نقش امام خمینی در احیای معنویت
گزارش کنگرۀ مسکو
کنگرۀ بین المللی «نقش امام خمینی در احیای معنویت» روز پنجشنبه نوزدهم اسفندماه در مسکو گشایش یافت. در این همایش علمی مذهبی که به مدت دو روز ادامه داشت چهل و پنج مقاله و سخنرانی در طی هشت جلسه از سوی دانشمندان روسیه، قفقاز و ماوراء قفقاز و جمهوری اسلامی ایران ارائه شد.
نخستین جلسه در ساعت 10 روز پنجشنبه نوزدهم اسفندماه 1378 (نهم مارس) به ریاست پروفسور ولادیمیر ایوانف (رئیس انجمن دوستی روسیه و ایران) آغاز بکار کرد. تالارخانۀ بزرگ خانۀ مرکزی روزنامه نگاران مسکو مملو از مدعوین بود و برای استفادۀ کسانی که نتوانسته بودند به داخل تالار راه پیدا کنند مراسم از تلویزیونهای مدار بسته ای که در محل نمایشگاه آثار امام و در کنار محل کنگره برپا شده بود پخش می شد.
اولین قسمت برنامه تلاوت آیاتی از کلام الله مجید بود و پس از آن سفیر ج.ا.ا در مسکو ضمن سپاسگزاری از برگزاری جلسه و خوش آمد گویی به میهمانانی که از 14 کشور و همچنین از جمهوریهای خودمختار روسیه گرد آمده بودند در مورد دلایل ماندگاری نام و یاد امام سخنانی ایراد کرد. پس از وی دکتر علی اصغر شعردوست دبیر کنگره و رئیس کمیتۀ تبلیغات و انتشارات صدمین سال میلاد امام طی سخنانی با اشاره به برگزاری کنگره های علمی و مذهبی در ایران، اروپا، امریکای شمالی و کانادا و آفریقای جنوبی این همایش ها را گامهایی برای شناخت گسترده تر امام دانست. وی با اشاره به تأثیر معنوی امام بر نسل جوان کشورش و مردمان سایر کشورها، گرایش به دین و معنویات در دهه های پایانی قرن بیستم را متأثر از تعالیم امام خمینی دانست. وی با اشاره به طرح گفتگوی تمدنها که از سوی رئیس جمهوری اسلامی ایران عنوان شده است، موضوع اصلاح طلبی را که از آموزه های دوم خرداد بوده و در بازگشت به معنویات و خویشتن شناسی مردم ایران از تعالیم امام خمینی ریشه گرفته است از موضوعات قابل توجه در ماههای پایانی سال امام دانست. دبیر کنگره از رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی، سفارت جمهوری اسلامی ایران،
حضورج. 31صفحه 228
انجمن دوستی روسیه و ایران، اتحادیۀ نویسندگان و انستیتو شرق شناسی آکادمی علوم روسیه برای برگزاری کنگره سپاسگزاری کرد.
سپس راویل عین الدین مفتی مسلمانان روسیه در مورد نقش امام در احیاء تعالیم دینی و بازگشت به معنویات در بین دینداران ادیان مختلف روسیه سخنرانی کرد و پس از آن سرکار خانم دکتر زهرا مصطفوی دختر امام و رئیس جمعیت زنان جمهوری اسلامی ایران طی مقاله ای مفصل موضوع معنویت در ادیان مختلف و توجه امام به احیاء معنویت را مورد بحث قرار داد.
آخرین سخنران مراسم افتتاحیه اسقف کریل معاون کلیسای روسیه بود که احیاء معنویت در پایان قرن بیستم را مرهون مجاهدت امام خمینی دانست.
پس از سخنان وی جلسه برای تنفس تعطیل شد و در این فاصله کنفرانس مطبوعاتی با حضور سرکار خانم دکتر زهرا مصطفوی، دکتر علی اصغر شعردوست (دبیر کنگره) مهدی صفری (سفیر ج.ا.ا) برگزار شد که بازتاب گسترده ای داشت.
