کتاب تقلید

کیفیت به دست آوردن فتوای مجتهد

کیفیت به دست آوردن فتوای مجتهد

[سؤال 160] ----> 4679

‏4. فقیهی در رساله اش مسأله را یک نوع نوشته است مثلاً نوشته تسبیحات اربعه را‏‎ ‎‏سه بار واجب است در نماز بخوانند ولی موقعی که از خودش سؤال شد فرمودند‏‎ ‎‏مستحب است، مقلد موظف است به کدام یکی از این ها عمل بنماید.‏

بسمه تعالی، می تواند دو مرتبه استفتا کند.

[سؤال 161] 91

 ‏بسمه تعالی‏

‏محضر مقدس حضرت مستطاب حجت الاسلام والمسلمین آیت الله‌ العظمی امام‏‎ ‎‏خمینی دامت برکاته، پس از عرض ارادت تقاضا می شود پاسخ هر یک از سؤالات‏‎ ‎‏ذیل را مشروحاً مرقوم فرمایید. سپاسگزارم.‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. ۱صفحه 78
‏1. آیا حاشیۀ عروه که به صورت مستقل سال ها پیش طبع شده با فتاوای فعلی‏‎ ‎‏حضرت عالی موافق است؟ ‏

بسمه تعالی، در موارد اختلاف با تحریر الوسیله، تحریر مقدم است.

‏2. آیا می توان شهریه را در مستحبات مالی مثل عقیقه برای فرزند و یا کمک مالی به ارحام و یا قرض‏‎ ‎‏دادن و یا رفتن به زیارت معصومین علیهم السلام مصرف کرد و به طور کلی مصارف شهریه چه چیزهایی‏‎ ‎‏می تواند باشد؟‏

بسمه تعالی، آنچه که به حسب متعارف از شئون زندگی طالب علوم دینی شمرده می شود در صرف شهریه در آن مجاز است.

‏3. عده ای از طلاب صندوقی تأسیس می کنند تا بتوانند هر وقت پولی خواستند از این صندوق قرض‏‎ ‎‏بگیرند و یا به رفقایشان قرض بدهند و برای این کار هر یک در هر ماه مقدار معینی به صندوق‏‎ ‎‏می پردازند آیا می توان این مقدار را از شهریه پرداخت؟‏

بسمه تعالی، آقایان طلاب علوم دینی أیدهم الله‌ تعالی نباید از سهم مبارک امام علیه السلام زاید بر احتیاجات روزمره دریافت کنند و پس انداز نمایند.

‏4. پارک کردن وسائط نقلیه در کوچه و خیابان و نیز کاه گل درست کردن و یا ریختن مصالح بنایی در‏‎ ‎‏آن ها چه حکمی دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر موجب سد معبر یا مزاحمت عابرین نباشد اشکال ندارد وگرنه جایز نیست.

‏5. اگر پدر فرزندش را از عملی نهی کند آیا ارتکاب آن عمل در صورتی که پدر از انجام آن مطلع‏‎ ‎‏نمی شود، حرام است؟‏

بسمه تعالی، در عمل غیر واجب اگر موجب اذیت پدر باشد جایز نیست.

‏6. آیا بر زن ستر وجه و کفین در جایی که ریبه و تلذّذ نیست یا مشکوک است، واجب است؟ ‏

بسمه تعالی، به احتیاط واجب باید وجه و کفین را نیز بپوشاند.

‏7. شخصی نصف مشاع منزلی را برای سکونت خود می خرد و سپس با شریکش تصالح می کند و سهم‏‎ ‎‏خود را جدا می کند و دیواری در میان خانه می کشند و هر نیمه به صورت منزلی مستقل درمی آید. بعد‏‎ ‎‏از مدتی نیمۀ دوم را هم می خرد و داشتن چنین خانه ای ـ مجموع دو نیمه ـ زاید بر شأن او هم نیست‏‎ ‎‏ولی از نیمۀ دوم استفاده نمی کند و پس از مدتی آن را اجاره می دهد آیا باید خمس منزل را بدهد و حج‏‎ ‎‏هم بر او واجب می شود؟ و آیا در حکم فرقی هست بین این که احتیاج به مال الاجاره آن داشته باشد و‏‎ ‎‏بدین جهت خودش آن را مورد استفاده قرار ندهد و یا فرقی نیست؟‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. ۱صفحه 79
بسمه تعالی، قسمتی که برای سکونت نیست متعلّق خمس است ولو این که برای احتیاج به وجه الاجاره آن را اجاره بدهد لیکن در صورت احتیاج به وجه اجارۀ آن در معیشت استطاعت با آن متحقق نمی شود.

