لزوم دخالت در سیاست
نظارت مردم بر دولت
باید همۀ زنها و همۀ مردها در مسائل اجتماعی، در مسائل سیاسی وارد باشند و ناظر باشند. هم به مجلس ناظر باشند، هم به کارهای دولت ناظر باشند، اظهار نظر بکنند. ملت باید الآن همه شان ناظر امور باشند، اظهار نظر بکنند در مسائل سیاسی، در مسائل اجتماعی، در
کتابحکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 34
مسائلی که عمل می کند دولت، استفاده بکنند، اگر یک کار خلاف دیدند.(35)
19 / 6 / 59
* * *
نظارت مردم بر دولت و مجلس
این یک مسألۀ حیاتی است برای شما، برای اسلام و مسلمین. آسان این را نگیرید که ما دخالت نمی کنیم؛ یک دسته بگویند: ما دخالت نمی کنیم، از باب اینکه امر سیاسی است، به ما چه! این امر سیاسی به همه مربوط است، به اسلام مربوط است، به حفظ اسلام مربوط است. ما اگر نظارت نکنیم؛ یعنی، ملت اگر نظارت نکنند در امور دولت و مجلس و همه چیز، اگر کنار بروند، بسپارند دست اینها و بروند مشغول کارهایشان بشوند، ممکن است یک وقت به تباهی بکشد. ما باید ناظر باشیم به امور مردم. ما باید، ملت باید ناظر باشد به اموری که‌در دولت می گذرد، اموری که ـ فرض کنید که ـ در مجلس می گذرد. نظارت! توجه داشته باشد به اینها. ملت باید توجه داشته باشد که اگر‌در مجلس این سفر ـ‌فرض کنید که ـ یک کسی را تعیین کردند که کارشکنی برای دولت کرده، کارشکنی برای مجلس کرده، دفعۀ دیگر تعیینش نکند. اعلام کنند: تعیین نمی کنیم، بلکه ان شاءالله ، به راه بیایند.(36)
10 / 4 / 60
* * *
دخالت زنان در سیاست
باید همۀ شما در این امر نظر داشته باشید، در امور سیاسی نظر داشته باشید. برای اینکه امور سیاسی مخصوص یک طبقه نیست، همان‌طوری که علم مخصوص یک طبقه نیست. همان طوری که مردها باید در امور سیاسی دخالت کنند و جامعۀ خودشان را حفظ کنند، زنها
کتابحکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 35
هم باید دخالت کنند و جامعه را حفظ کنند. زنها هم باید در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی همدوش مردها باشند، البته با حفظ آن چیزی که اسلام فرموده است، که بحمدالله امروز در ایران جاری است.(37)
19 / 1 / 63
* * *
دخالت روحانیون در سیاست
اکنون ما باید از آن توطئه ها و مفاسدی که از انزوای متدینین پیش آمد و سیلی ای که اسلام و مسلمین خوردند عبرت بگیریم؛ و بدانیم و بفهمیم که نظام اسلام و اجرای احکام آسمانی آن و مصالح ملت و کشور اسلامی و حفظ آن از دستبرد اجانب بستگی به دخالت اقشار ملت و بویژه روحانیون محترم و مراجع معظّم دارد. و اگر خدای نخواسته بر اسلام یا کشور اسلامی، از ناحیۀ عدم دخالت در سرنوشت جامعه، لطمه و صدمه ای وارد شود، یک یک تمام ملت در پیشگاه خدای قهّارِ توانا مسئول خواهیم بود؛ و نسلهای آینده، که ممکن است از کناره گیریهای کنونی مورد هزار گونه تجاوز واقع شوند، ما را نبخشند.(38)
22 / 11 / 62
* * *
تکلیف دخالت در سرنوشت خود
آن یک کلمه که می خواهم عرض کنم این است که آقایان همانطور که زحمت کشیدند این مدت، و بحمدالله تمام کردند این خدمت را، در بلادشان که می روند، مردم را دعوت کنند به اینکه بی تفاوت نباشند راجع به آن چیزی که سرنوشتشان هست. سرنوشت ما آن قانون اساسی است. اگر بنا باشد که مردم بی تفاوت باشند معنایش این است که به اسلام بی تفاوت، به سرنوشتشان بی تفاوت، به کشورشان
کتابحکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 36
بی تفاوت. و این علاوه بر اینکه، انعکاسش در دنیا انعکاس بسیار ناجوری است، پیش اسلام و اولیای اسلام هم یک انعکاس بدی دارد.
