بخش دوم: روابط بین الملل

2. آمریکا

2. آمریکا

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

احترام آمریکا به مصالح و استقلال ملت 

‏     ‏‏سؤال: ‏‏[‏‏اگر شاه سرنگون شود، نقشی را که ایالات متحده‏‎ ‎‏خواهد داشت چه خواهد بود؟‏‏]‏

‏جواب: آنچه را که ما از امریکا انتظار داریم این است که به مصالح‏‎ ‎‏ملت و استقلال مملکت ما احترام بگذارد و از دخالت در امور ما‏‎ ‎‏خودداری کند.(225)‏

19 / 8 / 57 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

رفتار عادلانه در صورت عدم مداخله در امور داخلی

‏     ‏‏سؤال:‏‏ [‏‏موقف حضرت آیت الله نسبت به دو ابرقدرت روسیۀ‏‎ ‎‏شوروی و امریکا چیست؟ و آیا تصور می فرمایید که خطر یک‏‎ ‎‏دخالت نظامی از طرف اینها به ایران در آینده وجود داشته باشد؟‏‏]‏

‎     ‎‏جواب: خیر، چنین احتمالی را که مورد نظر شماست‏‎ ‎‏نمی دهیم، چون الآن هم چیزی در حد دخالت مستقیم نظامی‏‎ ‎‏امریکا در ایران است. نظر ملت ایران این است که استقلال و‏

کتابسیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 140

‏آزادی پیدا کند. پس چگونه با دخالت این دو ابرقدرت قضایای‏‎ ‎‏ایران حل می شود؟ البته ما با هر کشوری اگر در امور ما دخالت‏‎ ‎‏نکند و با ما به عدالت رفتار کند ما هم با آنها به طور عدالت رفتار‏‎ ‎‏خواهیم کرد.(226)‏

9 / 9 / 57 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

احترام متقابل مبنای رابطه با آمریکا

‏     ‏‏سؤال:‏‏ [‏‏اگر دولت مورد نظر شما بر سر کار آید، چه تغییراتی‏‎ ‎‏در روابط دولت شما با امریکا به وجود خواهد آمد؟‏‏]‏

‎     ‎‏جواب: ما نمی خواهیم که به امریکا ظلم کنیم و نمی خواهیم که‏‎ ‎‏زیر بار ظلم امریکا برویم. آنها کارهایی که کردند و ظلم به ما بوده‏‎ ‎‏است، ما آنها را تحمل نخواهیم کرد. اما روابط دوستانه با همۀ‏‎ ‎‏ملتها داریم و دولتها هم اگر به طور احترام با ما رفتار کنند، ما هم‏‎ ‎‏احترام متقابل را رعایت می کنیم.(227)‏

10 / 9 / 57 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

تغییر روابط ارباب و نوکری به یک رابطه سالم

‏     ‏‏روابط ما با امریکا و همچنان با سایر کشورهای جهان بر اساس‏‎ ‎‏احترام متقابل خواهد بود. ما برای امریکا حق تعیین سرنوشت‏‎ ‎‏خود را قائل نخواهیم بود. آنچه تا به حال دولتهای گذشته در‏‎ ‎‏امریکا و اکنون دولت آقای کارتر انجام داد و می دهد، نشان‏‎ ‎‏می دهد که هنوز به تمام وسایل متوسل می شوند که این سلطنت را‏‎ ‎‏برای تأمین منافع خودشان حفظ کنند، و لذا هنوز حالت خصمانه‏‎ ‎‏نسبت به نهضت اسلامی کنونی دارند. تا وضع به این منوال است‏‎ ‎‏نظر ما نیز نسبت به سیاست امریکا نظری منفی است. و البته ما‏

کتابسیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 141

‏حساب ملت امریکا را با دولت امریکا جدا کرده و می کنیم و از‏‎ ‎‏ملت امریکا می خواهیم که از نهضت اسلامی ایران پشتیبانی کنند.‏‎ ‎‏روابط فعلی ایران و امریکا روابط ارباب و نوکری است که قطعاً‏‎ ‎‏باید به یک رابطۀ سالم تغییر پیدا کند.(228)‏

11 / 9 / 57 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

عدم دخالت در امور داخلی اساس روابط

‏     ‏‏سؤال:‏‏ [‏‏روابط دولت اسلامی حضرت آیت الله با امریکا‏‎ ‎‏چگونه خواهد بود؟ آیا شما فروش نفت را به غرب ادامه‏‎ ‎‏می دهید، و روابط شما با شوروی چگونه خواهد بود؟‏‏]‏

