وجوب قضای نمازهای فوت شده

‏‏وجوب قضای نمازهای فوت شده‏

‏‏[سؤال 1560]‏‏ ‏ ‏ 710‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام خمینی‏

‏‏ضمن عرض سلام و آرزوی طول عمر برای آن امام عزیز‏

‏‏این بندۀ حقیر در مورد نماز قضا چند سؤال دارم که با شما در میان می گذارم و‏‎ ‎‏خواهان پاسخ گویی از طرف شما بدان ها هستم تا این بنده، آگاه تر گشته و بتوانم‏‎ ‎‏فرائض دینی و شرعی خویش را به نحو احسن انجام دهم.‏

‏‏1. اولین سؤال من این است که در مورد افرادی که در طول زندگی خویش تا کنون‏‎ ‎‏چندین بار نماز را قطع کرده اند و بار دیگر شروع به خواندن نماز کرده اند و حالا‏‎ ‎‏می خواهند که بار دیگر نمازهایی را که در طول زندگی خویش نخوانده اند و قضا شده‏‎ ‎‏است بخوانند، حکم امام در این مورد چیست؟ آیا باید تنها آن نمازهایی را بخوانند که‏‎ ‎‏نخوانده اند و قضا شده است یا این که چون نماز را قطع کرده اند ـ و به قول عده ای که‏‎ ‎‏می گویند: چون نماز را حالا یا سهواً و یا این که نعوذ بالله‌ از روی عمد، ترک کرده است،‏‎ ‎‏باید تمامی نمازهای خویش را در طول این سال ها بخواند، چه آن ها که قضا شد و‏
‏‎

‎‏نخوانده و چه آن ها که قضا نشده و خوانده است ـ باید تمام طول این سال ها را‏‎ ‎‏بخوانند؟ متمنی است در این مورد، این بنده را ارشاد فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، نمازهایی را که خوانده قضا ندارد.‏

‏‏2. نحوۀ نیت کردن نمازهای قضا چگونه است و به چه صورت باید نیت کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، به نیت قضا باید انجام دهد.‏

‏‏3. نحوه و صورت اداکردن این نمازها چگونه است؟ منظورم این است که آیا باید به ترتیب، از نماز‏‎ ‎‏صبح شروع کرد و با نماز عشا پایان داد یا صورت دیگری دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، ترتیب، فقط بین ظهر و عصر یک روز و مغرب و عشای یک روز لازم است.‏

‏‏4. اگر کسی میزان و تعداد و مقدار نمازهای قضای خود را نمی داند و فراموش کرده، حکم امام در این‏‎ ‎‏مورد چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، به مقدار متیقّن از نمازهایی که فوت شده قضا نماید.‏

‏‏5. اگر کسی مدتی را در جبهه بوده و تعدادی از نمازهایش در جبهه قضا شده و نتوانسته در جبهه‏‎ ‎‏قضای آن ها را به جا آورد و می خواهد که قضای آن ها را در خانه به جا آورد، آیا باید قصر بخواند یا‏‎ ‎‏کامل؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر وظیفه اش نماز شکسته بوده، باید شکسته قضا کند.‏

‏‏[سؤال 1561]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 667‏

‏‏8. آیا نمازهای قضای سال های گذشته، جزء نمازهای مستحبی محسوب‏‎ ‎‏می شود؟ ضمناً آیا اگر در صف اول جماعت هنگامی که امام مثلاً مشغول نماز چهار‏‎ ‎‏رکعتی است، نیت نماز قضای سه رکعتی مغرب کنی و پس از به جا آوردن رکعت سوم‏‎ ‎‏نماز جماعت، نماز را تمام کنی و بلند شوی برای به جا آوردن نماز عشا، و رکعت‏‎ ‎‏چهارم جماعت را رکعت اول عشای خود حساب کنی و بچه ای هم در کنارت باشد،‏‎ ‎‏آیا ترتیب جماعت به هم خورده است؟ آیا کسانی که توسط تو، به امام وصل می شوند،‏‎ ‎‏نمازشان باطل می شود یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، نماز واجب، واجب است و صورتی که در سؤال ذکر شده‏‎ ‎‏اشکال ندارد؛ و بودن طفل در کنار مأموم، اتصال را به هم نمی زند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 1562]‏‏ ‏ ‏ 711‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی، سلام‏

‏‏حضرت امام، این جانب فردی هستم گناهکار و تمامی سرمایۀ من مبلغی در حدود‏‎ ‎‏یک صد هزار تومان می باشد؛ سن من در حدود شصت سال است. حضرت امام،‏‎ ‎‏می خواستم سؤال کنم که آیا کسی هست که شصت سال برای من نماز بخواند و روزه‏‎ ‎‏بگیرد و من تمام سرمایه ام را به او بدهم؟ یا این که اگر این مبلغ را به حساب جنگ یا‏‎ ‎‏مستضعفان بدهم و نیت کنم که برای نماز و روزه است آیا قبول است یا خیر؟ چون که‏‎ ‎‏من می دانم کسی برای من شصت سال نماز و روزه نمی خواند. خواهشمندم از آن‏‎ ‎‏رهبر کبیر انقلاب و قلب تپندۀ ملت مظلوم ایران که من چه کار کنم که شاید مورد‏‎ ‎‏رحمت ربّ العالمین قرار گیرم؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر وارثی دارید با او مشورت کنید و دادن پول به حساب‏‎ ‎‏مزبور کفایت از نماز و روزه نمی کند.‏

‏‏[سؤال 1563]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 311‏

‏‏3. آیا کسی که بر اثر بیماری شدید و خوب نشدنی، نماز یومیه را هم به سختی‏‎ ‎‏انجام می دهد، قضای نمازهای گذشته بر او واجب و لازم است؟ در صورت لازم‏‎ ‎‏بودن، با وضعی که دارد انجام قضای گذشته مقبول است یا آداب خاصی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، نماز فوت شده قضا دارد و به هر نحو که می تواند باید بخواند.‏

‏‏[سؤال 1564]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 4151‏

‏‏2. شخصی مثلاً نه سال در خانه مریض ـ یعنی فاقد شعور شده و یا مرض اعصاب‏‎ ‎‏داشته که فقط زنده بوده ـ ولی از تمام شعور فاقد بوده حال بعد از نه سال خوب شده‏‎ ‎‏آیا قضای روزه و نماز تعلق می گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، قضا دارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 1565]‏‏ ‏ ‏ 712‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. اگر شخصی به حدی مریض شود که قوۀ تمیز را از دست بدهد به نحوی که‏‎ ‎‏وقت ظهرین و عشائین بلکه چه بسا پاکی و نجسی را هم تمیز نمی دهد، قضای نماز و‏‎ ‎‏روزۀ بعد از او بر ولیّ لازم است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به حد جنون نرسیده قضا واجب است.‏