[سؤال 162] ----> 128

‏2. در مواردی بین مسائل مندرجه در کتاب شریف تحریر الوسیله با رساله های‏‎ ‎‏عملیۀ فارسی اختلاف هست. در چنین مواردی عمل به کدام یک مجزی است؟ ‏

بسمه تعالی، تحریر الوسیله مقدم است. 

[سؤال 163] ----> 2351

‏3. هل کتابکم (تحریر الوسیلة) یجوز العمل به؟ وما قولکم فی الاختلافات بوجوده‏‎ ‎‏فی تحریر الوسیلة وفی توضیح المسائل؟‏

بسم الله‌ الرحمن الرحیم، فی موارد الاختلاف یکون المحکّم هو کتابنا تحریر الوسیلة.

[سؤال 164] 92

 ‏بسمه تعالی‏

‏حضور محترم حضرت آیت الله‌ امام خمینی ادام الله‌ ظله، استدعا دارد به مسائل‏‎ ‎‏ذیل پاسخ فرمایید که موجب حاجت است.‏

‏1. در توضیح المسائل مسأله 2566 مرقوم شده: «در اشیایی که کسی پیدا می کند‏‎ ‎‏اگر نشانه ای دارد که می تواند صاحبش را پیدا کند، اگرچه بداند صاحبش سنی یا کافر‏‎ ‎‏است». آیا در این مسأله، سنی کافر محسوب نشده و این خود یک نوع سوء تعبیر‏‎ ‎‏نسبت به برادران اهل سنت نیست؟ با آن همه تأکیدات که آن امام عظیم الشأن در اتحاد‏‎ ‎‏و اتفاق بین شیعه و سنی می فرمایند؟‏

بسمه تعالی، عبارات توضیح المسائل از من نیست و فقط از جهت فتاوی مورد تأیید است.


استفتائات امام خمینی (س)ج. ۱صفحه 80
‏2. آیا فرزندان معدومین (منافقین) از جد و جده میراث می برند؟ در صورتی که پدر و مادر فرد اعدام‏‎ ‎‏شده مخالف عمل فرزند اعدامی خود باشند.‏

بسمه تعالی، اگر نوبت ارث به آنان برسد ارث می برند.

‏3. هرگاه پدری دارای فرزند یا فرزندانی باشد که مخالف دستورات اسلام و تارک صوم و صلاة و سایر‏‎ ‎‏وظایف شرعیه بوده و از هیچ عمل خلاف شرع مقدس ابا نداشته باشند، آیا پدر یا مادر می توانند آن ها‏‎ ‎‏را از ارث ماترک محروم و دارایی خود را وقف امور خیریه بنمایند؟ با عرض تشکر‏

بسمه تعالی، اختیار اموال شخص با خود او است و در حال حیات اگر اموال را وقف کند و تحویل جهت وقف دهد از ترکه او نمی شود و به ارث نمی رسد.

[سؤال 165] 93

 ‏بسمه تعالی‏ ‏6 / 3 / 1361‏

‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب امام امت، سلام علیکم ورحمة الله‌ ‏

‏پس از عرض سلام و آرزوی سلامتی و تعجیل در فرج امام زمان عجّل الله‌ تعالی‏‎ ‎‏فرجه الشریف این جانبان معروض می داریم که از محضر مبارکتان چند سؤالی داشتیم.‏

‏1. آیا رساله نوین که چاپ شده و در دسترس عموم مردم می باشد مورد تأیید‏‎ ‎‏حضرت عالی می باشد یا نه؟‏

بسمه تعالی، در موارد مشکوک با رساله های دیگر این جانب تطبیق شود.

‏2. کسی که از یک طرف تهران به طرف دیگر می رود و این کار هر روز تکرار می شود و این مسافت‏‎ ‎‏بیش از مسافت شرعی است روزه و نماز این شخص چگونه می باشد؟ ‏

بسمه تعالی، در فرض سؤال حکم مسافر مترتب است.

