وظیفۀ حوزه های علمیه

‏‏وظیفۀ حوزه های علمیه‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏وظیفۀ خطیر حوزه های علمیه‏

‏‏یک عرضی هم دارم به اینهایی که کنار نشسته اند، توی حجره ها‏‎ ‎‏نشسته اند، توی خانه ها نشسته اند و وارد صحنه ها نیستند، لکن اشکال‏‎ ‎‏می کنند، یک عرضی به علمایی است که در این مسائل اشکال می کنند،‏‎ ‎‏مصاحبه می کنند، چیز می نویسند؛ اشکال امر آسانی است، انسان‏‎ ‎‏می تواند یک جایی بنشیند و فکر خودش را جمع بکند و اشکال بکند،‏‎ ‎‏آنچه مشکل است حل اشکال است. ما امروز چندهزار قاضی در این‏‎ ‎‏کشور لازم داریم، قاضی ای که قاضی شرع باشد. این آقایان باید یکی از‏‎ ‎‏چند امر را قبول بکنند؛ یا قبول بکنند که اصل قضا را در این جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی حذف بکنند، اصلاً قضاوت هیچ نباشد، هرج و مرج باشد، هر‏‎ ‎‏کس مال هر کس را برد و ناموس هر کس را تجاوز کرد و هر کس را کشت‏‎ ‎‏یک محل رسیدگی نباشد، این یک فرض است. فرض دوم اینکه نه،‏‎ ‎‏باشد، اما مثل سابق باشد؛ مثل زمان رژیم پهلوی باشد؛ یعنی، قاضی‏‎ ‎‏لازم نیست مسلمان باشد. از قراری که به من گفتند، در این قاضیها‏‎ ‎‏کمونیست هم بوده، در این قاضیها مبتلای به مشروبات هم بوده. این‏‎ ‎‏علمای اعلام یا این را قبول کنند که نه، لازم نیست که قاضی معمم و ملا‏‎ ‎‏باشد و اهل علم باشد، به همان ترتیب سابق باشد و قضاوت به دست‏
‏‎

‏‏همان اشخاصی که سابق بودند باشد، این هم یک فرض است. فرض‏‎ ‎‏دیگر این است که نه، باید قاضی به دست همین طبقه ای که شرع معین‏‎ ‎‏کرده است باشد. آقایان می دانند که حوزه های علمیه در ایران و در‏‎ ‎‏خارج، از باب اینکه قضاوت از آنها بکلی سلب شده بود، مهیا نبودند برای‏‎ ‎‏اینکه قاضی تربیت کنند و ما امروز چندهزار قاضی لازم داریم و کمبود‏‎ ‎‏داریم. آقایان به جای اینکه بنشینند و بگویند بچه طلبه ها دارند قضاوت‏‎ ‎‏می کنند، خودشان هم بیایند قضاوت کنند، کی جلویشان را می گیرد؟‏‎ ‎‏معرفی کنند هر عالمی در هر استانی که هست، علمایی که لایق اند، برای‏‎ ‎‏قضاوت و حاضرند برای قضاوت، معرفی کنند، شورای قضا قبول می کند.‏‎ ‎‏آن آقایی که می فرماید که این قضاوت قضاوت شرعی نیست، خوب،‏‎ ‎‏ایشان خودشان بیایند در رأس قضاوت قرار بگیرند و در هر جایی که‏‎ ‎‏هستند معرفی کنند اشخاصی را که لیاقت برای قضاوت دارند، تا آنها را‏‎ ‎‏قاضی قرار بدهند، تا وقتی که وارد در عمل شدند، بفهمند که مسأله،‏‎ ‎‏مسأله آسانی نیست، مسأله ای است که حالا از صفر شروع شده است. اگر‏‎ ‎‏کمک کنند همۀ علمای بلاد و آنهایی که دلسوزند برای اسلام و در امر‏‎ ‎‏قضاوت می بینند که یک اشخاص غیر لایق هستند، آنها بیایند خودشان‏‎ ‎‏متکفل قضا بشوند یا معرفی کنند اشخاص لایقی که می توانند قضاوت‏‎ ‎‏کنند. هر کس در هر جا هست پیدا کند قاضیهای شرعی اسلامی را و‏‎ ‎‏معرفی کند. بهتر نیست اینکه همۀ آقایان کمک کنند تا اینکه قضاوت به‏‎ ‎‏آنطوری که در اسلام است درست بشود؟ این بهتر از این نیست که‏‎ ‎‏بنشینند و بگویند که بچه طلبه ها دارند قضاوت می کنند؟ خیر، بچه‏‎ ‎‏طلبه ها نیستند، لکن قضاوت کار آسانی نیست، تازه کارند. البته قضاوت‏‎ ‎‏به آن ترتیبی که در شرع مقرر شده و با آن شرایط به این آسانی نمی شود‏‎ ‎‏او را پیدا کرد و قاضی پیدا کرد، لکن بهتر نیست که آقایان برای اینکه تا‏‎ ‎‏یک حدی این قضاوت به صورت واقعی شرعی درآید کمک کنند، نه‏
‏‎