این یک تکلیفی است برای همۀ ما که راجع به اموری که مربوط به سرنوشت ملتمان، مربوط به اسلام است، ما بی تفاوت نباشیم. بلکه با تمام قوه ای که داریم تعقیب کنیم که ان شاءالله مسائل تمام بشود؛ و قانون تصویب بشود.(39)
24 / 8 / 58
* * *
دخالت در سیاست تکلیف همگانی
حرف ما این است که نه روحانی تنها، همۀ قشرها باید در سیاست دخالت بکنند. سیاست یک ارثی نیست که مال دولت باشد، یا مال مجلس باشد، یا مال افراد خاصی باشد. سیاست معنایش همین وضع آن چیزهایی [است] که در یک کشوری می گذرد از حیث ادارۀ آن کشور. همۀ اهالی این کشور در این معنا حق دارند. خانمها حق دارند در سیاست دخالت بکنند؛ تکلیفشان است. روحانیون هم حق دارند در سیاست دخالت بکنند، تکلیف آنهاست. دین اسلام یک دین سیاسی است. یک دینی است که همه چیزش سیاست است، حتی عبادتش.(40)
26 / 6 / 58
* * *
امور سیاسی امر همگانی
همه باید توجه به این مسائل داشته باشید. مسائل سیاسی مالِ همه است؛ کُلُّکُمْ رٰاعٍ، همه باید مراعات بکنید، همه باید این ملت را توجه کنید که چه می کنند و باید راهنمایی کنید همه را و همه باید فعال با
کتابحکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 37
صفهای فشرده و فعال وارد باشید در صحنه و به خودتان هیچ یأسی راه ندهید. خدا با شماست.(41)
10 / 4 / 60
* * *
اهتمام به امور سیاسی مسلمین
خوب پیغمبر سفارش کرده است که باید اهتمام [به] امور مسلمین [داشته باشید ]اهتمام به امور مسلمین فقط همین است که ما بگوییم نماز چند رکعت است و شک بین کذا چی است؟ این اهتمام به امور مسلمین است؟ مسأله گویی که اهتمام به امور مسلمین نیست. امور مسلمین عبارت از امور سیاسی مسلمین است، امور اجتماعی مسلمین است، گرفتاریهای مسلمین است و کسی که اهتمام به این نکند، به حسب آن روایت، فَلَیْسَ بِمُسْلِمْ. و ما امیدواریم که لا اقل از این دنیا نرویم و مشمول این نشویم که [بگویند: ]شما مسلم نبودید؛ برای اینکه در امور مسلمین اهتمام نداشتید. ما باید دنبال این مسأله باشیم که با اهتمام تمام، بر امور مسلمین نظارت تام و تمام بر امور داشته باشیم.
البته من نمی گویم که دخالت، این دخالت و بی نظمی [باشد. ]این صحیح نیست، باید ارشاد بشود، باید گفته بشود. اگر دیدند آقایان که فلان استاندار، فلان فرد گوش نمی دهد، مراجعه کنند به آن مراکز دیگر تا برسد به آن جایی که گوش بدهند. با نظارت و ارشاد ـ عرض می کنم که ـ جهت دادن به همۀ امور با دست شماها انجام می گیرد و آقایان مسئول هستید؛ یعنی، من که یک طلبه ای این کنار نشسته ام، نمی توانم کاری بکنم؛ شماها مسئولید؛ شماهایی که آنجاها هستید،
کتابحکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 38
در مرکز هستید اجتماعاتتان چطور است مسئولید جهت توجه دادن به امور مسلمین، توجه دادن مراکزی که می خواهند به امور مسلمین برسند، به مسائل و شریک کردن همۀ امور. و ان شاء الله ، امیدوارم که موفق به این امر بشوید و مساجدمان برگردد به حال مساجد صدر اول، که این طور نباشد که توی مسجد اگر یک امام جماعتی، جمعه ای بخواهد یک کلمه ای بگوید که مربوط به اجتماع مسلمین است، مورد طعن واقع بشود: «این چرا این طور کرده است؟» بیایند و اورا طعنش بدهند. این جور نباشد دیگر. طعن به آن [کسی] وارد بشود که در امور مسلمین دخالت نمی کند، کناره گیری می کند، عزلت می کند. شما ببینید قضیه عزلت در اسلام اصلاً نبوده، اساس نداشته این عزلت ـ و نمی دانم ـ امور کناره گیری و رفتن کنار. و اصلاً کار به هیچ کار نداشتن، این در یک طوایفی بوده است غیرمسلمین، اما آمده است در مسلمین.(42)
22 / 7 / 61
* * *
روحانیت و حضور در جامعه
روحانیون همه، ملت همه، باید حاضر باشند در مسائل سیاسی، حضور داشته باشند. اینکه بعض از عناصر حالا هم گاهی می گویند که روحانیون بروند توی مجلسها، توی مدرسه های خودشان و مشغول کارشان باشند، و ماها باید وارد این کارها باشیم، این یا از بی توجهی به عمق مسائل است که من باید بگویم بعضی شان بی توجه هستند، و یا اینکه عمال همانها هستند که در زمان رضاخان یک همچو کارها را می کردند. و در طول تاریخ تقریباً حدود سیصدسال اینقدر تزریق کردند بر این ملت و برخود روحانیون، که شما نباید در سیاست دخالت بکنید که خود آقایان هم باورشان آمده بود. اگر یک مطلبی
کتابحکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 39
ـ‌مثلاً ـ راجع به یک امر سیاسی که به نفع ملت بود، اینها می خواستند دخالت بکنند، یک قشر از خود روحانیت می گفتند یک امر سیاسی است، به ما چه! خودشان را کنار کشیده بودند. یعنی کنارشان زده بودند اینها را. باورشان آورده بودند که روحانیون باید فقط بروند مسأله بگویند؛ آن هم بعض مسائل، نه همۀ مسائل. مسائل اگر همه اش باشد که بیشتر کتب فقه، کتب سیاست است. لکن باورشان آمده بود این، مردم هم این را باور کرده بودند، و این تبلیغاتی بود که از آن وقتی که پای غربیها باز شد در ایران، مطالعاتشان را کردند، به آنجا رسید که این جمعیت خطرناکند و باید اینها را کنار زد و مشغول به خودشان کرد، و ملت را هم باید از اینها جدا کرد. اگر یکی از اینها بخواهد وارد بشود در یک امر سیاسی، ملت با اینها موافقت نکند برای اینکه امر سیاسی است به شما چه؟ در عین حالی که باید همۀ قشرهای ملت و خصوصاً روحانیت حاضر باشند در سیاست کشور، و توجه داشته باشند به مسائلی که در کشور می گذرد، چه در مجلس و چه در دولت و دیگران. در عین حال باید آن شغلی را که دارند از آن دست برندارند. گمان نکنند به اینکه ـ آن وقت این گمان بود ـ ما هیچ نباید دخالت بکنیم، و حالا [گمان ]این باشد که ما شغلمان فقط دخالت است. خیر، در آن وقت هم این کار صحیح نبوده برای ما و شما، حالا هم این کار صحیح نیست.(43)
20 / 4 / 59
* * *
لزوم حضور روحانیت در صحنه های اجتماع
به جامعۀ محترم روحانیت خصوصاً مراجع معظم، وصیت می کنم که خود را از مسائل جامعه خصوصاً مثل انتخاب رئیس جمهور و وکلای مجلس، کنار نکشند و بی تفاوت نباشند. همه دیدید و نسل
کتابحکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 40
آتیه خواهد شنید که دست سیاست بازان پیرو شرق و غرب، روحانیون را که اساس مشروطیت را با زحمات و رنجها بنیان گذاشتند از صحنه خارج کردند و روحانیون نیز بازی سیاست بازان را خورده و دخالت در امور کشور و مسلمین را خارج از مقام خود انگاشتند و صحنه را به دست غربزدگان سپردند؛ و به سر مشروطیت و قانون اساسی و کشور و اسلام آن آوردند که جبرانش احتیاج به زمان طولانی دارد.
اکنون که بحمدالله تعالی موانع رفع گردیده و فضای آزاد برای دخالت همۀ طبقات پیش آمده است، هیچ عذری باقی نمانده و از گناهان بزرگ نابخشودنی، مسامحه در امر مسلمین است. هرکس به مقدار توانش و حیطۀ نفوذش لازم است در خدمت اسلام و میهن باشد؛ و با جدیت از نفوذ وابستگان به دو قطب استعمارگر و غرب یا شرقزدگان و منحرفان از مکتب بزرگ اسلام جلوگیری نمایند، و بدانند که مخالفین اسلام و کشورهای اسلامی که همان ابرقدرتان چپاولگر بین المللی هستند، با تدریج و ظرافت در کشور ما و کشورهای اسلامی دیگر رخنه، و با دست افراد خودِ ملتها، کشورها را به دام استثمار می کشانند. باید با هوشیاری مراقب باشید و با احساس اولین قدمِ نفوذی به مقابله برخیزید و به آنان مهلت ندهید. خدایتان یار و نگهدار باشد.(44)
15 / 3 / 68
* * *
آثار منفی عدم حضور در سیاست
حفظ انقلاب و اسلام به دست روحانیون
اگر روحانیون، ملت، خطبا، علما، نویسندگان، روشنفکران متعهد سستی بکنند و از قضایای صدر مشروطه عبرت نگیرند، به سر این انقلاب آن خواهد آمد که به سر انقلاب مشروطه آمد. امروز
کتابحکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 41
دشمنهای انقلاب بیشتر از آن روز و دشمنهای مشروطه بودند. امروز دو قدرت بسیار بزرگ در مقابل ایستاده است که آن وقت از اینها اینقدرها خبری نبود. امروز در مقابل این نهضت، در مقابل این انقلاب، تمام قدرتهای بزرگ عالَم که شامل همۀ قدرتهای وابسته است ـ و ما قدرت وابسته ای که وابستگی نداشته باشد، الآن در دنیا نداریم یا بسیار کم است ـ اینها همه در مقابل این جنبش و این انقلاب ـ انقلاب الهی ـ ایستاده اند تا اینکه از حرکت این و از موج این جلوگیری کنند و خودش [را] هم در همین جا خفه کنند. ترورها روی همین زمینه است.