‏‏2. اگر با قصد اقامۀ عشرة ایّام، یک نماز چهار رکعتی شروع کند و در رکعات یا افعال آن شک کند، اگر‏‎ ‎‏امام یا مأموم باشد و رجوع به حافظه کند و بعد از همین نماز از قصد اقامه برگشت نماید، آیا باقی بر‏‎ ‎‏تمام بماند یا نه؟ و آیا فرق بین شک در رکعات و افعال رکنی و بین افعال و واجبات غیر رکنی هست که‏‎ ‎‏اگر در قسم اول شک کند و رجوع به حافظه نماید یا کثیر الشک باشد و بنا بر انجام گذارد، با شک در‏‎ ‎‏قسم ثانی که شک در افعال غیر رکنی است فرق کند؟ با توجه به مسأله 32 و 34 از عروه و تعلیقه.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض شک در رکعات و رجوع به حافظه و برگشت از قصد اقامت، احتیاط‏‎ ‎‏ترک نشود.‏

‏‏3. قبلاً سؤال شده بود که اگر در نماز، در حال قرائت یا اذکار و کلمات دیگر، اگر چند حرف از یک کلمه‏‎ ‎‏را گفت، جایز است رها کند و دوباره آن کلمه را بگوید و ادامه دهد و حال آن که عروه در آداب قرائت،‏‎ ‎‏مسأله 45 دلالت دارد بر بطلان و ابطال و تعلیقه هم ندارد؛ کدام صحیح است؟ و علی کل حال، اگر در‏‎ ‎‏کلمه ای اشتباه یا سکته رخ دهد، آیا می شود از چند کلمه قبل آن شروع نمود و دوباره قرائت کرد یا نه؟‏‎ ‎‏و آیا فرق است بین قرائت و اذکار و بین تشهد و سلام؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم همان است که قبلاً نوشته شده و مربوط به مسأله 45 نیست؛ اعادۀ کلمه یا‏‎ ‎‏کلمات در فرض سؤال، مانع ندارد ولی اگر شک ناشی از وسوسه باشد نباید اعتنا کند.‏

‏‏4. اگر انسان کثیر الشک، شک کند بین چهار و پنج قبل از سجدتین، مثلاً، و شک کند در عین حال که‏‎ ‎‏آیا رکوع را انجام داده یا نه، آیا باید بنا بر چهار بگذارد و سجدتین را به جا آورد و تشهد و سلام دهد یا‏‎ ‎‏آن که چون شک در رکوع هم دارد باید بنا بر پنج بگذارد و تشهد بگوید و سلام دهد و سجدتین را هم‏‎ ‎‏به جا نیاورد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، که کثیر الشک است باید بنا بر چهار بگذارد و طبق وظیفه نماز را‏‎ ‎‏تمام کند.‏

‏
‏‎

‎‏5. اگر انسان از باب احتیاط در موردی جمع بین قصر و اتمام می کند و وقتی شروع به قصر نمود شک‏‎ ‎‏بین دو و سه نمود آیا می تواند بنا بر سه بگذارد و چهار رکعتی تمام کند و بعد دو رکعتی را بخواند، با‏‎ ‎‏فرض کثرت شک؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، می تواند بنا بر دو بگذارد.‏

‏‏6. در غیبت (خدای نخواسته) استحلال واجب است یا نه؟ و بر فرض وجوب، اگر استحلال و تذکر‏‎ ‎‏شخصی به غیبت موجب ایذاء طرف یا کدورت گردد آیا باز استحلال لازم است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، غیبت کننده باید توبه نماید، و بر او واجب نیست از غیبت شونده طلب حلّیّت‏‎ ‎‏نماید.‏

‏‏7. آیا اطمینان مطلقاً حجّت است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر اطمینان صدق کند حجّت است.‏

‏‏[سؤال 1566]‏‏ ‏ ‏ 713‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت حجت الاسلام والمسلمین آیت الله‌ العظمی امام خمینی‏‎ ‎‏مدّ ظله العالی، بفرمایید آیا در روزهایی که شخصی بیهوش می باشد، پس از بیهوشی‏‎ ‎‏آیا احتیاج به اعادۀ نمازهای خوانده نشده در موقع بیهوشی دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بیهوشی اگر در تمام وقت بوده و به دست خودش نبوده قضا‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 1567]‏‏ ‏ ‏ 714‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی حاج آقا سید روح الله‌ الموسوی، مدّ ظله‏

‏‏پس از حمد خدای تعالی، به حضور آن حضرت سلام عرض می کنم و طول عمر‏‎ ‎‏آن وجود مقدس را از خدای تبارک و تعالی، مسئلت می نمایم. لطفاً بفرمایید شخصی‏‎ ‎‏که مدت دو یا سه روز بیهوش بوده، آیا نمازهایی را که در این مدت قضا شده، اعادۀ‏‎ ‎‏آن ها احتیاج است یا خیر؟ مزید تشکر است، والسلام علی عباد الله‌ الصالحین.‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر تمام وقت بیهوش بوده و به دست خودش بیهوش نشده،‏‎ ‎‏قضا ندارد.‏

‏‏[سؤال 1568]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 1195‏

‏‏4. در صورتی که نمازها و روزه های گذشته ما متفاوت از جوابی که می گیریم‏‎ ‎‏باشد، چه باید بکنیم؟‏

‏‏بسمه تعالی، نمازهای گذشته اگر برخلاف وظیفه انجام گرفته، باید قضا‏‎ ‎‏شوند.‏

‏‏[سؤال 1569]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 70‏

‏‏4. مدت سه سال است نماز و روزه را در محل کار انجام وظیفه کرده ام، تکلیف‏‎ ‎‏آن ها چیست؟ در ضمن شغل من کارمند است.‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه بر خلاف وظیفه انجام گرفته باشد قضا دارد.‏

‏‏[سؤال 1570]‏‏ ‏ ‏ 715‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 10 / 1361‏

‏‏من نمی دانستم که نماز واجب است، فکر می کردم هر کس دوست دارد، می تواند‏‎ ‎‏نماز بخواند و مستحب است. حالا که من بیست و پنج سال سن دارم و کسی هم به من‏‎ ‎‏نگفت که نماز بخوان، بر تو واجب است. حال که فهمیدم واجب است؛ همیشه‏‎ ‎‏می خوانم، ولی حالا تکلیف من چیست که از سن پانزده سالگی تا تاریخ‏‎ ‎‏13 / 4 / 1360، نه روزه گرفته ام و نه نماز خوانده ام؟ آیا حتماً باید نماز و روزه را قضا‏‎ ‎‏کنم؟ نمی توانم کار دیگری بکنم؛ مثلاً راه دیگری ندارد؟ لطفاً مرا راهنمایی کنید. تاریخ‏‎ ‎‏تولد من 30 / 10 / 1336 است.‏