‏‏اشکال کنند؟ اشکال را همه می توانند بکنند، اما کمک بکنند. این‏‎ ‎‏علمای بلاد، اینهایی که برای اسلام دلسوز هستند، اینها بنشینند و پیدا‏‎ ‎‏کنند افراد را، تربیت کنند افراد را. همان طوری که در قم الآن مشغولند‏‎ ‎‏برای پیدا کردن قاضی و تربیت کردن قاضی، آقایانی هم که در بلاد دیگر‏‎ ‎‏هستند و خارج هستند از صحنه و نمی دانند که مسأله چه مسأله‏‎ ‎‏مشکلی است، کمک کنند بر این مشروع و بر این امر شرعی. کمک کردن‏‎ ‎‏به امر شرعی تکلیف آقایان است یا فحاشی تکلیف آقایان است؟ کمک‏‎ ‎‏کردن به اینکه قضاوت به طور شرعی انجام بگیرد یک تکلیف شرعی‏‎ ‎‏است یا اینکه به باد فحش گرفتن قضاوت را و جمهوری اسلامی را؟ این‏‎ ‎‏امری است که من به علمای اعلام بلاد عرض می کنم که هر جا هستند و‏‎ ‎‏در هر ناحیه ای که هستند کمک کنند به این جمهوری نوپای اسلامی؛ با‏‎ ‎‏هم همکاری کنند. اگر قاضیهای خوبی را در هر استانی پیدا کردند و‏‎ ‎‏معرفی کردند و شورای قضایی قبول نکرد، آن وقت حق این دارند که‏‎ ‎‏[‏‏بگویند‏‏]‏‏ شما قاضی خوب را قبول نکردید و قاضی بد به جای او‏‎ ‎‏گذاشتید. بهتر این است که آقایان، کسانی که اشکال دارند، بنشینند و‏‎ ‎‏رفع اشکال بکنند.(406)‏

‏‏21 / 2 / 60‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تدریس قضا در حوزه های علمیه‏

‏‏در هر حوزه ای، علمای آن حوزه قاضی درست کنند. یک کشور‏‎ ‎‏سی و چند میلیونی، چند، چندین هزار قاضی لازم دارد. و ما از باب اینکه‏‎ ‎‏قضاوت به عهده مان هیچ وقت نبوده است، دنبال این نبوده ایم که مسائل‏‎ ‎‏قضا را بحث کنیم، مسائل قضا را یاد بگیریم. و الآن ما برای قضاوت‏‎ ‎‏احتیاج داریم، دنبال قاضی دارند می گردند. آقایان که می توانند قاضی‏‎ ‎‏بشوند، می توانند کمک کنند به قضاوت، تربیت کنند قضات را. کنار‏
‏‎

‏‏می نشینند و اشکال می کنند. اشکال آسان است، حلش مشکل است.‏‎ ‎‏خوب بعد از آنکه ما افراد کم داریم، کمبودی از حیث قضاوت ـ خصوصاً ـ‏‎ ‎‏در این مملکت کمبودی دارد، آقایان مکلف نیستند که تربیت کنند‏‎ ‎‏قضات را؟ حوزه های علمیه موظف نیستند که حالا که قضاوت می خواهد‏‎ ‎‏به طور مشروع عمل بشود، قاضی اش هم باید قاضی شرعی باشد، این‏‎ ‎‏می شود به اینکه همه کنار بنشینند و هی اشکال کنند؟ اول اشکال به‏‎ ‎‏خود آقایانی است که کنار می نشینند. خود آقایان وارد بشوند در میدان.‏