اشخاص بارزی که در کارها می توانند فعالیت داشته باشند و می توانند اداره کنند کشور را و متعهد به اسلام و دیانت هستند، می بینید که یکی بعد از دیگری ترور شدند یا در اثر انفجارها از دست ما گرفته شدند. و الآن هم باز همان عمال خارجی درصدد هستند که کسان دیگری هم که در امور کشور دخالت دارند و متعهد به اسلام هستند، اینها را هم از بین ببرند.
چنانچه همۀ ما، همۀ شماها، همۀ ملت و خصوصاً روحانیت و خطبا در صحنه نباشیم و حاضر نباشیم در قضایایی که می گذرد، مطمئن باشید که با عدم حضور شما، به سر انقلاب آن خواهد آمد ـ‌ولو حالا در دراز مدت هم باشد ـ که بر سر مشروطه آمد. حفظ اسلام یک فریضۀ الهی است، بالاتر از تمام فرایض؛ یعنی، هیچ فریضه ای در اسلام بالاتر از حفظ خود اسلام نیست. اگر حفظ اسلام جزء فریضه های بزرگ است و بزرگترین فریضه است، بر همۀ ما و شما و همۀ ملت و همۀ روحانیون حفظ این جمهوری اسلامی از اعظم فرایض است. اگر بنا باشد که روحانیون کنار بروند و همین گاهی با یک قلمی ـ فرض کنید که ـ اشکالات را بگویند و در رفع اشکالات
کتابحکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 42
کوشش نکنند و خطبا در منابر خودشان، مسائل روز را فراموش کنند و مسائل انقلاب را فراموش کنند، این انقلاب صدمه خواهد دید. اسلام به دست روحانیون تا حالا زنده ماند[ه]. هیچ قشری، هیچ قشری در این مسأله دخالت نداشته است، جز خود روحانیون و خطبایی که در دنبالۀ آنها بودند. از صدر اسلام تا حالا، اسلام به دست اینها به اینجا رسیده است.(45)
4 / 8 / 60
* * *
ارتباط بین روحانیون و علمای کشورهای اسلامی
یکی از فرصتهای بسیار مناسب و مغتنم برای روحانیون، ارتباط با صاحبنظران و اندیشمندان و علمای کشورهای اسلامی است. هر چند که استکبار جهانی، یا سران بعض کشورهای اسلامی بشدت از این نوع ملاقاتها و رابطه ها بیمناک و از آن جلوگیری و مراقبت می نمایند، ولی برنامه ریزی سالم و استفاده کردن از این موقعیت مناسب برای تبادل افکار و اندیشه ها و پیداکردن راه حل برای معضلات جوامع اسلامی از خواسته های جمهوری اسلامی ایران بوده است و در این فرصت مغتنم، روحانیون معظم و مسئولین تبلیغات حج برای انتقال تجارب انقلاب و ارائۀ خط مشی های سیاسی در پرتو احکام قرآن و نقش عظیم روحانیت اسلام در رهبری مردم و جامعه، نقش کارسازی باید ایفا بنمایند.
متأسفانه نه تنها مردم کشورها، بلکه روحانیون ممالک اسلامی اکثراً از کارآیی و نقش سازنده و تعیین کنندۀ خود در مسائل روز و سیاستهای بین المللی بیخبر هستند و متأثر از القائات و برداشتهای مادی، تصور می کنند که در عصر تمدن و تکنیک و صنعت و تحولات علمی وپیشرفتهای مادی، نفوذ روحانیت کم شده است و نعوذبالله
کتابحکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 43
اسلام از ادارۀ کشورها عاجز مانده است، که بحمدالله پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری روحانیت، خلاف این تصورات را ثابت نمود و علی رغم همۀ کارشکنیها و سنگ اندازیها و توطئه های شرق و غرب و حسادت و کینه توزی ایادی آنان، توانمندی و اقتدار روحانیت اسلام آشکار گردید.(46)
6 / 5 / 66
* * *
کتابحکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 44