‏‏بسمه تعالی، نماز و روزه هایی که انجام نداده اید را، باید قضا نمایید.‏

‏‏[سؤال 1571]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 4085‏

‏‏2. من از تاریخ 10 / 8 / 1360 شروع کردم به نماز خواندن تا به حال که می خوانم؛‏
‏‎

‎‏ولی در این مدت، من خیلی از نمازهای یومیۀ خود را به دلیل های مختلفی و‏‎ ‎‏بعضی ها  را هم بدون دلیل نخواندم و مقدار دقیق آن ها را هم نمی دانم. از شما که‏‎ ‎‏مرجع تقلید من هستید، تقاضا دارم که جواب این مسأله را برای من به طور روشن‏‎ ‎‏بیان  کنید.‏

‏‏بسمه تعالی، هر مقدار که یقین دارید در حال بلوغ، نماز فوت شده را قضا‏‎ ‎‏نمایید.‏

‏‏[سؤال 1572]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 1743‏

‏‏4. در فرض بالا اگر همان شخص نماز یومیه خود را گاه و بیگاه خوانده باشد،‏‎ ‎‏تکلیفش چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، نمازهایی را که نخوانده باید قضا نماید.‏

‏‏[سؤال 1573]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 326‏

‏‏2. اگر در خواندن نماز صبح هم احتیاج به کمک داشته باشد و به موقع نتوانند‏‎ ‎‏کمک کنند، می تواند نماز صبح را قضا کند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، تأخیر نماز تا بعد از وقت جایز نیست و به هر نحو می تواند،‏‎ ‎‏باید در وقت، نماز را بخواند. ‏

‏‏[سؤال 1574]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 324‏

‏‏2. در مدتی که در بیمارستان بودم، خوابیده نماز می خواندم؛ چون مدتی امکان‏‎ ‎‏نشسته خواندن نبود و بعد هم که امکان داشت، تا آن جا که می شد نشسته خوانده ام. در‏‎ ‎‏حال خوابیده، اکثر اوقات نماز را رو به قبله نخوانده ام؛ به خاطر طرز قرار گرفتن تخت‏‎ ‎‏بیمارستان که رو به قبله نبود. آیا باید آن نمازها را قضا کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، هر مقدار از نمازها را که بدون شرایط خوانده اید و‏‎ ‎‏می توانسته اید با شرایط انجام دهید، باید قضا نمایید. ‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 1575]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 6630‏

‏‏6. شخصی خوابیده، عمداً نماز را قضا می کند می گوید حالا خواب دارم هر وقت‏‎ ‎‏بلند شدم قضای نماز را می خوانم این طور نماز ادا می شود؟ شما بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، این کار جایز نیست لکن نمازی را که قضا کرده صحیح است.‏

‏‏[سؤال 1576]‏‏ ‏ ‏ 716‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 12 / 10 / 1361‏

‏‏با سلام و درود بی پایان بر رهبر کبیر انقلاب و شما مسئولان عزیز دفتر امام‏

‏‏برای من چند سؤال دینی مطرح شده است که خواهش دارم از آن جا که خود‏‎ ‎‏نمی توانم برای آن سؤال ها جواب بیابم، شما عزیزان جواب آن ها را برایم بنویسید:‏

‏‏1. من که اکنون هجده سال عمر دارم، نزدیک به هفت سال است که نماز می خوانم‏‎ ‎‏و از آن جا که طریق‏‏ۀ‏‏ درست وضوگرفتن را به من نیاموختند، نزدیک به شش سال و نیم‏‎ ‎‏آن را اشتباه وضو می گرفتم؛ تا آن که خود از رسال‏‏ۀ‏‏ امام طریقه درست وضوگرفتن را یاد‏‎ ‎‏گرفتم. خواهش دارم که بفرمایید: نمازهایی که تا به حال می خوانده ام ـ یعنی تا مدتی‏‎ ‎‏که صحیح وضو نمی گرفته ام ـ باطل و بی فایده بوده و باید آن دو سال نیم دیگری را که‏‎ ‎‏نماز بر من واجب شده است دوباره بخوانم‏‎ ‎‏یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر وضوی شما صحیح نبوده، نمازهایی که با آن وضوها‏‎ ‎‏خوانده اید را باید قضا نمایید.‏

‏‏2. در موقع بلند شدن در نماز، به جای «بحول الله‌ وقوّته أقوم وأقعد» می خواندم: «بحول الله‌ وقوّته أقوم‏‎ ‎‏واقعُدْ» آیا نمازم صحیح است یا باطل؟ در صورتی که نمی دانستم.‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد.‏

‏‏3. تمنّا دارم بفرمایید: مثلاً یک بچه مسلمان و یهودی و غیره... که پدر و مادر آن ها مسلمان نیستند و‏‎ ‎‏هنوز به سن بلوغ نرسیده اند از دنیا می روند، آیا بچه مسلمان، به دلیل این که پدر و مادرش مسلمان‏‎ ‎‏بوده اند، به بهشت می رود و آن دیگری، به این دلیل که پدر و مادرش مسلمان نبوده اند، به جهنم؟ و اگر‏‎ ‎‏نه، بلکه آن ها به این دلیل که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند به بهشت می روند، در این صورت باید گفت‏
‏‎

‎‏آن ها سرنوشت خود را تعیین نکرده اند، در صورتی که این امکان وجود داشت که اگر آن ها بزرگ‏‎ ‎‏می شدند، بچه مسلمان، یهودی و بچه یهودی، مسلمان می شد.‏

‏‏بسمه تعالی، سؤال فقهی نیست و در روایات، اشاره به این مطلب شده است.‏

‏‏[سؤال 1577]‏‏ ‏ ‏ 717‏

‏‏ ‏ ‏ بسم الله‌ الرحمن الرحیم‏

‏‏إلی سماحة إمام الاُمّة وقائدها الخمینی الکبیر، السلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏1. ما هو حکم من کانت صلاته باطلة أو وضوؤه باطل لمدة طویلة جهلاً بالحکم‏‎ ‎‏الشرعی وبلا تقصیر فی تعلّمه للمسائل الشرعیة وبعدها تبیّن له بطلان وضوئه‏‎ ‎‏وصلاته؟ فهل یجب علیه قضاء تلک السنین أو أنّه معذور؟ أفتونا وفّقکم الله‌‏