‏‏     آقا اسلام امروز آمده است در اینجا و می خواهد پیاده بشود و فریاد‏‎ ‎‏می زند که نصرت کنید! نصرت این است که قاضی لازم داریم.(407)‏

‏‏4 / 8 / 60‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تربیت قضات در حوزه های علمیه‏

‏‏ما باید قاضی تحویل جامعه بدهیم، یعنی، حوزه های علمیه باید قاضی‏‎ ‎‏تهیه کنند، فقهایی که از قضاوت، توجه به قضاوت دارند و در قضاوت رأی‏‎ ‎‏دارند، آنها را باید تربیت کنند و آنها هم دیگران را تربیت کنند تا اینکه‏‎ ‎‏ان شاءالله ، قضیۀ قضاوت حل بشود. کار بسیار مشکلی است، لکن باید‏‎ ‎‏بشود. البته کار مشکل است، لکن باید بشود و این «باید» هم به عهدۀ‏‎ ‎‏علمای بلاد و علمای حوزه هاست، بالخصوص.(408)‏

‏‏4 / 8 / 60 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏رفع مشکل کمبود قاضی‏

‏‏البته کمبودهایی داریم از قبیل کمبود قاضی، کمبود مبلغ، که این به‏‎ ‎‏عهدۀ علمای حوزۀ علمیۀ قم و سایر حوزه هاست که با کمال کوشش در‏‎ ‎‏این مطلب پافشاری کنند. و وجود قاضی امروز خیلی محل احتیاج است‏‎ ‎‏و چند هزار قاضی ما لازم داریم، ایران لازم دارد و آن باید به همت والای‏
‏‎

‏‏علمای بلاد و مدرسین محترم حوزۀ علمیۀ قم ـ ایّدهم الله تعالی ـ این‏‎ ‎‏کمبود ولو به دراز مدت، اما نه خیلی دراز مدت، این کمبود ان شاءالله ،‏‎ ‎‏حل بشود و حل می شود.(409)‏

‏‏4 / 11 / 60‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏حرکت انقلابی در حوزه های علمیه‏

‏‏از جمله کمبودهای چشمگیر که پس از انقلاب ناگهان با آن مواجه شده و‏‎ ‎‏هستیم کمبود قاضی شرع و مبلّغ اسلامی است. امروز هزاران قاضی و‏‎ ‎‏مبلّغ مورد حاجت است، که باید با همت اکابر و علما و مدرسین و فضلای‏‎ ‎‏حوزه ها در سراسر کشور، خصوصاً قم، مشهد و شهرستانهای بزرگ،‏‎ ‎‏تربیت شوند. از گوشه و کنار کشور قاضی می خواهند و مبلّغ؛ و هرروز‏‎ ‎‏احتیاجات روز افزون می شود. حوزه های علمیه باید با صرف وقت برای‏‎ ‎‏این امر بسیار مهم کوشش خستگی ناپذیر نموده و بپاخیزند؛ البته در قم‏‎ ‎‏به همت فضلا و مدرسین محترم این امر شروع شده است لکن چون‏‎ ‎‏حجم کار بسیار زیاد است، لازم است حوزه ها تعلیماتشان را افزایش‏‎ ‎‏دهند که ان شاء الله این کمبودها تا چند سال دیگر رفع شود.(410)‏

‏‏22 / 11 / 60‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏توجه حوزه ها به امر قضا‏

‏‏من از حوزه های علمیه و از علمای اعلامی که در بلاد هستند و از فضلایی‏‎ ‎‏که در حوزه ها هستند، از آنها می خواهم که در این امور، در امور قضایی و‏‎ ‎‏در امور دادگستری به این کشور کمک کنند. و حوزه ها می توانند در عین‏‎ ‎‏حالی که حوزه بقایش هست و باید باشد، می توانند عده به مقداری که‏‎ ‎‏احتیاج هست به قضای، تحویل بدهند قاضی را، تربیت کنند قاضی را.‏‎ ‎‏این یک امر مهمی است برای اسلام و برای مسلمین. اعراض مردم دست‏
‏‎

