نظارت از سوی اولیای امر
نظارت قاطعانه و اسلامی
باید گروهی تشکیل شود که هر کس بر خلاف عمل می کند گوشش را بگیرند و از اداره بیرونش کنند، و مأمور بگذارند که دیگر برنگردد و هرگز راهش ندهند. باید دید چه کسانی کارشکنی می کنند، آیا خود وزیر است؟ دستش را بگیرند و از وزارتخانه اخراجش کنند. ما با کسی شوخی نداریم. من کاری ندارم به اینکه چه کسی باید این کارها را بکند، چون این باز همان روش اداری است.(381)
7 / 4 / 59
* * *
نظارت بر عملکرد قضات
باید دادگاهها با همان قدرت باشند. منتها بر شماهاست، بر آقایان است که اگر یک قاضی نمی تواند قضاوت بکند یا منحرف هست، عوضش می کنید.(382)
29 / 4 / 59
* * *
دفتر شکایات مردمی
خود شماها باید این کارها را انجام بدهید و افرادی را صالح، مطّلع،
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 233
بی طرف تعیین کنید بروند در اینجاهایی که این کارها می شود، به شکایات مردم رسیدگی کنند. یک دفتری برای شکایات باز کنید، تعقیب کنید شکایت را. ببینید این که شکایت کرده از کجا پیدا شده، صحیح می گوید یا غیر صحیح؟ کی القاء به او کرده؟ اینها را باید تعقیب کرد و فهماند به مردم که یک همچو بساطی در کار هست که می خواهند خرابکاری بکنند و افرادی هم که واقعاً خرابکاری می کنند معرفی باید بشوند به جمعیت هایی که آقایان تعیین کنند تا تکلیف آنها را معیّن کنند.
ما اگر بنشینیم و الآن در مملکتمان خلاف شرعهای زیادی خدای نخواسته انجام بگیرد معنایش این است که ما خودمان با دست خودمان جمهوری اسلامی را جمهوری غیر اسلامی اش کردیم. ما می خواهیم جمهوری اسلامی، یعنی احکام، احکام اسلام باشد نه اینکه هر جایش که آدم دست بگذارد شکایات باشد که اینها خلاف دارند می کنند. شکایت باشد که فلان قاضی حکم خلاف دارد.(383)
3 / 10 / 59
* * *
تقویت دادگاهها
عزمتان را جزم کنید که این ملت را به جلو ببرید. این ملت را بیدار کنید. ... دادگاهها را تقویت بکنید. البته اصلاح هم باید بشود. اشخاصی که در رأس دادگاهها هستند تقویت کنید. تا آنها بتوانند کارهای خودشان را انجام بدهند.(384)
29 / 10 / 59
* * *
نظارت کامل مسئولین
مسئولان بالای قضایی موظفند در نهادهای مذکور نظارت کامل داشته و
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 234
از انحرافات جلوگیری نمایند؛ و روحانیونی که در امر قضا گماشته شده اند بدانند که بالاترین مسئولیت را به عهده گرفته و انحراف به هر نحو از آنان متوقع نیست و با آنان سختگیری خواهد شد.(385)
29 / 12 / 59
* * *
نظارت و تصفیه
اینجانب جداً از رئیس دیوان عالی و دادستان کل کشور و انقلاب و شورای عالی قضایی می خواهم هیأتهایی مرکب از اشخاص عالم، مؤمن و متعهد تشکیل دهند تا دادگاههای کشور را رسیدگی نمایند و قضات غیرصالح و دادستانهای منحرف را کنار گذاشته، و اگر به مال و یا آبروی اشخاص تعدی نموده اند محاکمه نمایند.(386)
12 / 1 / 60
* * *
تشکیل هیأت حکمیت
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب حجت الاسلام آقای حاج شیخ محمدرضا مهدوی کنی ـ دامت افاضاته