‏‏بسمه تعالی، مع فرض بطلان الصلاة یجب القضاء.‏

‏‏2. ما حکم المال المجهول المالک وکیف نفرّقه ونمیّزه عن اللقطة؟‏

‏‏بسمه تعالی، التمییز والحکم مذکور فی الرسالة العملیة.‏

‏‏3. ما هو حکم الأموال والحاجات فی المواضع العراقیة فی الجبهة بعد الهجوم هل یجوز أخذها؟‏

‏‏بسمه تعالی، یجوز أخذ الغنائم للمقاتلین ویجوز التملّک فی الأشیاء المختصرة منها وأمّا‏‎ ‎‏الأسلحة فلا بدّ من تحویلها إلی المقامات المسؤولة فی الجمهوریة الإسلامیة.‏

‏‏4. ما هو حکم المصلّی بالنسبة للقراءة؟ فهل یقصد حین القراءة فی مثل ‏‏إیَّاکَ نَعْبُدُ وَإیَّاکَ نَسْتَعِیْنُ‏‎ ‎‏المخاطبة مع الله‌ أو یقصد القرآنیة ولا یجوز له أن یقصد الدعاء؟ نرجو توضیح المسألة‏

‏‏بسمه تعالی، یقصد القراءة الواجبة فی الصلاة.‏

‏‏[سؤال 1578]‏‏ ‏ ‏ 718‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏پس از عرض سلام، لطفاً به سؤالات زیر جواب مرحمت بفرمایید.‏

‏‏1. اگر با پسر یا دختری در کودکی نزدیکی شده و پس از تکلیف، متوجه وجوب‏‎ ‎‏غسل آن نبوده و فرائض را انجام داده است، حالا تکلیف این مدت نماز و روزه اش‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، نماز و روزه ای که بعد از تکلیف در حال جنابت انجام داده را‏
‏‎

‎‏باید قضا کند بلی اگر جنابت را نمی دانسته، روزه ها قضا ندارند.‏

‏‏2. کسی که در کودکی اشیای مختصری را از دیگران برداشته، لازم است مستقیماً از آن ها حلالیت‏‎ ‎‏بطلبد و آن مال را به وی بدهد یا اگر بداند او به هر حال راضی می شود، به نحو دیگری می تواند آن را‏‎ ‎‏ادا کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، به هر نحو یقین کند که صاحب مال راضی است، می تواند عمل نماید.‏

‏‏3. کسی که نعوذ بالله‌ سال ها پیش با حیوان حلال گوشت شخصی وطی کرده و متوجه مسأله آن نبوده،‏‎ ‎‏حالا چگونه باید جبران کند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، ضامن است و باید پول حیوان را به صاحبش برساند و راجع به حیوان به‏‎ ‎‏دستوری که در رسائل عملیه ذکر شده عمل شود.‏

‏‏[سؤال 1579]‏‏ ‏ ‏ 719‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مقدس امام خمینی، دام بقاؤه‏

‏‏1. این جانب مدت مدیدی است که هنگام غسل نمودن ترتیب را رعایت ننموده ام‏‎ ‎‏و نماز خوانده ام. اکنون حدود هفت سال و نیم از تکلیف من می گذرد. البته فکر‏‎ ‎‏نمی کردم رعایت ترتیب بدان صورت که در مسأله ذکر شده باشد، بلکه فکر می کردم‏‎ ‎‏منظور از ترتیب؛ شسته شدن کامل بدن و خیس شدن کامل بدن باشد. چندی پیش به‏‎ ‎‏رساله رجوع نمودم و با کمال تأسف متوجه شدم که تا کنون اشتباه کرده ام. اکنون‏‎ ‎‏نمی دانم چقدر نماز باید قضا کنم؛ چون نمی دانم چند نماز با این نوع غسل انجام‏‎ ‎‏داده ام. خواهشمندم در این مورد راهنمایی نمایید. تکلیف روزه و اعمال دیگر را نیز‏‎ ‎‏در این مورد روشن فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر غسل را باطل انجام داده اید، نمازهایی که با آن حال‏‎ ‎‏خوانده اید و نزد شما معلوم است را باید قضا کنید.‏

‏‏[سؤال 1580]‏

‏‏2. چند وقتی نماز جمعه را با غسل جمعه به جا می آوردم؛ در این مورد نیز متوجه‏
‏‎

‎‏شدم که غسل جمعه، غسل مستحبی است. تکلیف نمازهای خوانده شده چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید آن ها را قضا کنید.‏

‏‏[سؤال 1581]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 4674‏

‏‏6. شخصی که در بیمارستان به طوری مصدوم است که قادر به حرکت از روی‏‎ ‎‏تخت نیست و لذا در موقع قضای حاجت نمی تواند خود را تطهیر کند، آیا بعد از چند‏‎ ‎‏ماه که خوب شد، باید نمازهایش را قضا نماید یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به وظیفه عمل کرده، قضا لازم نیست.‏

‏‏[سؤال 1582]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 4967‏

‏‏4. زیدی مدت ها غسل باطل ـ جهلاً ـ انجام داده و پس از گذشت چندین سال‏‎ ‎‏متوجه شد. تکلیف نماز و روزه و بقیۀ عبادات گذشته چیست؟ و بر فرض بطلان‏‎ ‎‏روزه، کفاره دارد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، روزۀ او صحیح است و نمازهایی که یقین دارد با غسل باطل‏‎ ‎‏انجام داده را باید قضا کند.‏

‏‏[سؤال 1583]‏‏ ‏ ‏ 720‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 1 / 1361‏

‏‏دفتر مبارک حضرت امام، مدّ ظله العالی ‏

‏‏مستدعی است مرقوم بفرمایید که اگر کسی جهلاً یا نسیاناً غسل مسّ میت نکرد و‏‎ ‎‏بعد از مدتی فهمید؛ آیا باید نمازهایی را که بدون غسل مسّ میت خوانده اعاده کند.‏

‏‏بسمه تعالی، باید اعاده کند، مگر این که غسل جنابتی کرده باشد که در این‏‎ ‎‏صورت کفایت از غسل مسّ میت می کند.‏

‏‏[سؤال 1584]‏‏ ‏ ‏ 721‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 1 / 1361‏