«برنامۀ کنگرۀ بین المللی»
نقش امام خمینی(قدس سره)
در احیای معنویت
زمان: نهم و دهم مارس سال 2000 مکان: خانۀ مرکزی روزنامه نگاران مسکو، نشانی نیکیتسکی بولوار شماره 8 الف
جلسه اول
نهم مارس (پنجشنبه 19 اسفند) ـ جلسۀ بامدادی
حضورج. 31صفحه 229
(از ساعت 10 تا 13)
رئیس جلسه: پروفسور ایوانف (رئیس انجمن دوستی روسیه و ایران)
* تلاوت آیاتی از کلام الله
1 ـ خیرمقدم جناب آقای مهدی صفری سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو
2 ـ سخنرانی جناب آقای علی اصغر شعردوست مسئول کمیتۀ تبلیغات و انتشارات ستاد بزرگداشت سالگرد حضرت امام و دبیر کنگره
3ـ سخنرانی استاد راویل عین الدین مفتی مسلمانان بخش اروپایی روسیه
4ـ سخنرانی خانم دکتر زهرا مصطفوی دختر امام خمینی و رئیس سازمان جمعیت زنان ایران. موضوع سخنرانی: معنویت و جهان معاصر از دیدگاه امام خمینی
5ـ سخنرانی جناب اسقف کریل معاون کلیسای روسیه
کنفرانس مطبوعاتی در تالار مخصوص کنفرانس
جلسه دوم
از ساعت 30 / 11 تا 20 / 12 دقیقه
رئیس جلسه: پروفسور ایوانف (رئیس انجمن دوستی روسیه و ایران)
6ـ سخنرانی دکتر علی محمد حاضری استاد دانشگاه از ایران
7ـ سخنرانی آقای والری گانیچف رئیس اتحادیۀ نویسندگان روسیه و قرائت پیام تبریک اتحادیۀ مذکور
8ـ سخنرانی جناب دیمتری ژوکف نویسندۀ کتاب «امام خمینی»
9ـ سخنرانی جناب مقدس بیبارسف رئیس اداره روحانی مسلمان شهر ساراتف
10ـ سخنرانی آکادمسین آقای عبدالملک نیسان بایف رئیس پژوهشگاه فلسفه آکادمی علوم قزاقستان
11 ـ سخنرانی آقای الکساندر پتاپوف سردبیر روزنامه «ترود»
جلسه سوم
نهم مارس (پنجشنبه 19 اسفند) ـ جلسۀ عصر
(از ساعت 15 تا 18 بعدازظهر)
رئیس جلسه خانم کلاشتورینا (بخش زبان فارسی آکادمی علوم روسیه)
12ـ سخنرانی آقای دکتر مهدی محقق از دانشگاه تهران، رئیس مرکز پژوهش اسلامی دانشگاه مک گیل کانادا، موضوع: «فلسفهۀ دین از دیدگاه امام خمینی»
13ـ سخنرانی آقای الکساندر پرخانف سردبیر روزنامۀ «زاوترا»
14ـ سخنرانی آقای ارکادی ولسکی رئیس اتحادیۀ صنعتی روسیه
15ـ سخنرانی آقای حیدر جمال رئیس
حضورج. 31صفحه 230
کمیتۀ اسلامی روسیه
16 ـ مقاله خانم دکتر وراکلاشتورینا پژوهشگاه خاورشناسی آکادمی علوم روسیه، موضوع: «اشعار امام خمینی و مقام آنها در فرهنگ معاصر ایران»
جلسه چهارم
17 ـ مقاله خانم مینا تکله لی از آذربایجان: «مبارزه طی یک عصر»
18 ـ مقاله خانم فیروزه عبدالله یوا معاون ریاست دانشکدۀ خاورشناسی دانشگاه سنت پطرزبورگ، موضوع: «میراث مکتوب خمینی و انعکاس آن در مطبوعات روسیه»
19ـ مقاله آقای الکسی خسمت الین نمایندۀ پژوهشگاه خاورشناسی در سنت پطرزبورگ،
موضوع: «میراث مکتوب خمینی و انعکاس آن در مطبوعات روسیه»
20 ـ سخنرانی خانم والریا پروخوا مترجم قرآن کریم به زبان فارسی
21ـ مقاله آقای بشین بیک بیکشف کارگردان و کارمند علمی از شهر بیشکک قرقیزستان، موضوع: «تأثیر امام خمینی بر قرقیزستان»
22ـ سخنرانی آقای بهادر صدیق اف کارمند علمی پژوهشگاه تاریخ آکادمی علوم جمهوری ازبکستان، موضوع: «امام خمینی و عناصر روحی انقلاب ایران»
23ـ سخنرانی ارشاویر گابوچیان از ارمنستان مستشار رهبر روحانی ارامنه جهان موضوع: «آزادی بیان و عقیده از دیدگاه امام خمینی».
