آیت الله بروجردی در وطن

‏‏آیت الله بروجردی در وطن ‏

‏‏مرحوم آیت‌الله بروجردی پیش از این‌که به قم تشریف‌فرما بشود، در شهر بروجرد حضور داشتند. ایشان تحصیلات ابتدایی خودشان را در دوران نوجوانی در بروجرد پیش پدرشان خواندند؛ بعد به اصفهان سفر می کنند و بیشتر تحصیلاتشان در اصفهان بوده است، به‌طوری که در آن‌جا به درجه اجتهاد می رسند.‏

‏‏در سن بیست و پنج سالگی به نجف اشرف مشرف می شوند و در حوزه نجف عمده استادشان مرحوم آخوند خراسانی (صاحب کفایه) بوده است. ایشان از شاگردان معروف آخوند خراسانی و یکی از مستشکلین درس آخوند به شمار می آمدند. آقای بروجردی هر وقت در درس «استاد مطلق» می فرمودند، منظورشان آخوند خراسانی بود. توجه و عنایت زیادی به مرحوم آخوند داشتند. بعد از ده سال اقامت در نجف، به زادگاهشان بروجرد باز می گردند و سال ها در آنجا بودند.‏

‏‏من از نزدیکان آقا شنیدم که ایشان خیلی با استعداد و پرحافظه بودند. این‌که معروف است می گویند، کسی که استعداد داشته باشد، حافظه کم دارد و اگر کسی حافظه اش زیاد شد، استعدادش اندک می شود، این در آقای بروجردی نبود؛ ایشان هم حافظه قوی داشتند و هم استعدادشان در ‏

‏‏ ‏

‎

‏‏سطح عالی بود. یادم هست یک وقتی در درسشان می فرمودند: ما وقتی در بروجرد بودیم در سن هفت و هشت سالگی (قبل از این‌که طلبه بشوند) با بچه های هم سن و سال در کوچه بازی می-کردیم؛ می رفتیم در بیرون شهر در باغات و جاهایی که سرسبز و پردرخت بود بازی می‌کردیم. بعد از اندکی آن‌ها بازی را ادامه می دادند ولی من یک گوشه‌ای می نشستم و قرآن حفظ می‌کردم، ایشان اغلب آیات قرآن را حفظ بودند.‏

‏‏پیش از آن‌که آقای بروجردی به قم بیایند، یعنی در زمان مرجعیت مطلق آقا سید ابوالحسن اصفهانی در نجف، ایشان در بروجرد مرجعیت داشتند. بسیاری از مردم بروجرد و غیر بروجرد از ایشان تقلید می‌کردند. اگرچه ریاست عامه نداشتند ولی در میان فضلا و خواص، اعلمیت ایشان محرز بود. به نظرم در آن ایام، گاهی بعضی از فضلا، تعطیلات تابستان را به بروجرد می رفتند تا از محضر ایشان استفاده علمی ببرند و مبانی ایشان را به دست بیاورند؛ چون ایشان مبانی ممتازی را در فقه داشتند که خیلی بی‌نظیر بود و زودتر انسان را به مقصد می رساند. الآن هم بعضی از شاگردان ایشان مبانی آقا را دارند. حتی من بعضی از فتواهای آقایان را که در رساله هایشان می بینم، می‌فهمم که این بر مبنای همان مبانی آقای بروجردی است.‏

‏‏مرحوم آقای فاضل رحمة الله که از مراجع بودند ـ ایشان مدتی در درس آقای بروجردی می رفتند، قسمتی از درس صلاه ایشان را نوشتند و چاپ هم شده است ـ بعضی از فتواهایشان متأثر از مرحوم آقای بروجردی می باشد.‏

‏‏آن زمان آقای بروجردی در زادگاهش ساکن بود و من مقلد آیت‌الله ‏

‏‏ ‏

‎

‏‏سید ابوالحسن اصفهانی بودم. یادم هست یک روز از مرحوم آخوند ملا علی معصومی همدانی که مرد بسیار شریف و ملایی بود، پرسیدم: به نظر شما من در احتیاطاتم به چه کسی رجوع کنم؟ گفت: به آقای بروجردی، حاج آقا حسین بروجردی. ‏

‏‏مرحوم آخوند ملاعلی، از شاگردان معروف حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی و مرد بزرگواری بود. بنابراین مقام علمی آقای بروجردی را خواص اطلاع داشتند. در حوزه علمیه قم و نجف کاملاً شناخته شده بودند و همه بزرگان قبول داشتند که ایشان یکی از فقها هستند.‏

‏‏از نظر تبار و خانوادگی هم به سید بحرالعلوم منتهی می شوند. سلسله اجدادشان همه از بزرگان، علما و فقها بودند، همه این امتیازات سبب شد تا آقایان و بزرگان حوزه علمیه قم به این فکر بیفتند که ایشان را از بروجرد به قم دعوت کنند تا با وجود معظم‌له وضعیت حوزه مقداری سر و سامان بگیرد و تقویت بشود.‏

‏‎ ‎

‏‎