[سؤال 166] 94

 ‏بسمه تعالی‏ ‏28 / 7 / 1361‏

‏نظر به این که بعضی انتشار داده اند که استفتائات، در دفتر امام، به نظر حضرت امام‏‎ ‎‏نمی رسد و خود آقایان جواب می دهند، لطفاً پیرامون صحت و سقم این موضوع،‏‎ ‎‏هرچه هست مرقوم فرمایید.‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. ۱صفحه 81
بسمه تعالی، شایعۀ مزبوره صحت ندارد و شاید از مغرضین باشد و تمام جواب استفتائات که دارای مهر این جانب در ذیل است، به نظر این جانب می رسد.

[سؤال 167] ----> 987

‏5. آیا این رهنمودهای 16 گانه منتشره، از امام امت است (نماز را در پنج وقت‏‎ ‎‏بخوانید؛ کم بخوابید...).‏

بسمه تعالی، اگر مهر یا امضای معتبر ندارد، نباید اسناد بدهند؛ و آنچه نسبت داده شده است که نمازها را در پنج وقت بخوانید، دروغ و افترا است.

[سؤال 168] ----> 4

‏3. در جلد چهارم رسالۀ نوین، صفحه 280 در مقدار دیۀ قتل خطایی آمده است:‏‎ ‎‏1.  (30 شتر واردِ در 4 سال و 20 ماده و 20 نر واردِ در سومین سال و 20 عدد داخلِ در‏‎ ‎‏دومین سال) و به نظر می رسد از آن جا که تعداد شترها، 90 شتر می شود و حال آن که‏‎ ‎‏باید 100 شتر باشد، اشتباهی رخ داده است!‏

بسمه تعالی، در به دست آوردن مسائل، تحریر الوسیله را میزان قرار دهید.

[سؤال 169] ----> 727

‏8. آیا کنار هم قرار دادن چند مسألۀ شرعیه (از رساله یا غیر آن) و حاکم کردن‏‎ ‎‏روابط صحیح میان آن ها و مسأله ای جدید را نتیجه گرفتن صحیح است؟‏

بسمه تعالی، بدون علم به فتوای مجتهد، حق ندارد چیزی را به مجتهد نسبت بدهد.

[سؤال 170] 95

 ‏بسمه تعالی‏ ‏17 / 8 / 1360‏

‏خدمت رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی ایران، یاور مستضعفین زمین و نایب بر‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. ۱صفحه 82
‏حق حضرت مهدی (عج)، پس از عرض سلام؛ سلامتی و موفقیت آن حضرت را از‏‎ ‎‏خداوند تبارک و تعالی خواستارم. ‏

‏سؤالاتی پیش آمده است که از آن مقام والا تقاضای جواب دارم. امیدوارم از این که‏‎ ‎‏وقت گرامی شما و امت عزیز اسلام را می گیرم مرا ببخشید. ‏

‏1. آیا کتاب «رساله نوین» نوشته آقای بی آزار شیرازی مورد تأیید شما هست یا‏‎ ‎‏خیر؟ آیا توضیحات خود نویسنده مورد تأیید نیست یا قسمت ترجمه شده از تحریر‏‎ ‎‏الوسیله غلط است و بالطبع مورد تأیید نیست؟‏

بسمه تعالی، باید با رساله های دیگر این جانب تطبیق شود.

‏2. رفت و آمد به خانۀ افرادی که علیه امام خمینی یا علیه انقلاب اسلامی حرف می زنند و دولت را‏‎ ‎‏قبول ندارند صحیح است یا خیر؟ به خانه کمونیست ها چطور؟‏

بسمه تعالی، اگر موجب تأیید آن ها شود جایز نیست و باید آن ها را نهی از منکر و ارشاد نمود، و کمونیست ها کافرند و از مراوده با آنان اجتناب کنند.

‏3. رفت و آمد به خانه مسلمانانی که نماز نمی خوانند و اعضایی از خانواده آن ها بی حجابند، صحیح‏‎ ‎‏است یا خیر؟‏

بسمه تعالی، واجب است آن ها را امر به معروف و نهی از منکر نمود و چنانچه ترک رفت و آمد موجب اصلاح آن ها است ترک، واجب است.

‏4. آیا شمع نذر کردن صحیح است؟ آیا حدی دارد؟ به طور مثال روز عاشورای امسال در یک حسینیه‏‎ ‎‏حدود 1000 شمع سوزانده شد، نظر شما در این باره چیست؟‏

بسمه تعالی، موارد مختلف است.