‎     ‎‏جواب: ما با تمام دولتها، در صورتی که دخالت در امور داخلی‏‎ ‎‏ما نکنند و برای ما احترام متقابل قائل باشند، با احترام رفتار‏‎ ‎‏می کنیم و نفت را هم هرکس مشتری است به او می فروشیم. ما از‏‎ ‎‏زیاده روی و غلط رویهایی که راجع به نفت بوده است و چیزهایی‏‎ ‎‏که خلاف مصلحت ملت بوده است، جلوگیری می کنیم، و الاّ نفت‏‎ ‎‏را می فروشیم.‏

‏     سؤال:‏‏ [‏‏روابط شما با شوروی چگونه خواهد بود؟‏‏]‏

‎     ‎‏جواب: همان طور که با امریکا، فرقی ندارد. روابط مثل هم‏‎ ‎‏است.(229)‏

16 / 9 / 57 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

عدم ضدیّت با دولتها

‏     ‏‏سؤال:‏‏ [‏‏بعد از استعفای شاه چه دولتی ایجاد خواهد شد؟ عدۀ‏‎ ‎‏زیادی از مردم امریکا فکر می کنند که دولت آینده ضد امریکایی‏‎ ‎‏خواهد بود.‏‏]‏


کتابسیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 142

‎     ‎‏جواب: دولت، جمهوری اسلامی است و در متن دولت‏‎ ‎‏ضدیتی با هیچ دولتی و مملکتی نیست. امریکا اگر چنانچه با این‏‎ ‎‏دولت رفتارش رفتار انسانی باشد و احترام را حفظ کند، این دولت‏‎ ‎‏با او هم مانند سایر دوَل احترام متقابل را حفظ خواهد کرد.(230)‏

20 / 9 / 57 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

عدم مخالفت با ملت امریکا

‏     ‏‏سؤال:‏‏ [‏‏نظر شما در مورد امریکا چیست؟ شما فرموده اید که‏‎ ‎‏کشورهایی که از شاه حمایت کنند از این زمان به بعد با آنها‏‎ ‎‏روابطتان خوب نخواهد بود و تا زمانی که دولتهای حامی سرِ کار‏‎ ‎‏باشند با آنها قطع رابطه خواهید کرد. آیا این بدین معناست که تا‏‎ ‎‏کارتر در امریکا سرِ کار است شما با امریکا دشمن خواهید بود؟‏‏]‏

‎     ‎‏جواب: ما تا ایشان با ملت ایران مخالفت می کند، از شاه‏‎ ‎‏حمایت می کند، با او مخالف هستیم، اما با ملت امریکا هیچ‏‎ ‎‏مخالفتی نداریم.(231)‏

14 / 10 / 57 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

روابط حسنه متقابل

‏     ‏‏تا رژیم بکلی از بین نرود و ما حکومت اسلامی را آنطور که‏‎ ‎‏می خواهیم مستقر نکنیم نمی توانیم راجع به روابط با امریکا به‏‎ ‎‏طور قطع صحبت کنیم. لکن احتمال می دهیم که اگر امریکا با ایران‏‎ ‎‏روابط حسنه داشته باشد، ایران هم با او روابط حسنه خواهد‏‎ ‎‏داشت.(232)‏

22 / 10 / 57 

*  *  *


کتابسیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 143

احترام متقابل مبنای روابط

‏     ‏‏سؤال:‏‏ [‏‏گزارشاتی رسیده که مقامات دولت امریکا با حضرت‏‎ ‎‏آیت الله تماس گرفته اند. آیا ممکن است بفرمایید تماس در چه فرم‏‎ ‎‏و شکلی بوده؟ آیا در آینده همکاریهای مستقلی بین دولت شما و‏‎ ‎‏دولت امریکا وجود خواهد داشت؟‏‏]‏

‎     ‎‏جواب: با من تا به حال تماسی ـ شخصاً ـ نگرفته اند. و روابطی‏‎ ‎‏که بر مبنای احترام متقابل است ان شاءالله برقرارمی شود. ولی ما‏‎ ‎‏کاملاً مستقل هستیم و زیربار هیچ کشوری نخواهیم رفت.(233)‏