جلسه پنجم
دهم مارس (جمعه 20 اسفند) ـ جلسه بامدادی (از ساعت 10 تا 13)
رئیس جلسه: خانم پروفسور نینا مامیدوا رئیس شعبه ایرانشناسی
24ـ مقاله آقای دکتر شیرزاد عبدالله یف مسئول بخش تاریخ و فلسفۀ ادیان و مذاهب در پژوهشگاه فلسفه و حقوق آکادمی علوم تاجیکستان، موضوع: «آیت الله خمینی و مسألۀ اصلاح آگاهی مذهبی مسلمانان».
25ـ مقاله خانم دکتر الگاژیگالینا کارمند ارشد علمی پژوهشگاه خاورشناسی آکادمی علوم روسیه، موضوع: «امام خمینی و جنبۀ فرهنگی انقلاب ایران سالهای 79 ـ 1978»
26 ـ مقاله خانم مارینا کامنوا کارمند علمی پژوهشگاه خاورشناسی آکادمی علوم روسیه، موضوع: «امام خمینی و بسط و توسعۀ فرهنگ ایران»
27ـ مقاله خانم دکتر بکتاسوا از قزاقستان، موضوع: «امام خمینی: بنیادهای معنوی جامعۀ اسلام»
28ـ سخنرانی آکادمیسین ویتالی شرمت از پژوهشگاه خاورشناسی آکادمی علوم
حضورج. 31صفحه 231
روسیه، موضوع: «ریشه های اجتماعی و فرهنگی در آگاهی اجتماعی روسیه و ایران»
جلسه ششم
30 / 11 تا 45 / 11 صرف چاپی
رئیس جلسه: خانم پروفسور نینا مامیدوا
29ـ مقاله حجت الاسلام افضلی (اعزامی از سازمان مدارس اسلامی ج.ا.ا)
30ـ مقاله خانم گلبهرام ژیبیسین از قزاقستان نویسندۀ کتاب: «امام بزرگ قرن بیستم»
31ـ مقاله آقای یوری آوریانف از بخش تاریخ پژوهشگاه خاورشناسی آکادمی علوم روسیه، با موضوع: «نظریات امام خمینی در مورد سنت تصوف»
32ـ مقاله آقای وادیم تاراسویچ از جمهوری بلاروس، موضوع: «اساسهای اخلاقی سیاست از نمونۀ تفحص و جستجوی امام خمینی»
33ـ مقاله آقای سرگئی انتوننکو خبرنگار بخش تاریخ مجلۀ «رودینا» موضوع: «شهادت همچون پدیدۀ فرهنگی در آغاز هزارۀ سوم»
34ـ مقاله خانم سویتلانا راوندی از پژوهشگاه خاورشناسی آکادمی علوم روسیه، موضوع: «امام خمینی و زن»
جلسۀ هفتم
دهم مارس (جمعه 20 اسفند) ـ جلسه عصر (از ساعت 15 تا 18)
رئیس جلسه: آکادمیسین آقای ویتالی شرمت نمایندۀ انستیتوی شرق شناسی مسکو
35ـ سخنرانی آقای دکتر محمد نوری عثمانوف مترجم قرآن به زبان روسی از داغستان
36ـ مقاله خانم ایریناپاولوا کارمند علمی نماینده پژوهشگاه خاورشناسی در سنت پطرزبورگ، موضوع: «پیام امام خمینی به گورباچف»
37ـ مقاله آقای دکتر صالح علی اف از پژوهشگاه خاورشناسی آکادمی علوم روسیه، موضوع: «امام خمینی و رستاخیز جدید اسلامی»
38ـ سخنرانی آقای مهدی سنایی رایزن فرهنگی: «نقش امام خمینی در تجدید حیات اسلام در جهان معاصر»