‏‏من نوجوانی هستم که بیشتر از یک سال است به تکلیف شرعی رسیده ام، بعد از‏
‏‎

‎‏مکلف شدن حدود 3 ماه مرتب نماز می خواندم، ولی بعد از این 3 ماه به دلیل‏‎ ‎‏اشتباهاتی که کردم، گول شیطان را خورده قسمتی از فریضۀ نماز را به جا نیاوردم و تا‏‎ ‎‏الآن که تقریباً حدود 11 ماه می گذرد نماز نخواندم، ولی باید عرض کنم که ظرف این‏‎ ‎‏11 ماه درست است که این فریضه را به جا نیاوردم اما کافر نشده بودم یعنی خدا را‏‎ ‎‏قبول داشتم و همین طور پیغمبر اسلام و دوازده امام را و حتی می دانستم که باید نماز‏‎ ‎‏بخوانم چون بر من واجب است یعنی خلاصه منکر نماز نبودم، و حالا من به اشتباه‏‎ ‎‏بزرگ خود پی برده ام و خیلی پشیمان هستم و می خواهم توبه کنم که امیدوارم خداوند‏‎ ‎‏توبۀ مرا قبول کند، حالا که می خواهم از این به بعد نماز را مرتب بخوانم آیا باید‏‎ ‎‏نمازهایی را که ظرف این مدت به جا نیاوردم، بخوانم و اگر باید بخوانم برای خواندن‏‎ ‎‏آن چه نیتی باید بکنم.‏

‏‏بسمه تعالی، توبه شما قبول است ان شاء الله‌ و نمازهایی که نخوانده اید را به‏‎ ‎‏نیت قضا بخوانید و از این به بعد نباید نماز شما ترک شود.‏

‏‏[سؤال 1585]‏‏ ‏ ‏ 722‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 9 / 1361‏

‏‏پس از عرض سلام و آرزوی سلامتی امام امت‏

‏‏سؤالاتی در مورد احکام تقلید و نمازهای قضایی از شما دارم:‏

‏‏1. اگر کسی بعد از دوران بلوغ، از احکام رساله، در مورد غسل جنابت و همچنین‏‎ ‎‏جنب چیزی نفهمد و کسی به او در مورد این مسأله چیزی نگوید و بعد از یک سال،‏‎ ‎‏این مسائل را یاد بگیرد و به آن عمل نماید، آیا باید نمازهای گذشته ـ یعنی نمازهای‏‎ ‎‏یک سال را ـ قضا کند؟ توضیح دهید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر نمازی که خوانده در حال جنابت، بدون غسل صحیح‏‎ ‎‏بوده، باید قضای آن را به جا آورد.‏

‏‏2. اگر شخصی در مورد احکام تقلید چیزی نفهمد، یعنی به او نگویند که بعد از این که آدم جنب شد، به‏
‏‎

‎‏دوران بلوغیت رسیده، باید تقلید کند و تقلید نکند، آیا باید نمازهای بعد از بلوغیت که همان یک سال‏‎ ‎‏می باشد را قضا کند؟ و اگر باید قضا کند، همان یک سال است (بعد از دوران بلوغیت)؟ توضیح دهید.‏

‏‏من از یک نفر پرسیدم و گفتند که اگر نمازهایی را که خوانده است، با احکام نماز درست است نباید‏‎ ‎‏قضا کند ولی چنانچه با احکام نماز (رکن های نماز) درست نیست باید قضا کند.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر عملی که انجام داده، مطابق فتوای مجتهدی است که باید از او تقلید کند‏‎ ‎‏صحیح است و الاّ نمازهایی که بر خلاف وظیفه شده و در ارکان آن خللی حاصل شده ـ مثل‏‎ ‎‏این که غسل او باطل بوده ـ باید قضا شوند و در غیر ارکان، اگر تقصیر در تقلید نکرده قضا‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏3. نمازهای قضایی که در رابطه با این مسأله خوانده و به نیت این مسأله بوده، آیا می شود آن ها برای‏‎ ‎‏نمازهای قضایی دیگر (مثلاً اگر در نماز اشکالاتی داشته) باشد و این نمازها به جای او باشند توضیح‏‎ ‎‏دهید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر نماز قضا بر ذمه او بوده و نماز قضا خوانده، به جای او محسوب می شود.‏

‏‏4. آیا نگاه کردن به جسم زیر پوشش لباس گناه است؟ آیا اگر به حرام می افتد گناه است؟ توضیح دهید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از روی شهوت به غیر زوجۀ خود نگاه کند حرام است.‏

‏‏5. نیت نماز جمعه و نماز جماعت یومیه و نیت نماز مستحبی چیست؟ بنویسید.‏

‏‏بسمه تعالی، نیت همین است که در وقت عمل، قصد آن را دارد؛ اگر قصد نماز جمعه دارد،‏‎ ‎‏نیت نماز جمعه و اگر قصد نماز دیگر دارد، نیت آن نماز است.‏

‏‏6. اگر کسی نیت کند (بعد از این که حاجتش بر آورده شد) نماز مستحبی می خوانم، نیت نماز چیست ؟‏

‏‏بسمه تعالی، در مسألۀ قبل توضیح داده شد.‏

‏‏[سؤال 1586]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 2033‏

‏‏3. دختری از سن 8 سالگی با جهل به حکم و به موضوع، عمل استمناء انجام‏‎ ‎‏می داده تا زمان شوهرداری؛ بعداً وارد به مسأله شده و یک غسل جنب از حرام انجام‏‎ ‎‏داده و توبه هم البته کرده. آیا این شخص، نمازها و روزه هایی که انجام می داده، قضا‏‎ ‎‏دارد یا کفاره یا هیچ کدام؟‏

‏‏بسمه تعالی، نمازهایی که در حال جنابت خوانده، باید قضا نماید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 1587]‏‏ ‏ ‏ 723‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 3 / 1361‏

‏‏برادران عزیز و گرامی دفتر امام! لطفاً پاسخ سؤالات شرعی بنده را مرقوم فرمایید:‏

‏‏ان شاء الله‌ با این خدمتی که انجام می دهید، نزد خدا مأجور واقع شوید.‏

‏‏1. بنده هم اکنون 17 ساله می باشم و تقریباً در سن 14 سالگی به بلوغ شرعی‏‎ ‎‏رسیدم؛ اما چون فکر می کردم که نماز را باید از سن 15 سالگی شروع کرد، لذا مدتی‏‎ ‎‏نماز و روزه و تمامی واجبات را ترک کردم. حال تکلیفم چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید قضای نماز و روزه ای که در زمان بلوغ ترک کرده اید را‏‎ ‎‏به جا آورید.‏

‏‏[سؤال 1588]‏

‏‏2. هنگامی که شروع به انجام واجبات کردم، گاه گاهی جنب می شدم؛ ولی چون از‏‎ ‎‏خانواده شرم داشتم، برای غسل به حمام نمی رفتم و با همان حالت جنب ـ البته با‏‎ ‎‏تیمم  ـ نمازم را می خواندم. حال چه دستوری می فرمایید؟‏

‏‏بسمه تعالی، خجالت کشیدن عذر نیست و اگر عذری نداشته اید، باید‏‎ ‎‏نمازهای مذکور را قضا کنید.‏

