مقدمه

‏‏مقدمه‏

‏‏امام خمینی (س) بحق در تاریخ اسلام، بزرگترین عالم دینی است که از «حکومت اسلامی» و اجرای آن سخن گفته، و تنها فقیه و مرجع تقلیدی است که در مرحلۀ عمل توانسته است به اندیشه و اعتقاد خویش در گسترۀ وسیعی جامۀ تحقّق بپوشاند، هر چند با آنچه او خواهانش بود، فاصله بسیار داشت. از همین رو توجّه به تمامی زوایای اندیشۀ امام در این موضوع از اهمیّت و جایگاه ویژه ای برخوردار است.‏

‏‏     «حکومت اسلامی» در اندیشۀ امام خمینی (س)، تبلور و تحقق اسلام راستین است، نه نظریه ای که در دوره ای از زندگانی ایشان در راستای مبارزه با رژیم ستمشاهی و بر پایۀ حوادث به وجود آمده باشد، در نگاه امام، اسلام آیینی است که مقصد آن انسان و تربیت و پرورش اوست و انسان، حقیقتی است که روح و بدن، ملک و ملکوت، دنیا و آخرت مراتبی از هستی او می باشد، جدا کردن هر یک از این دو به معنای عدم شناخت انسان، و بیراهه رفتن است. بر این پایه «حکومت اسلامی» برای ادارۀ دنیای انسان و بدن او نیست که ادّعا شود عقل بشری و تجربۀ انسانی برای آن کافی است؛ بلکه برای اداره و تربیت انسان است که بدن و روح آن دو مرتبه از یک حقیقت است و دنیا و آخرت آن، ظاهر و باطن یکدیگر می باشد؛ جداسازی این دو ممکن نیست و نتایج آن جز به زیان انسان پایان نمی یابد. به همین دلیل، امام هم نگاه دنیاگرایانه را به انسان نفی می کنند، و هم نگاه آخرت گرایانه را. جدایی دین و سیاست را هم به نفع سیاست و دنیا نادرست می دانند، و هم به سود دین و آخرت.‏

‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ویژگیهای این مجموعه‏

‏‏     ‏‏1. مجموعۀ حاضر که به عنوان تبیان «حکومت اسلامی و ولایت فقیه» گردآوری شده است، شامل شش بخش و چهار فصل می باشد.‏

‏‏     ‏‏2. این مجموعه در بردارندۀ همۀ مطالبی است که در آثار امام به «حکومت اسلامی» ارتباط دارد ـ البته مبانی این بحث مثل انسان شناسی و ولایت الهی در اینجا نیامده است ـ و تلاش گردیده است که دیدگاه امام در تمام جوانب بحث روشن گردد؛ به همین دلیل مباحث مختلفی که مرتبط با «حکومت اسلامی» است مثل اقتصاد، سیاست خارجی، فرهنگ و تمّدن، انتخابات، مجلس، قوّۀ قضائیه، و... در حدّ نیاز به آن پرداخته شده است تا موضوع به طور کامل ارائه شود؛ ولی تفصیل هر یک را خواننده باید در تبیانهای خاصّ آنها جستجو کند.‏

‏‏     ‏‏3. در مباحثی مانند «ولایت فقیه»، «دلایل تشکیل حکومت اسلامی» همۀ مطالب امام،‏
‏‎

‏‏     4. در «تبیان» حاضر کوشش شده است، هیچ کلامی از ایشان نادیده گرفته نشود، مگر اینکه تکرار همان مطلب باشد، تا خواننده و محقق بتواند همۀ ابعاد موضوع را ببیند. در فصول مختلف این اثر، مباحث با نگاههای مختلف دیده شده. به عنوان مثال در یک فصل از نگاه به حقوق مردم مطالبی آمده و در جای دیگر با توجّه به وظیفۀ مردم در «حکومت اسلامی»، این مطالب هر یک مناسب فصل خود می باشد؛ و در عین حال مکمّل یکدیگر نیز هستند، و وظیفه شرح و توضیح و جمع بین آنها به عهدۀ محققین است.‏

‏‏     5. برای نشان دادن سیرۀ عملی امام، در باب اِعمال ولایت و روشنتر شدن دیدگاه ایشان، نمونه هایی از اَحکام ولایی ایشان در فصل پنجم، بخش سوّم گردآوری شده است؛ چون جمع آوری تمامی احکام، حجم وسیعی را به خود اختصاص می دهد، نمونه ها به گونه ای انتخاب شده که بتواند تمام موارد را در برگیرد و آنچه نیامده، فقط موارد مشابه باشد.‏

‏‏     6. متن تمامی مطالب از حضرت امام می باشد؛ ولی مقدّمه، پاورقیها، فهرستها و ترجمه های متنهای عربی از تهیّه کنندگان می باشد.‏

‏‏     7. در پایان کتاب، برای بهره برداری بهتر و افزونتر، افزون بر فهرست تفصیلی و اجمالی مطالب، فهرست آیات قرآن و روایات معصومین ـ علیهم السلام ـ و منابع و مآخذ متن و تعلیقات ذکر شده است.‏

‏‏     در پایان لازم می دانیم از همۀ کسانی که در مراحل مختلف: استخراج مطالب، تدوین و تنظیم و تهیۀ فهارس ما را یاری کرده اند بویژه از برادر گرامی حجت الاسلام سید احمد امام موسوی که در تدوین و تنظیم مجموعه تلاش زیادی کرده اند، صمیمانه تشکّر نماییم؛ و همچنین سپاس خود را از خواهران بخش ویرایش و انتشارات و همکاران دفتر نظارت و ارزشیابی و انتشارات و چاپ اعلام نماییم.‏

‏‏ ‏

‏‏گروه معارف اسلامی‏

‏‏معاونت پژوهشی مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (س)‏

‎

‏‎ ‎

‏‎