جنابعالی را به نمایندگی خویش تعیین نمودم تا با نماینده ای که جناب آقای بنی صدر و نمایندۀ دیگری که جناب حجت الاسلام آقای بهشتی و جناب حجت الاسلام آقای هاشمی رفسنجانی و جناب آقای رجایی تعیین می نمایند، موارد تخلفات از حقوق قانونی هر یک رسیدگی بنمایند؛ و نیز در زمان جنگ که زمانی استثنایی است، به اقوال و اعمال هر کس که موجب اختلاف و تشنج در کشور می شود رسیدگی بنمایند. و نیز در همین زمینه، مطبوعات و رسانه های گروهی را مورد بررسی قرار دهید، تا هر کس و هر چه به حسب رأی اکثریت متخلف و
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 235
تخلف به شمار آمد در مرتبۀ اول به آنان تذکر دهید تا در اصلاح خود بکوشند؛ و در مرحلۀ بعد به وسیلۀ رسانه های گروهی به مردم شریف کشور معرفی، و در تمام موارد فوق به دادستان کل کشور گزارش دهید. و دادستان کل کشور شرعاً موظف است تا با بیطرفی کامل، پس از طی کردن مراحل قانونی، موافق موازین شرعی و قانونی با آنان عمل نمایند. انتظار می رود که آنچه را به عهدۀ آقایان گذاشته شده است، که یک تکلیف شرعی است، قاطعانه و بدون غمض عین عمل نمایند.
لازم به تذکر است که برای اتحاد بیشتر بین نمایندگان، هیچ کدام از سه نماینده در خارج از جلسه حق بازگو کردن نظر خود و اظهار مخالفت با رأی اکثریت را که موجب تضعیف هیأت گردد نداشته؛ و در صورت تخلف، که موجب جنجال است، دادستان کل کشور با خود نمایندۀ متخلف چون سایرین عمل خواهد نمود. لازم است نمایندگان و افرادی که آنان را تعیین می نمایند و همۀ نویسندگان و گویندگان برای حل معضلات جامعه دست در دست یکدیگر دهند و در حدود قانونی وظایف خویش برای پیشبرد مقاصد عالی اسلام تلاش نمایند. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.(387)
روح الله الموسوی الخمینی
12 / 1 / 60
* * *
بازرسی نهادهای انقلابی
بازرسی نهادهای انقلابی را در اولویت باید قرار دهید. و اگر ضمن بازرسیها مشاهده کردید که یکی از افراد منتسب به انقلاب، اعم از روحانی یا غیرروحانی، مرتکب تخلفی شده است، بلافاصله تحویل مقامات قضایی داده و از طریق شورای عالی قضایی تحت تعقیب قرار بگیرند.(388)
5 / 9 / 60
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 236
نظارت سریع و دقیق
رسیدگی به صلاحیت قضات و دادستانها و دادگاهها با سرعت و دقت عمل شود تا جریان امور، شرعی و الهی شده و حقوق مردم ضایع نگردد.(389)
24 / 9 / 61
* * *
دستگاه حراست ارگانها
جناب حجت الاسلام آقای موسوی اردبیلی رئیس دیوان عالی کشور، و جناب آقای نخست وزیر موظفند شرعاً از امور مذکوره با سرعت و قاطعیت جلوگیری نمایند. و لازم است در سراسر کشور، در مراکز استانداریها و فرمانداریها و بخشداریها هیأتهایی را که مورد اعتماد و وثوق می باشند انتخاب نمایند و به ملت ابلاغ شود که شکایات خود را در مورد تجاوز و تعدی مأمورین اجرا، که به حقوق و اموال آنان سر می زند بدین هیأتها ارجاع نمایند و هیأتهای مذکور نتیجه را به آقایان تسلیم، و آنان با ارجاع شکایات به مقامات مسئول و پیگیری آن متجاوزین را موافق با حدود و تعزیرات شرعی مجازات کنند.(390)