39ـ سخنرانی آقای عبدالکریم چرننکو رئیس مرکز اسلامی روسیه
40ـ سخنرانی خانم بروشلینسکایا مسئول بخش اسلامی مجلۀ «ناؤکاای لیگا»، موضوع: «مطالب مربوط به ایران روی صفحات مجلۀ علمی»
جلسۀ هشتم (اختتامیه)
30 / 16 تا 45 / 16 صرف چای
رئیس جلسه: دکتر علی اصغر شعردوست
41ـ سخنرانی پروفسور دکتر روبینچیک از
حضورج. 31صفحه 232
پژوهشگاه خاورشناسی آکادمی علوم روسیه، موضوع: «انقلاب اسلامی سال 1979 ایران و مسائل مطالعه و تدریس زبان فارسی»
42ـ سخنرانی خانم امابگ جانیان روزنامه نگار از ارمنستان، موضوع: «تحولات جاری پس از دوم خرداد براساس دیدگاههای امام خمینی»
43ـ سخنرانی آقای دکتر آناتولی ارصلان بک اف استاد دانشگاه نظامی، با موضوع: «اهمیت تاریخ زبان فارسی در پرورش ایران شناسان»
44ـ سخنرانی خانم لاله دادخدایوا از جمهوری تاجیکستان، موضوع: «ایران در قرن بیستم جستجوی سرنوشت»
45ـ سخنرانی آقای مارکف از پژوهشگاه خاورشناسی آکادمی علوم روسیه: «مسألۀ تناسب اسلام و مبانی ایرانی در جهت گیری جهان بینی امام خمینی
46ـ جمع بندی جلسه و قرائت قطعنامه به زبانهای فارسی و روسی
در حاشیه برگزاری کنگره:
* کنگره در خانه مرکزی روزنامه نگاران مسکو که از محلهای مهم فرهنگی مسکو می باشد برگزار شده و کانون توجه دانشمندان و رسانه های گروهی قرار گرفت.
* نمایشگاهی از وسایل شخصی حضرت امام که از سوی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام در اختیار کنگره قرار گرفته بود توجه جمع کثیری را به خود جلب کرد. دستخطهای حضرت امام و لباس و عینک و سایر وسایل امام که بسیار ساده بوده توجه عدۀ کثیری را
حضورج. 31صفحه 233
معطوف خود کرده بود.
* نمایشگاه کتاب و آثار صوتی تصویری که از سوی کمیتۀ تبلیغات و انتشارات ستاد صدمین سال میلاد امام تدارک دیده شده بود مورد توجه رسانه های گروهی روسیه قرار گرفت.
* کمبود آثار ترجمه شده از امام خمینی به زبان روسی از مواردی بود که جمع قابل توجهی از شرکت کنندگان کنگره آن را تذکر داده اند.
* یک شماره از مجلۀ پرسیا که به ضمیمۀ آسیا و آفریقا «مجله چهل سالۀ آکادمی علوم منتشر می شود» به موضوع امام خمینی اختصاص یافته است همزمان با برگزاری کنگره توزیع شده است.
* خلاصه مقالات کنگره از پیش آماده و همزمان با کنگره بین شرکت کنندگان توزیع شده بود. رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران علاوه بر کتاب مذکور مجموعه ای از سایر وسایل تبلیغی تدارک دیده بود که به شرکت کنندگان اهدا شد.