‏‏[سؤال 1589]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 2159‏

‏‏2. اگر کسی در یک خانوادۀ مسلمان متولد شده باشد ولی به علت نداشتن شناخت‏‎ ‎‏کافی از مسائل دین و یا بعضاً با آگاهی به مسائل، ولی به علت بی توجهی، چند سالی‏‎ ‎‏عبادات خود را (نماز و روزه) به جا نیاورده باشد، آیا باید تمام آن ها را بعد از آگاهی‏‎ ‎‏ـ  حتی پس از ده سال ـ قضا نماید؟ و آیا باید کفارۀ روزه هایی را که نگرفته است نیز‏‎ ‎‏بدهد یا خیر؟ و در ضمن، کفارۀ یک روز روزه که عمداً خورده است چقدر می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، تمام نمازها و روزه های فوت شده قضا دارد و روزه اگر عمداً و‏‎ ‎‏با توجه به حکم آن فوت شده، علاوه بر قضا، کفاره هم دارد؛ ولی اگر جاهل‏
‏‎

‎‏به حکم بوده، در حدی که احتمال وجوب هم نمی داده، کفاره ساقط است.‏

‏‏[سؤال 1590]‏‏ ‏ ‏ 724‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏سه مسأله مورد سؤال است لطفاً جواب آن ها را مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. من از زمان بلوغ تا سن بیست سالگی نماز نمی خواندم و روزه هم نمی گرفتم. با‏‎ ‎‏توجه به این که از اسلام زباناً دفاع می کردم و هرگز میل ضد اسلامی و ضد انقلابی‏‎ ‎‏نداشته ام، آیا قضای نماز و روزه واجب است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، واجب است.‏

‏‏2. به چه صورت می توان 5 ـ 6 سال روزه را قضا کرد، و یا کفاره داد؟‏

‏‏بسمه تعالی، لازم نیست روزه های قضا پشت سر هم باشد و می توانید به تدریج و با فاصله‏‎ ‎‏بگیرید، ولی اگر کفاره بر عهده شما باشد، باید به ترتیبی که در رساله ذکر شده عمل کنید.‏

‏‏3. اگر پدر کسی حالت سؤال اول را داشت و سی سال ـ کم و بیش ـ واجباتش ترک شد، آیا قضای آن بر‏‎ ‎‏پسر بزرگ تر واجب است؟ و در صورتی که استطاعت برای اجیر گرفتن، و توانایی این همه قضا را‏‎ ‎‏ندارد، به چه صورت ادا کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، قضای نماز و روزۀ پدر بعد از مردن او، بر عهدۀ پسر بزرگ تر است و اگر خودش‏‎ ‎‏نمی تواند یا نمی خواهد انجام دهد، باید کسی را برای آن اجیر کند.‏

‏‏[سؤال 1591]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 657‏

‏‏2. با توجه به جو فکری که در زمان طاغوت به خصوص بر جوانان مملکت به‏‎ ‎‏وجود آورده بودند و آن ها را یا از احکام اسلام به دور و یا بی تفاوت می نموده اند؛ اگر‏‎ ‎‏کسی در آن دوران به سن بلوغ برسد و او اصلاً نه به اسلام آشنا و متعهد بوده و نه‏‎ ‎‏خانوادۀ او به او امر می کرده اند؛ آیا بایستی نماز و روزه هایی را که در آن موقع نگرفته‏‎ ‎‏ـ  اکنون که آگاه و متعهد نسبت به احکام اسلامی شده است  ـ قضای آن ها را به جا‏‎ ‎‏بیاورد؟‏

‏‏بسمه تعالی، نماز و روزه های فوت شده را باید قضا کند. ‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 1592]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 5‏

‏‏2. شخصی در نظام گذشته ایران از کلیه اعتقادات مذهبی به دور بوده است و در‏‎ ‎‏صورتی که اعتقادی نیز وجود داشته صرفاً از روی مسائل خانوادگی بوده است و در‏‎ ‎‏آن موقع با منطق خود قادر به پذیرش آن ها نبوده و در حال حاضر به اسلام ایمان‏‎ ‎‏آورده است؛ آیا لازم است نماز و روزه قضای خود را ادا کند؟ و در صورتی که لازم‏‎ ‎‏است؛ آیا برای مثال در مورد روزه می بایست به ازای هر روز روزۀ قضا شصت روز‏‎ ‎‏روزه بگیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مسلمان بوده، قضا دارد و چنانچه جاهل قاصر بوده،‏‎ ‎‏روزه ها کفاره ندارد.‏

‏‏[سؤال 1593]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 2871‏

‏‏6. اگر احتمال می رود که در اوایل تکلیف، اشتباهاتی در نماز بوده، اکنون خواندن‏‎ ‎‏نماز احتیاطی بهتر است یا نماز نافله؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بطلان نماز محرز نباشد قضا واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 1594]‏‏ ‏ ‏ 725‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی سلام عرض می کنم‏‎ ‎‏و امیدوارم که حالتان خوب باشد و در پناه ایزد متعال و یاری او، این انقلاب را به‏‎ ‎‏انقلاب جهانی حضرت مهدی (عج) رهبری نمایید. «ان شاء الله‌»‏

‏‏سؤال مهمی که من با آن درگیرم و فکرم را ناراحت کرده، این است که من از سن‏‎ ‎‏بلوغ به بعد، به مدت شش سال در خواندن نماز و روزه گرفتن کاهلی کردم و این‏‎ ‎‏موضوع البته علل فراوانی داشت که چند نمونۀ آن را ذکر می کنم:‏

‏‏1. مختلط بودن مدرسه راهنمایی و دبیرستان تا قبل از انقلاب و ناباب بودن‏‎ ‎‏معلمان قبلی 2. نداشتن عالم مذهبی که مردم را به راه راست و اسلام اصیل راهنمایی‏
‏‎

‎‏کنند، که متأسفانه با نادانی و کم فکری این مدت را این طور گذراندم، تا این که جرقۀ‏‎ ‎‏انقلاب زده شد و ما از اسلام شناخت پیدا کردیم و از آن موقع تا حالا هم معتقد به‏‎ ‎‏انقلاب و اسلام هستم، امیدوارم که وظیفه اصلی را ادا نمایم. خواهش می کنم که‏‎ ‎‏بفرمایید نماز و روزۀ این مدت را چه کنم و وظیفۀ من چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، نماز و روزه های فوت شده را باید قضا کنید.‏