24 / 9 / 61
* * *
نظارت، الزام شرعی
من باید به آقایان عرض کنم که شما در این کاری که دارید انجام می دهید که رسیدگی به امر متخلفین است، چه در سطح دادستانها و قضات و اینها و چه در سطح ادارات و وزارتخانه ها و اینها، یک امری است که الزام شرعی الآن دارد و با کمال جدیت و قاطعیت این باید عمل بشود. و ما نمی توانیم ببینیم که یک کشوری ادعای این بکند که ما جمهوری اسلامی هستیم و قاضی که آن قدر در شرع [به] او اهتمام شده است، آن
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 237
وقت قاضی ، یک شهر را به آتش بکشد و سکوت بکنیم. یا فرض کنید یک دادستانی در یک جایی کارهای خلاف شرع بیّن کرده است، باز هم باید ما بنشینیم و سکوت بکنیم. از حالا به بعد اصلاً سکوت معنا ندارد. باید آقایان به طور جدی محکمه ای تشکیل بدهند برای رسیدگی به امر متخلفین، قضات متخلف و کسان دیگری که در هر جا هستند و متخلفند و متخلفین را بعد از اینکه معلوم شد که این آدم تخلف کرده و خلاف کرده است، باید آنهایی که مسئول هستند فوراً و غایت الامر در ظرف سه روز به جای آنها کسی را بگذارند. و اگر آنها هم مسامحه ای در این امر کردند بی عذر، بخواهند این کار را نکنند، خود شما خود آقایانی که، این هیأتی که برای این رسیدگی است و مجاز هستند که تعیین کنند، مستقلاً خودشان تعیین کنند و مسامحه در هیچ امری ابداً نباید بشود. چنانچه از آن طرف هم باید با کمال توجه به اطراف قضیه که کسی یکوقت خدای نخواسته مظلوم واقع نشود. لکن ما باید این بارِ ظلم را که الآن در سر تا سر کشور گاهی می شود به اشخاص، این بار را دیگر باید سبک کنیم و از بین ببریم و من الآن اعلام می کنم چنانچه اشخاص به واسطۀ اغراض فاسده بخواهند جوسازی کنند و بخواهند تلفن از این طرف و آن طرف بکنند و این مطلب معلوم بشود [که] خود آنها بر خلاف موازین شرعی و مقابل اسلام می خواهند کار بکنند، و من به ملت اعلام می کنم که هر کس که این کار را کرد، با او معاملۀ فسق بکنند. و در هیچ جایی از جاهایی که یک آدم عادل باید باشد، او را نپذیرند و اطلاع بدهند تا آنها تأدیب بشوند یک کاری که اسلام می خواهد بکند، یک کاری که می خواهد ظلم را از مردم بردارند، آن وقت یک کسی بگوید که ما جوسازی می کنیم، یک کسی بگوید که ما این کار را نمی کنیم؛ نباید بشود. این معنایش این است که کار اسلام نباید بشود و این اقلّش این است که اعلا مرتبۀ فسق است و باید تعزیر بشود و بالاترش این است که ممکن است یک وقت چیزهای دیگر
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 238
بشود. و کسی حق ندارد در سر تا سر کشور، هیچ قاضی شرعی حق ندارد که بدون جهت استعفا کند و بخواهد جوسازی کند. اگر جوسازی کند، معلوم می شود که خودش زیر سؤال است و باید خودش احضار بشود. و اگر واقعاً خودش را لایق نمی داند، باید اعتراف کند که من لایق نیستم و نمی خواهم [قضاوت ]بکنم. و بعد از اینکه او راکنار گذاشتند، بلا فاصله بعد از حداکثر سه روز، به جای او باید قاضی و دادستان و اینطور چیزها تعیین بشود.