‏‏قضات است؛ باید آنها را، هم تعلیم کنند و هم تربیت کنند تا بیایند و‏‎ ‎‏خدمت کنند به این کشور.(411)‏

‏‏26 / 10 / 61‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تحول در تعلیمات حوزه های علمیه‏

‏‏در فکر این مسائل، حوزه ها نبودند، یعنی حوزه ها دنبال همان احکامی‏‎ ‎‏بودند که رایج بین خودشان هست و محل ابتلای مردم است، مسأله‏‎ ‎‏دولتی در پیش نبود که راجع به این هم فکری بکنند. تازه این کار واقع‏‎ ‎‏شده است و حوزه ها هم دنبالش هستند که افراد تربیت کنند، افراد پیدا‏‎ ‎‏کنند و من هم سفارش زیاد کرده ام و باز هم می کنم؛ لکن این مسأله البته‏‎ ‎‏مشکل است.(412)‏

‏‏18 / 11 / 61‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏واجب کفایی برای حوزه های علمیه‏

‏‏قوه قضاییه که امروز برای قضای شرعی احتیاج مبرم به افراد عالِم متقی‏‎ ‎‏با فضیلت دارد، حوزه های علمیه در هر جا هستند،خصوصاً حوزه های‏‎ ‎‏بزرگ باید این مسأله را یک واجب کفایی شرعی مهم تلقی نمایند. و برای‏‎ ‎‏این مقصد مهم اسلامی از علمای موجود در حوزه ها و شهرستانها دعوت‏‎ ‎‏نمایند. و همۀ علمای اعلام می دانند که قضا امر بسیار مهمی است که در‏‎ ‎‏رژیمهای طاغوتی به دست اشخاصی که اکثریت آنان صلاحیت‏‎ ‎‏نداشته اند سپرده شده بود. در رژیم سابق ما معذور بودیم، چون اشخاص‏‎ ‎‏صلاحیتدار را در هیچ امری،چه رسد به قضای شرعی،نمی پذیرفتند،‏‎ ‎‏ولی امروز که قضای اسلامی می خواهد اجرا شود عذری نیست. و بر‏‎ ‎‏اشخاص صلاحیتدار واجب است تا حد کفایت به این واجب عمل کنند و‏‎ ‎‏دیگران را هدایت نمایند و بسیج کنند. و نیز لازم است حضرات مدرسین‏
‏‎

‏‏محترم حوزه ها و علمای اعلام و مجتهدین عظام،کتبی را که به آنها‏‎ ‎‏«علوم غریبه» نام می نهادند ـ زیرا در بحثها و حوزه های علمی منسی‏‎ ‎‏بودند، چون محل ابتلا نبودند ـ امروز که شدیداً به آنها احتیاج است، مثل‏‎ ‎‏کتاب قضا و شهادات و قصاص  و حدود و دیات و دیگر کتب محل حاجت‏‎ ‎‏را مورد بحث و تدریس و تحقیق قرار دهند، که در آینده مثل امروز گرفتار‏‎ ‎‏کمبود اشخاص نباشیم. امید است برای رضای خدای تعالی و برای عمل‏‎ ‎‏به وظیفه،به این امر توجه زیاد شود، و مسأله قضا که امروز از مشکلات‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی است به برکت مراجع بزرگ و علمای اعلام حل‏‎ ‎‏شود.(413)‏

‏‏22 / 11 / 61‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تکلیف حوزه های علمیه‏

‏‏ما هی بنشینیم که کی برای ما انجام بدهد، کی قوّۀ قضاییه را اداره کند،‏‎ ‎‏غیر از حوزه های علمیه، کی قدرت این مطلب را دارد؟ البته، هم باید‏‎ ‎‏به فکر آتیه باشند و درست کردن یک قاضیهای صالح بزرگ، و هم الآن که‏‎ ‎‏ما گرفتار هستیم و بخواهیم معطل بماند قضا، بخواهد معطل بماند‏‎ ‎‏اصلش رسیدگی به گرفتاریهای مردم، امروز با اجازۀ فقها، خوب، یک‏‎ ‎‏عده ای باید متصدی این امر بشوند که می دانند به طور ـ فرض کنید ـ‏‎ ‎‏تقلیدی هم حتی کار را انجام بدهند و این یک تکلیفی است از برای همۀ‏‎ ‎‏ما.(414)‏