‏‏[سؤال 1595]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 1780‏

‏‏2. من در سوره حمد و سلام نماز اشکالاتی دارم و چون در رسال‏‏ۀ‏‏ جناب عالی‏‎ ‎‏خواندم که‏‎ ‎‏نوشته بروید نماز جماعت، می خواستم بپرسم قضای آن نمازها را باید‏‎ ‎‏به جا بیاورم یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به باطل بودن نمازهای گذشته ندارید، قضا واجب‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏[سؤال 1596]‏‏ ‏ ‏ 726‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 10 / 1361‏

‏‏حضور محترم حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، سلام‏

‏‏پس از تقدیم عرض سلام، سلامتی شما را از درگاه ایزد متعال خواهان و‏‎ ‎‏خواستارم. باری عرض می شود: ما طایفه ای هستیم صحرانشین و گوسفنددار. من‏‎ ‎‏مدت یک عمر در کوهستان به سر می بردم؛ اصلاً از بیانات شرع اسلام هیچ خبری‏‎ ‎‏نداشتم یعنی کسی نبود مرا از شرع مقدس اسلام با خبر کند؛ نه روزه ای صحیح گرفتم‏‎ ‎‏و نه نماز خوبی انجام دادم و حالا که به رهبری حضرت عالی رسیدم و از شرع اسلام با‏‎ ‎‏خبر شدم، می بینم که از قافله عقب مانده ام و پشیمانی زیادی کردم، دستم به دنبال‏‎ ‎‏کردارم نمی رسد. حالا از شما رهبر انقلاب، امام خمینی می خواهم که دربار‏‏ۀ‏‏ من حقیر‏‎ ‎‏که حالا پیرمرد هم شده ام توضیح دهید و‏‎ ‎‏تا آن جا که ممکن است قرض های خود را‏‎ ‎‏ادا می کنم و تکلیف مرا بفرمایید. والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارید که اعمال گذشتۀ شما باطل بوده چیزی بر شما‏‎ ‎‏نیست و در غیر این صورت به مقداری که یقین دارید، نماز و روزه را قضا‏‎ ‎‏کنید.‏

‏‏[سؤال 1597]‏‏ ‏ ‏ 727‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر حضرت امام خمینی رهبر نهضت اسلامی‏

‏‏خواهشمند است پاسخ سؤالات زیر را مرقوم فرمایید.‏

‏‏1. چنانچه شخصی نمازهای قضایی را درصدد است بخواند اما مقداری از آن ها به‏‎ ‎‏علت ترک شدن نماز واجب در موقع خود و عده ای دیگر را می خواهد احتیاطاً قضا‏‎ ‎‏کند، یعنی نماز خوانده شده ولی باطل بوده و می خواهد قضا کند، آیا نیت برای هر یک‏‎ ‎‏تفاوت دارد و آیا لازم است مورد احتیاط را در نیت داشته باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، هر مقدار که یقین دارد نخوانده یا باطل خوانده قضا دارد و‏‎ ‎‏قصد قضای ما فی الذمه کافی است.‏

‏‏2. در باب وضو در شستن دست و صورت چنانچه آب از پایین به بالا رود اشکال دارد اگرچه بسیار کم‏‎ ‎‏شده که به طرف بالا برود؟‏

‏‏بسمه تعالی، شستن وضویی باید از بالا به پایین باشد.‏

‏‏3. چنانچه به هنگام شستن دست مسیری قوسی مانند را طی کند که لازمۀ آن، حرکت به سوی بالا‏‎ ‎‏است ـ کم یا زیاد ـ اشکال دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد و از وسوسه اجتناب کند.‏

‏‏4. چنانچه به امام جماعت روحانی فعلاً دسترسی ندارد اما می تواند یا می توانست دسترسی پیدا کند‏‎ ‎‏آیا اقامه نماز به امامت غیر روحانی اشکال دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، با داشتن دسترسی به روحانی، از اقتدای به غیر روحانی خودداری کنند.‏

‏‏5. آیا راضی کردن والدین جهت رفتن به جبهه جنگ لازم است؟ تا چه هنگام این حکم برقرار است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر رفتن به جبهه بر شما متعین نشده و موجب اذیت والدین می شود رضایت‏‎ ‎‏آن ها را جلب نمایید.‏

‏
‏‎

‎‏6. آیا یادگیری فنون نظامی، واجب و اجازۀ پدر و مادر شرط نیست؟ اگر واجب است تا چه حد آن و‏‎ ‎‏این حکم تا چه هنگام برقرار است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بر همه واجب کفایی است و با اقدام عدد کافی، از دیگران ساقط می شود.‏

‏‏7. چنانچه نماز عشا قضا شود و تا اذان صبح خوانده نشود روزه فردای آن روز واجب است؟‏

‏‏بسمه تعالی، واجب نیست.‏

‏‏8. آیا کنار هم قرار دادن چند مسألۀ شرعیه (از رساله یا غیر آن) و حاکم کردن روابط صحیح میان آن ها و‏‎ ‎‏مسأله ای جدید را نتیجه گرفتن صحیح است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدون علم به فتوای مجتهد، حق ندارد چیزی را به مجتهد نسبت بدهد.‏

‏‏9. زید مدتی مرجع خود را آن مرجعی قرار داده بود که بر حسب اعلمیت وی را انتخاب نکرده بود،‏‎ ‎‏بلکه به عللی دیگر همچون در دسترس بودن رساله وی او را انتخاب کرده بود آیا دستوراتی را که‏‎ ‎‏مطابق با فتوای آن حضرت انجام داده صحیح است. مثلاً نمازهای خود را طوری خوانده که به فتوای‏‎ ‎‏مرجع قبل صحیح و بر فتوای مرجع فعلی لازم است قضا کند آیا قضا کردن لازم است؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال تقلید باطل است.‏

‏‏10. حد پوشیدگی برای مردان و زنان هر کدام چقدر است؟ آیا تجاوز از کمترین مقدار آن حرام است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بر مرد ستر عورتین واجب است و ستر باقی بدن واجب نیست اگرچه بر زن حرام‏‎ ‎‏است بدن مرد نامحرم را نظر کند و بر زن واجب است تمام بدن خود را از نظر نامحرم بپوشاند‏‎ ‎‏ولی پوشاندن وجه و کفین لازم نیست مگر آن که مفسده ای بر آن مترتب باشد.‏

‏‏11. چنانچه با وجود پوشش بدن، حالت بدن مشخص باشد آیا باز عمل حرام مرتکب شده است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد مگر آن که صدق پوشیدن نکند و یا آن که مفسده ای بر آن مترتب‏‎ ‎‏باشد.‏

‏‏12. در باب امر به معروف و نهی از منکر چنانچه با در نظر گرفتن مقدار احتمال تأثیر و موضوع مورد‏‎ ‎‏امر یا نهی و از طرفی دیگر با در نظر گرفتن ضررهای مالی و جانی و آبرویی که متوجه انسان می شود‏‎ ‎‏فعلاً امر و نهی ترکش اولی باشد آیا هنوز امر و نهی لازم است؟‏