‏خدایا، خدایا، تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار؛ از عمر ما بکاه و بر عمر او بیفزای‏

[سؤال 171] ----> 2593

‏4. اگر چنانچه انسان اجمالاً بداند در بعضی مسائل رساله ای اشتباهاتی شده است،‏‎ ‎‏ولی نمی داند کدام مسائل، آیا صِرف این اجمال مانع از استفادۀ آن رساله می شود یا نه؟‏

بسمه تعالی، باید رساله ای که از او فتوای مرجع تقلید اخذ می شود، مورد اعتماد و اطمینان باشد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. ۱صفحه 83
[سؤال 172] ----> 5792

‏2. ما فتواهای جدید امام را که از یک سال پیش فتوا داده اند، از کجا باید به دست‏‎ ‎‏بیاوریم به طور کامل؟‏

بسمه تعالی، اگر در رساله ها نیست استفتا نمایید.

[سؤال 173] 96

 ‏بسمه تعالی‏ ‏1 / 2 / 1362‏

‏محضر مقدس بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت حجت الاسلام‏‎ ‎‏والمسلمین، آیت الله‌ العظمی امام خمینی، متّع الله‌ المسلمین بطول بقائکم الشریف،‏‎ ‎‏پس از اهدای افضل سلام و تحیات وافره، محترماً معروض می دارد: ‏

‏1. در صورتی که حواشی حضرت عالی بر عروة الوثقی احیاناً با متن تحریر الوسیله‏‎ ‎‏اختلافی داشته باشند، کدام را مقدم بداریم؟‏

بسمه تعالی، تحریر الوسیله مقدم است. 

[سؤال 174]

‏2. اگر احیاناً فتوایی را فقط حاشیۀ بر عروه متعرض بود، ملاک عمل قرار گیرد‏‎ ‎‏یا  خیر؟‏

بسمه تعالی، اگر در تحریر نبود معتبر است و باید عمل شود. 

[سؤال 175] 97

 ‏بسمه تعالی‏

‏خواهشمند است به سؤالات فقهی زیر پاسخ فرمایید.‏

‏1. در بعضی مسائل بین عروة الوثقی، تحریر الوسیله و رسالۀ فارسی اختلاف‏‎ ‎‏هست. لطفاً بیان فرمایید که به ترتیب، کدام یک مقدم است؟‏

بسمه تعالی، اگر اختلاف دیده شد استفتا شود.

‏2. آیا صلۀ ارحام با خویشاوندی که کافر یا مرتد محسوب می شود نیز واجب است؟‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. ۱صفحه 84
بسمه تعالی، صلۀ رحم مطلقاً واجب است.

‏3. اگر ارحام انسان مرتکب فسق علنی می شوند، به طوری که معاشرت با آن ها انسان را نیز در معرض‏‎ ‎‏گناه قرار می دهد، آیا بازهم معاشرت با آنان واجب است؟‏

بسمه تعالی، باید سعی کند در گناه واقع نشود؛ بلکه آنان را ارشاد نماید.

‏4. از نظر شرعی، چه نوع صحبتی غیبت محسوب می شود؟‏

بسمه تعالی، اگر به قصد تنقیص و عیب جویی کلامی پشت سر مؤمنی بگوید که مطابق واقع هم باشد غیبت است.

‏5. در تحریر الوسیله، در قسمت شرایط امام جماعت نوشته شده که علی الاقوی صفت عدالت با‏‎ ‎‏ارتکاب گناه صغیره زایل می شود؛ در حالی که در قسمت شرایط مفتی و قاضی احتیاط واجب شده‏‎ ‎‏است. کدام یک صحیح است؟‏

بسمه تعالی، احتیاط است.

[سؤال 176] ----> 6986

‏2. جزوه ای که با نام بعض الاحکام منتشر شده؛ آیا عمل به مقتضای آنچه در آن‏‎ ‎‏است؛ اگرچه مخالف با رسالۀ عملیه فارسی یا تحریر الوسیله و غیره باشد؛ مجزی‏‎ ‎‏است؟‏

بسمه تعالی، موارد اختلاف را استفتا کنند.

‎ ‎

استفتائات امام خمینی (س)ج. ۱صفحه 85