‏‏1 / 1 / 62 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏حوزه های علمیه و تربیت نسل جوان‏

‏‏آنقدری که قاضی لازم دارند، حوزه ها ندارند، حوزه ها تربیت قضات را‏‎ ‎‏نکرده اند، یک عده پیرمردها هستند لکن آنها نمی روند سراغ این کارها.‏
‏‎

‏‏ما الآن نسل جوان را باید برای قضاوت، برای تبلیغ تربیت کنیم. برای‏‎ ‎‏قضاوت که واجب است، واجب کفائی است برای همه، باید تربیت کنیم‏‎ ‎‏که این واجب کفائی تحقق پیدا بکند.(415)‏

‏‏15 / 6 / 62‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏بسیج شدن حوزه های علمیه‏

‏‏من امیدوارم که همۀ علمای بلادی که در سرتاسر ایران هستند و تمام‏‎ ‎‏حوزه هایی که در سرتاسر ایران هستند، اینها این جمهوری را که از‏‎ ‎‏خودشان می دانند، آن چیزهایی که نقص وارد می شود در اینها و‏‎ ‎‏احساس می کنند که ناقص است، جدیت کنند کامل بشود.‏

‏‏     کشور امروز مال خود شماست و خود شما باید اداره کنید. قوۀ‏‎ ‎‏قضاییه امروز قوۀ قضاییۀ اسلامی است و رو به اسلام دارد می رود و باید‏‎ ‎‏خود علمای اسلام این را تقویت کنند، و افراد را بفرستند. علمایی که در‏‎ ‎‏بلاد هستند یا خودشان یا کسانی که مربوط به آنهاست و می توانند‏‎ ‎‏قضاوت کنند، پیشنهاد کنند که وارد بشوند در این قوۀ قضاییه تا‏‎ ‎‏ان شاءالله رفع نقیصه به همه معنا بشود. نباید ما حالا بنشینیم امید این‏‎ ‎‏پیدا کنیم که خیر، خودش می شود. نه، هیچ امری خودش نمی شود، با‏‎ ‎‏کوشش، امرها تحقق پیدا می کند. و در واقع قضا هم از باب اینکه یک‏‎ ‎‏واجب شرعی است بر همه مگر اینکه به مقدار کفایت داشته باشیم، از این‏‎ ‎‏جهت، این عمل به یک وظیفۀ شرعی و اسلامی است و عذری نیست از‏‎ ‎‏برای ما امروز که بگوییم ما نتوانستیم، یا ما داخل کار نبودیم. نخیر، همۀ‏‎ ‎‏شما، هر یک از آقایان در هر جا هستند اینها پیشنهاد کنند و وارد بشوند‏‎ ‎‏قوۀ قضاییه را تقویت بکنند. کسانی که در حوزه ها هستند و آنهایی که‏‎ ‎‏درس خوانده هستند و در حوزه ها دیگر سمت مدرسی و اینطور چیزها‏‎ ‎‏را ندارند، آنها هم تشریف بیاورند و این قوّۀ قضاییه را تقویت بکنند تا‏
‏‎

‏‏ان شاءالله درست بشود... حوزه ها مهیا نبودند و دست شان از قضا کوتاه‏‎ ‎‏بوده و مهیا برای این کار نبودند، حالا که مهیا شدند. حوزه ها هم به راه‏‎ ‎‏افتادند برای اینکه، این کار را تتمیم کنند. و دروسی راجع به قضا در‏‎ ‎‏حوزه ها درست عمل بشود و درس هایی گفته بشود تا اینکه ان شاءالله به‏‎ ‎‏زودی این پرسنلی که ایشان‏‎[1]‎‏ می گویند که باز به قدر پانصدنفر ناقص‏‎ ‎‏داریم ان شاءالله درست بشود. این پانصد نفر در حوزۀ اصفهان و مشهد و‏‎ ‎‏تبریز و سایر جاها چیزی نیست. خوب می توانند از اینجا بیایند و قم هم‏‎ ‎‏که خوب کمک می کند و امیدوارم که ان شاءالله همه موفق باشید و‏‎ ‎‏خداوند همه را تأیید کند که خودمان کارهای خودمان را انجام‏‎ ‎‏بدهیم.(416)‏