در هر صورت، شما کاری را که دارید انجام می دهید، این هیأتی که برای این مسأله درست شده است و کاری می خواهند انجام بدهند، بر آنها مسامحه جایز نیست؛ همان طوری که زیاده روی هم ان شاءالله ، نمی کنند و آن هم جایز نیست. هر دو طرف قضیه است و مسأله، مسأله مسامحه و شوخی نیست. اگر یک جایی مسامحه ما از کسی دیدیم، ما از او بازخواست خواهیم کرد. و اگر یک مقامی، هر کس باشد، بخواهد جوسازی بکند، بخواهد تخلف از این مسائل بکند، این تخلف از احکام اسلام است. و اگر مقامی است که حیثیت عدالت در او معتبر است، خودش منعزل است ـ فی نفسه. و اگر این در آن مقام هم حیثیت عدالت معتبر نیست، باید دستگاهها و دست اندرکارها او را کنار بگذارند و اگر نگذاشتند، این هیأت باز مجازند که آنها را به جای آنها قرار بدهند.(391)
7 / 10 / 61
* * *
پیگیری تخلفات قضایی و اداری
بسم الله الرحمن الرحیم
ستاد پیگیری تخلفات قضایی و اداری
اخیراً چند کتاب به عنوان سؤالات دینی و ایدئولوژی اسلامی را ملاحظه نمودم و بسیار متأسف شدم از آنچه در این کتابها و جزواتی از
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 239
این قبیل به اسم اسلام، این دین انسان ساز الهی، برای گزینش عمومی مطرح شده است و آنها را میزان رد و قبولی افراد قرار داده اند. این نوشته ها که مشحون از سؤالات غیر مربوط به اسلام و دیانت و احیاناً مستهجن و أسف آور است از آنجا که به اسم دیانت اسلام منتشر شده است، از کتب و جزوات انحرافی است که برای حیثیت اسلام و جمهوری اسلامی مضر است، و به وزیر ارشاد توصیه نمودم که امثال این کتب را در اسرع وقت جمع آوری و فروش و خرید و نشر آنها را ممنوع شرعی اعلام نمایند. شاید بسیاری از افرادی که در تدوین آنها دخالت داشته اند دارای حسن نیت بوده اند، لکن احتمال نفوذ شیاطین در این نحو مسائل قوی است که برای مشوه نمودن چهرۀ نورانی اسلام یا جمهوری اسلامی به این امر اقدام نموده اند. لهذا مراتب زیر را از ستاد محترم خواستارم :
1. تمام هیأتهایی را که به نام گزینش در سراسر کشور تشکیل شده اند، منحل اعلام می نمایم، چه در قوای مسلح یا در وزارتخانه ها و ادارات، و چه در مراکز آموزش و پرورش تا برسد به دانشگاه ها، تمام آنها منحل است و ستاد انحلال را اعلام نماید.
2. ستاد موظف است دراسرع وقت دستور دهد تا هیأتهایی به جای هیأتهای منحله، از افراد صالح و متعهد و عاقل و صاحب اخلاق کریمه و فاضل و متوجه به مسائل روز تعیین تا درگزینش افراد صالح، بدون ملاحظۀ روابط اقدام نمایند،و گزینش زیرنظر آنها انجام گیرد، و دقت شود تا این افراد، تنگ نظر و تندخو و نیز مسامحه کار و سهل انگار نباشند. و چنانچه قبلاً تذکر داده ام میزان درگزینش، حال فعلی افراد است، مگر آنکه از گروهکها و مفسدین باشند، یا حال فعلی آنها مفسده جویی و اخلالگری باشد. و اما کسانی که در رژیم سابق به واسطۀ جو حاکم یا الزام رژیم ستمگر مرتکب بعضی نارواها شده اند ولی فعلاً به حال عادی و اخلاق صحیح برگشته اند، تندرویهای جاهلانه درحق آنها
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 240
نشود که این ظلم است و مخالف دستور اسلام، و باید ممنوع اعلام شود.
