بیشتر برای یکی از آن ها جمع شود با همۀ آن ها ارث می برد، مانند مادری که زوجۀ میت است که برای او سهم زوجه ـ از ربع یا ثمن ـ و سهم مادر می باشد. و اگر مادر بمیرد برای مرد سهم زوج و پسر می باشد.
مسأله 5 ـ اگر دو سبب جمع شود که یکی از آن ها مانع دیگری باشد فقط از جهت مانع ارث می برد؛ مثل دختری که خواهر مادری است، پس برای او سهم دختر است نه خواهر. و دختری که دختر دختر است، پس برای او فقط سهم دختر است.
مسأله 6 ـ اگر برای زنی دو زوج یا بیشتر باشد ـ و در مذهبشان صحیح باشد ـ و این زن بمیرد، ظاهر آن است که ارث زوج یعنی نصف یا ربع بین آن ها به طور مساوی تقسیم می شود مانند ارث زوجه ها از زوج. و اگر یکی از دو زوج بمیرد زن سهم ربع یا ثمن را از او می برد. و اگر هر دو زوج بمیرند زن از هر کدام از آن ها سهم ربع یا ثمن را می برد.
مسأله 7 ـ اگر به سببی که نزد آن ها فاسد و نزد ما صحیح است ازدواج نمایند بعید نیست که حکم سبب صحیح بر آن جاری شود، لیکن در موردی که علیه آن ها است ملزم می شوند به آنچه که بر خودشان لازم نموده اند.
مسأله 8 ـ مسلمان با سبب فاسد، ارث نمی برد؛ پس اگر با یکی از محارمش ازدواج نماید، به سبب این ازدواج از همدیگر ارث نمی برند، اگرچه فرض شود که از روی شبهه باشد. پس اگر با مادر رضاعی یا مادر زنایی خود ازدواج نماید، به سبب این ازدواج از همدیگر ارث نمی برند.
مسأله 9 ـ مسلمان به نسب صحیح و همچنین به نسب فاسدی که از شبهه باشد ارث می برد؛ پس اگر معتقد باشد که مادرش اجنبی است با او ازدواج نماید و از او دارای فرزند
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 2صفحه 429
شود فرزند از مادر و پدر، و آن ها از او ارث می برند. پس فروعی که در مجوس تصور می شود در مسلمانی که به شبهه ازدواج نموده می آید. و در ازدواج شبهه ای بین شبهۀ موضوعی و حکمی فرقی نیست.
مسأله 10 ـ اگر اجتهاد دو فقیه در صحت ازدواج و فساد آن مختلف باشد ـ مانند تزویج زانی با مادر کسی که به او زنا کرده یا تزویج زانی با زنی که از آب زانی خلق شده باشد ـ پس کسی که قائل به صحت آن است یا مقلد او است با او ازدواج نماید، کسی که قائل به فساد آن است حق ترتیب آثار صحت بر آن را ندارد؛ پس نزد کسی که آن را باطل می داند، توارثی بین آن ها نیست.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 2صفحه 430