* انجمن دوستی روسیه و ایران و انستیتو شرق شناسی آکادمی علوم روسیه تقویم سال 2000 میلادی مزین به تصویر حضرت امام را منتشر کرده و در مراسم توزیع کردند. (این کار مناسب از سوی رایزنی فرهنگی انجام و به اسم آنان اعلام شده بود.)
* خانم دکتر مصطفوی دختر حضرت امام و دکتر علی اصغر شعردوست دبیر کنگره و رئیس کمیته تبلیغات و انتشارات صدمین سال میلاد امام و مهدی صفری سفیر ج.ا.ا در پایان مراسم افتتاحیه در کنفرانس مطبوعاتی شرکت کرده و به سؤالهای خبرنگاران جواب دادند.
قطعنامۀ کنگره بین المللی نقش امام خمینی در احیای معنویت
19 و 20 اسفندماه 1378 (19 و 10 مارس 2000)
مسکو ـ خانه روزنامه نگاران
1ـ کنگره بین المللی «نقش امام خمینی در احیای معنویت» که در آن مقامات رسمی و شخصیت های فرهنگی، اجتماعی و دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران، جمهوری فدراتیو روسیه و کشورهای مشترک المنافع شرکت کردند، در محیطی دوستانه و به شکل سودمند برگزار شد.
2ـ حضور چشمگیر و تعیین کننده برخی از شخصیت های مهم اسلام و مسیحیت در روسیه در این کنگره که به صورت ارائه مقاله و ایراد سخنرانی جامه عمل به خود پوشید، از توفیقات قابل ذکر در کنگره بود.
3ـ برگزاری کنگره «نقش امام خمینی(ره) در احیای معنویت» نشانگر روابط رو به رشد فی مابین دو کشور در همه زمینه ها می باشد. همچنین این کنگره تأیید کننده موفقیت طرح جهانی گفتگوی تمدنها و فرهنگ ها می باشد که از سوی رئیس جمهور محترم جمهوری اسلامی ایران حجةالاسلام والمسلمین
حضورج. 31صفحه 234
سیدمحمد خاتمی ارائه و از سوی جامعه جهانی با استقبال مواجه شده است.
4ـ برگزاری کنگره و ارائه بیش از پنجاه مقاله و سخنرانی به این واقعیت مهم اشاره داشت که شخصیت ممتاز امام خمینی(ره) نقش بسزایی در احیای معنویت در میان ملل گوناگون و در کشورهای مختلف داشته است. در این راستا شرکت کنندگان با یادآوری کمبود آثار ترجمه شده حضرت امام به زبانی روسی، ترجمه و نشر گسترده تر آثار امام خمینی به زبان روسی را خواستار شدند.
5ـ انجمن روابط فرهنگی روسیه با ایران، انستیتوی شرق شناسی آکادمی علوم روسیه و اتحادیه نویسندگان روسیه به عنوان دست اندرکاران روس برگزاری کنگره و همچنین طرف ایرانی ضمن سپاسگزاری از همه شرکت کنندگان و سخنرانان معتقد هستند که برگزاری چنین همایش هایی باعث توسعه مناسبات همه جانبه بین دو کشور خواهد شد. برگزار کنندگان بر ادامه این نوع همایش ها با شرکت اندیشمندان دو کشور تأکید نمودند.
شرکت کنندگان و دست اندرکاران برپایی کنگره از حضور چشمگیر هیئت های کشورهای مختلف منطقه به ویژه هیئت ایرانی و خانم دکتر زهرا مصطفوی صبیه حضرت امام خمینی و رئیس جمعیت زنان جمهوری اسلامی ایران قدردانی و تشکر می نماید.
بخش فارسی قطعنامه توسط آقای مهدی سنایی (رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مسکو) و بخش روسی آن توسط پروفسور ولادیمیرایوانف (رئیس انجمن دوستی روسیه و ایران) قرائت شد.
حضورج. 31صفحه 235