3. از آنجا که بسیاری از سؤالهای اسلامی این کتابچه ها از مسائل غیر محل اطلاع می باشد که شاید فضلا و علمای زحمتکش نیز در جواب آنها عاجز باشند، و نیز بعض آنها غلط و بعضی از سؤال و جوابها بر خلاف است، این نحوۀ سؤالات به هیچ وجه معیار در گزینش افراد نیست ،و ندانستن آنها برای آنان اشکال و عیبی ندارد .لازم است ستاد محترم، اشخاصی را مأمور کند که اگر افرادی، چه به واسطۀ سؤالهای شرعی، که دانستن آنها برای این اشخاص لزوم ندارد، و چه سؤالهای ناروایی که به اسلام ارتباط ندارد، از ادارات و یا وزارتخانه ها یا دیگر مراکز اخراج شده اند و یا به واسطۀ آن استخدام نشده اند، تشخیص داده تا اگر اخراج یا عدم پذیرش به صرف این امور یا اشباه آن بوده است، آنان را به محل خود برای خدمت برگردانند که این نحوۀ عمل که با آنها شده است ظلم فاحش است، و محروم نمودن کشور از اشخاص مفید می باشد که از همۀ اینها باید جلوگیری شود. و نیز از افراد صحیحی که در هیأتهای گزینش بوده اند، قدردانی شود و به افراد دیگر آنها نصیحت شود تا نظیر این افعال در کشور اسلامی واقع نشود.
4. ستاد محترم دستور دهد کتابچه های مختصری شامل بعضی از مسائل شرعی که محل اطلاع عمومی است، و مسائل اعتقادی که دانستن آنها در اسلام لازم است به طور ساده، بدون معماها که در این کتب و نشریات انحرافی موجود است، و بعضی مسائل مناسب با شغل افراد، با نظارت اشخاص مطلع از احکام اسلام و متوجه به اطراف مسائل سیاسی و اجتماعی تهیه شود و آنها را در دسترس افراد قرار داده، و در صورت احتیاج اشخاص را آموزش دهند، و بدون آموزش، سؤال از آنها نشود و میزان رد و قبول، موازین اسلام و انسانی باشد که هدایت جاهلان، منظور نظر اصیل است.
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 241
5. تجسس از احوال اشخاص در غیر مفسدین و گروههای خرابکار مطلقاً ممنوع است، و سؤال از افراد به اینکه چند معصیت نمودی، چنانچه بنا به بعضی گزارشات این نحوه سؤالات می شود، مخالف اسلام وتجسس کننده، معصیتکار است. باید در گزینش افراد این نحوه امور خلاف اخلاق اسلامی و خلاف شرع مطهر ممنوع شود.
6. بنا به گزارش رسیده، بعضی از کلاسهای درسی که در ارتش و سپاه و سایر مراکز نظامی و انتظامی تأسیس شده است، بسیار مستهجن و مبتذل است. باید این کلاسها به وسیلۀ اشخاص عالم، عاقل و متعهد اداره شود، و نمایندگان اینجانب در نیروهای نظامی و انتظامی با کمال جدیت به اصلاح آنان پرداخته و به کار خود ادامه دهند. این ستاد موظف است برای هر وزارتخانه یا مراکز دیگر کتابچه هایی مناسب با کار آنان به صورتی معقول و اسلامی تهیه نموده و از تعلیمات جاهلانه و احیاناً ضدانقلابی جلوگیری نمایند. از خداوند تعالی توفیق آقایان را در امور محوله و حُسن جریان آن را خواستارم. والسلام علیکم و رحمة الله .(392)
روح الله الموسوی الخمینی
15 / 10 / 61
* * *
نظارت بر امور زندانها
از امور لازم رسیدگی به حال زندانیان و پرونده های آنان است که برای تسریع در این امر لازم است هیأتهایی برای رسیدگی به وضع آنان تعیین گردد تا هر چه زودتر گزارش کامل زندانها و زندانیان را برای مسئولین امور قضایی تهیه نمایند.(393)
12 / 1 / 62
* * *
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 242
نظارت شورای عالی قضایی