‏‏29 / 8 / 62‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تلاش حوزه برای تربیت قاضی‏

‏‏حوزه های علمیه، که باید قاضی جامع الشرایط تحویل دهند، از همۀ‏‎ ‎‏امور بویژه قضاوت به طور مأیوسانه بر کنار بودند، همت علمای اعلام‏‎ ‎‏و فقهای بزرگ مصروف به کتب عبادی فقه و بعضی کتب معاملات گردید‏‎ ‎‏و از تحویل صدها قاضی، قاضی جامع الشرایط، عاجز بودند. ناچار‏‎ ‎‏برای کوتاه کردن دست قضات بی اعتنا به احکام اسلام و احیاناً ضد اسلام‏‎ ‎‏از اعراض و نفوس ملت و معطل نماندن قضاوت که موجب هرج و مرج و‏‎ ‎‏هجوم به اعراض و اموال می گردید، عده ای از فضلای متدین که مسائل‏‎ ‎‏قضا را ولو تقلیداً می دانستند مجاز در امر قضاوت شدند و از‏‎ ‎‏حوزه ها خواسته شد که در تربیت قضات عنایت بیشتری کنند که این‏‎ ‎‏امر مهم حیاتی به وجه شایسته ولو در درازمدت تحقق یابد. و با‏‎ ‎‏جدیت شورای محترم قضایی تاکنون پیشرفتهای چشمگیری شده‏
‏‎

‏‏است لکن کافی نیست. و لهذا از حوزه های علمیه تقاضا می شود که در‏‎ ‎‏این امر اهتمام بسیار نمایند که این واجب مهم کفایی به حد کفایت‏‎ ‎‏برسد.(417)‏

‏‏22 / 11 / 63‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏حوزه های علمیه و خدمت به اسلام و کشور‏

‏‏مطلبی که راجع به قضاوت عرض می کنم، یک صحبت راجع به این است‏‎ ‎‏که باید پرسنل این قوه تقویت بشود و این یک جهتش به عهدۀ‏‎ ‎‏حوزه های علمیۀ سرتاسر کشور است و خصوصاً حوزۀ علمیۀ قم.‏‎ ‎‏مسأله قضا یک مسأله مهمی است که سر و کارش با همۀ حیثیت‏‎ ‎‏کشور است و مسلمانان است. و آن قدری که اسلام دربارۀ قضا سفارش‏‎ ‎‏کرده است، شاید کمتر در چیزهای دیگر سفارش کرده باشد. بنابراین،‏‎ ‎‏یک تکلیف است بر همۀ کسانی که می توانند قضاوت کنند و در‏‎ ‎‏حوزه ها معطل مانده اند. خیلی اشخاص هستند که اگر توجه به این مسأله‏‎ ‎‏داشته باشند که یک تکلیفی است، بر همه هست تا آن جایی که به‏‎ ‎‏مقدار کفایت تحقق پیدا بکند، و الاّ واجبات کفاییه هم بر همۀ آحاد‏‎ ‎‏واجب است. وقتی وجوب برداشته می شود که به مقدار کفایت، این عمل‏‎ ‎‏تحقق پیدا کرده باشد. بنابراین، به عهدۀ همۀ حوزه های علمیۀ‏‎ ‎‏سرتاسری است که در این امر اهتمام کنند؛ افرادی که در آنجا قدرت این‏‎ ‎‏معنا را دارند که قضاوت کنند، بیایند مشغول کار بشوند. این یک خدمتی‏‎ ‎‏به اسلام است، یک خدمتی به کشور است و یک تکلیفی است که خدای‏‎ ‎‏تبارک و تعالی بر همه کرده است و امیدوارم که این کار را انجام‏‎ ‎‏بدهند.(418)‏

‏‏8 / 5 / 64 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‎ ‎

‏‎

• )) آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، رئیس دیوان عالی کشور.