‏‏بسمه تعالی، موارد امر به معروف و نهی از منکر و شرایط وجوب آن در رساله مذکور است.‏

‏‏[سؤال 1598]‏‏ ‏ ‏ 728‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 1403 ق‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران و امید مستضعفین‏
‏‎

‎‏جهان، امام خمینی، ادام الله‌ ظله علی رؤوس الانام‏

‏‏1. شخصی در محلی به دنیا آمده است که تبلیغات اسلامی در آن محل و اطراف،‏‎ ‎‏بسیار کم بلکه در حد صفر بوده است. از سوی دیگر، این شخص دارای پدر و مادر‏‎ ‎‏بی سواد و عوام بوده است. حدود دوازده سال در این محل نشو و نما کرده است و به‏‎ ‎‏اندازۀ خواندن قرآن و مقدار کمی سواد فارسی در پیش شخصی که مکتب دار بوده‏‎ ‎‏است سواد آموخته است. در سن حدود سیزده سالگی بعد از ازدست دادن پدر به‏‎ ‎‏محل دیگری نقل مکان داده و در آن جا مشغول زندگی بوده است؛ این قریه هم از‏‎ ‎‏طرفی تبلیغات اسلامی به طور وسیعی نداشته است، گرچه فاقد تبلیغات اسلامی نبوده‏‎ ‎‏است و از طرف دیگر، این نوجوان چون در گذشته تربیت خانوادگی و یا اسلامی‏‎ ‎‏نداشته است و در عالم نادانی به سر می برده است فقط از پدر و مادرش و از محیط‏‎ ‎‏زندگی اش وجوب روزه و نماز را می دانسته ولی در عین حال، نسبت به نماز کاهلی‏‎ ‎‏می کرده اما روزه را دقیقاً می گرفته است ولی از آن جا که در نادانی به سر می برده است،‏‎ ‎‏شرایط این دو عبادت بزرگ را نمی دانسته است؛ مثلاً اصلاً متوجه نبوده که انسان با‏‎ ‎‏موجبات جنابت، جنب می شود؛ اتفاقاً موجبات جنابت برایش پیش آمده، چون‏‎ ‎‏نمی دانسته است، بدون تفاوت و با همان حال، مدت پنج سال روزه گرفته و نماز‏‎ ‎‏خوانده است و بعد از این مدت به مسأله متوجه شده و دانسته که واجب بوده غسل‏‎ ‎‏کند ولی از روی ندانستن مسأله، انجام نداده است و با همان حال عبادت کرده است؛‏‎ ‎‏آیا این شخص، جاهل قاصر است و روزه و نمازهایی که انجام داده قضا ندارد و یا‏‎ ‎‏جاهل مقصر است؟ و چه وظیفه خواهد داشت؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، روزه ها صحیح است ولی نمازها را باید قضا‏‎ ‎‏کند.‏

‏‏2. شخصی به عنوان بسیج و داوطلب به جهاد با کفر جهانی به جبهه قدم گذاشته و شربت شهادت را‏‎ ‎‏نوش جان کرده، وصیت کرده است که شش ماه برایش نماز قضا به جا آورند، رفیق این شهید می گوید:‏‎ ‎‏من از این شهید در حین وصیت پرسیدم این نماز چه نمازی است که وصیت می نمایی؟ گفت: در‏
‏‎

‎‏گذشته مدتی نمازهایم را آن طور که باید انجام دهم، انجام نداده ام، ولی وصیت نامه اش مطلق می باشد؛‏‎ ‎‏آیا باید برایش احتیاطاً هم نماز قضای شکسته و هم تمام به جا آورند (چون مدتی در جبهه بوده است)‏‎ ‎‏و یا انجام دادن نماز قضای تمام برای شهید کافی خواهد بود؟‏

‏‏بسمه تعالی، نمازها را تماماً از طرف شهید انجام دهید.‏

‏‏3. این جانب را جهت اقامۀ نماز جمعه، بعد از طی مراحلی، بنا است به شهری اعزام کنند؛ ساختمانی‏‎ ‎‏را برای سکونت امام جمعه مقرر داشته اند که این ساختمان با تعدادی دیگر در زمان طاغوت به عنوان‏‎ ‎‏ساختمان های سازمانی برای فرهنگیان ساخته شده است، می گویند زمین این ساختمان ها مالک هایی‏‎ ‎‏داشته است که قبلاً خودشان حاضر شده و امضا کرده اند که بدون پرداخت قیمت، این ساختمان ها را‏‎ ‎‏بنا کنند و نیز زمین منزل های مسکونی تمامی مردم مال ارباب بوده است و در زمان طاغوت قبلاً مبلغ‏‎ ‎‏معینی در هر سال از مردم می گرفته اند و بعد از زمانی از طرف دولت طاغوتی آن زمان، قانونی وضع‏‎ ‎‏شده که زمین های ساختمان مال خود مردم است و در تقسیم اراضی آن زمان، مالکین راضی شده اند که‏‎ ‎‏این زمین ها را به مردم بدهند و در مقابل، از زمین های مزروعی دیگر بردارند و این عمل انجام شده‏‎ ‎‏است؛ مستدعی است به عنوان ولی فقیه اجازه بفرمایید تا این جانب بتوانم در ساختمانی که برای‏‎ ‎‏سکونت برایم معین می شود ساکن شوم و عبادت نمایم و زندگی کنم و نیز اجازه فرمایید در رفت و آمد‏‎ ‎‏و معاشرت بتوانم به منزل اهالی بروم و تصرف نمایم.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر علم به غصب ندارند نماز صحیح است.‏

‏‏[سؤال 1599]‏‏ ‏ ‏ 729‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت آیت الله‌ امام خمینی دام ظله العالی‏

‏‏آیا شخصی که دوازده امامی می شود، نماز خود را که قبلاً نخوانده و یا تبدیل به‏‎ ‎‏ذکر می نموده، الآن واجب است قضا نماید یا نه؟ والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته.‏

‏‏بسمه تعالی، قضا دارد.‏

‏‏[سؤال 1600]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 210‏

‏‏2. در صورت پاسخ مثبت (محتلم شدن زنان)، تکلیف کسانی که به این مسأله‏‎ ‎‏جاهل بوده و بدون غسل مدت ها اعمال عبادی خود را انجام داده اند چیست، نسبت‏
‏‎

‎‏به عبادات گذشته چطور؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین نداشته باشند که جنب بوده اند، قضای نمازها لازم‏‎ ‎‏نیست و در هر صورت روزه ها قضا ندارند.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