از شورای محترم قضایی تقاضا می شود که در انتخاب قضات، چه آنان که به حد صلاحیت رسیده اند و چه آنان که به طور مجاز مشغول می شوند، حد اعلای دقت را بفرمایند. چنانچه لازم است اشراف بر کیفیت اعمال قضات محترم تا حد امکان داشته باشند و اگر خلافی اشتباهاً شده باشد جبران نمایند و اگر احیاناً خدای نخواسته به طور عمد بوده، با قاطعیت و شدت عمل با آنان رفتار نمایند و نگذارند اشخاص نفوذی غیر متعهد این دستگاه مقدس اسلامی را آلوده نمایند.(394)
22 / 11 / 63
* * *
نظارت از سوی نمایندگان حضرت امام(س)
[بسمه تعالی]
جناب حجت الاسلام آقای نیّری ـ دامت افاضاته
از آنجا که گزارشات متعددی در مورد ضعف دستگاه قضایی به اینجانب رسیده است، و مردم شریف و متعهد ایران انتظار برخورد جدیتری با مسائل مختلف را دارند، به جنابعالی و حجت الاسلام آقای رئیسی مأموریت قضایی داده می شود تا نسبت به گزارشات شهرهای سمنان، سیرجان، اسلام آباد و دورود رسیدگی نموده، و فارغ از پیچ و خمهای اداری با دقت و سرعت آنچه حکم خداست در موارد مذکور اجرا نمایید. باید سعی کنید خدای ناکرده حقی از کسی ضایع نگردد. والسلام.(395)
روح الله الموسوی الخمینی
11 / 10 / 67
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 243
گلایه از مسئولین قضایی
بسم الله الرحمن الرحیم
از آنجا که مقامات بالای قضایی کشور هیچ گونه حساسیتی در مورد مسائل تکان دهنده فوق ندارند به حجتی الاسلام آقایان نیّری و رئیسی، مأموریت داده می شود که طبق آنچه تشخیص می دهند، در چهارچوب اسلام عزیز، در موارد مذکور اقدام نمایند. باعث تعجب است که در نظام اسلامی چنین حوادثی اتفاق می افتد؛ ولی با کمال خونسردی اجرای احکام خدا تعطیل، و کارهای دیگر بر کار قضایی رجحان پیدا می کند.(396)
روح الله الموسوی الخمینی
23 / 10 / 67
* * *
دلجویی از مسئولین قضایی
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب حجت الاسلام آقای حاج سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ریاست قوۀ قضاییه ـ دامت افاضاته
با سلام و دعا برای شما و تمامی دست اندرکاران قوۀ قضاییه وامید موفقیت برای همه، شنیده می شود که مسائل و نصایح پدرانۀ پدر پیرتان موجب رنجش بعضی از دست اندرکاران قضای کشور شده است؛ و آنان که با فرهنگ حوزه سر و کار نداشته اند گمان برده اند تلخی و شیرینی اینگونه بحثها و گوشزدها موجب شده است که علاقۀ من به شما و سایر عزیزان شورای عالی قضایی و دست اندرکاران دستگاه قضا کم شده است. اینگونه نیست. من شما را مردی صالح ومتدین و از یاران خوب خود و انقلاب می دانم. و از شما و سایر اعضای شورای عالی قضایی، که مورد علاقۀ من هستید، می خواهم تا هرچه بیشتر و بهتر و دقیقتر به امور قضایی رسیدگی نمایید؛ و کمی ها و کجی ها را با جدیت برطرف نمایید.
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 244
انقلاب اسلامی ما انقلاب خود شماهاست. من هم مانند شما در خدمت انقلاب هستم. در جمهوری اسلامی همه باید با انتقادها و طرح اشکالها راه را برای سعادت جامعه باز کنند.
خداوند به جنابعالی و حجج اسلام، آقایان دادستان کل کشور، موسوی خوئینیها، اعضای شورای عالی قضایی، مقتدایی و بجنوردی، و همچنین آقای مرعشی، که با موافقت اینجانب در جای دیگری تصمیم دارند خدمت کنند، اجر و ثواب عنایت فرماید؛ و به همه نیرویی عطا فرماید که هرچه زودتر اشکالات بسیار قوۀ قضاییه را برطرف نمایند. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.(397)
روح الله الموسوی الخمینی
9 / 11 / 67
* * *
کتابقضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 245