25 / 10 / 57 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

روابط امریکا با ما رابطه ظالم و مظلوم

‏     ‏‏در یکی ـ دو روز پیش از این، در روزنامه بود که سنای امریکا‏‎ ‎‏به اتفاق آرا این اعدامهایی که در ایران شده است محکوم کردند.‏‎ ‎‏آن هم که طرح داده یکی از دوستان اسرائیل است و خودش هم از‏‎ ‎‏صهیونیستهاست! خوب، معلوم است که سنای امریکا باید‏‎ ‎‏محکوم کند ما را؛ شکی ندارد! ما می دانیم که اینها ما را محکوم‏‎ ‎‏می کنند. دولت امریکا هم ما را محکوم می کند، منتها حرفش را‏‎ ‎‏نمی زند. مجالس امریکا هم ما را محکوم می کنند. برای اینکه آن‏‎ ‎‏داغی که به دل امریکا وارد شده است به واسطۀ این نهضت به دل‏‎ ‎‏هیچ کس وارد نشده است! هیچ کدام از ممالک به اندازۀ این‏‎ ‎‏استفاده نمی کرد. باید ما محکوم باشیم! توقع اینکه سنای امریکا‏‎ ‎‏موافق با ما باشد، این توقع بیجایی است. توقع اینکه خیر،‏‎ ‎‏اعدامهای ما را محکوم نکنند، این توقع بیجاست. ما همچو توقعی‏‎ ‎‏از امریکا نداریم. خصوصاً که خوب، دولت ایران از اسرائیل نفت‏‎ ‎‏را قطع کرده و تا آخر هم به آن دیگر؛ نمی دهد آن هم از دوستان‏‎ ‎‏نزدیک امریکاست و سنای امریکا. ما توقع نداریم.‏


کتابسیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 144

‏     دولت امریکا ما را ‏‏[‏‏تهدید‏‏]‏‏ کرده بود که اگر چنانچه این‏‎ ‎‏اعدامها ادامه پیدا بکند، در روابط ایران با امریکا یک قدری خطر‏‎ ‎‏می افتد، ای الهی که به خطر بیفتد! ما روابط با امریکا را می خواهیم‏‎ ‎‏چه بکنیم. روابط ما با امریکا روابط یک مظلوم با یک ظالم است؛‏‎ ‎‏روابط یک غارت شده با یک غارتگر است. ما می خواهیم چه‏‎ ‎‏کنیم. (234)‏

2 / 2 / 58 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

آرزوی قطع رابطه با امریکا

‏     ‏‏اگر مقصود از روابط آن روابطی است که تا حالا بین ایران و‏‎ ‎‏امریکا بوده است، در زمان شاه سابق بین ایران و امریکا بوده‏‎ ‎‏است، این روابط نبوده است. این یک آقایی بوده با نوکرش هر‏‎ ‎‏کاری می خواسته، هر امری که می کرده عمل می کرده. ما چنانچه‏‎ ‎‏بخواهیم اسلام را پیش ببریم دیگر نباید نوکر باشیم. اگر نوکر‏‎ ‎‏نباشیم رابطه اش را با ما قطع می کند. ما از خدا می خواهیم که‏‎ ‎‏رابطه قطع بشود. ما ذلت را نخواهیم پذیرفت برای خاطر اینکه‏‎ ‎‏یک رابطه با یک ابرقدرت داشته باشیم. شرافتی نیست رابطه‏‎ ‎‏داشتن با امثال امریکا. دولت امریکا یک شرافت انسانی‏‎ ‎‏مع الأسف الآن ندارد که ما بخواهیم به واسطۀ آن شرافت‏‎ ‎‏انسانی اش با آن رابطه داشته باشیم. دولت امریکا این است که‏‎ ‎‏دارید می بینید که مظلوم را در هر جا پیدا می کند پوست می کند.‏‎ ‎‏هر جا بتواند می رود و بمب سرشان می ریزد. هر چه بتواند ذخایر‏‎ ‎‏ملتها را می برد. مابخواهیم روابط با اینها داشته باشیم؟ بهتر این‏‎ ‎‏است که ما با اینها روابط نداشته باشیم. بهتر این است با آنهایی که‏‎ ‎‏می خواهند ما را بچاپند رابطه نداشته باشیم تا یک وقتی که به خود‏

کتابسیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 145

‏بیایند و بفهمند شرق هم هست در عالم. آن روزی که بفهمند که‏‎ ‎‏شرق هم یک جایی هست.(235)‏

26 / 9 / 58 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

نفی رابطه یک طرفه 

‏     ‏‏ما را به حساب بیاورند، ما را بدانند که یک ملت هستیم، یک‏‎ ‎‏دولت داریم، یک ملت هستیم، یک رژیم هست در اینجا، این را‏‎ ‎‏بفهمند و از آن سواری که هستند پیاده بشوند یک قدری با هم راه‏‎ ‎‏برویم. اگر پیاده شد آقای کارتر از آن عرشی که دارد. آمد روی زمین‏‎ ‎‏نشست. با ما زمین نشینها تفاهم کرد. ما هم با او تفاهم می کنیم و به‏‎ ‎‏استثنای اینکه آن ظلمهایی که به ما کرده است باید جبران بکند. با‏‎ ‎‏ملت امریکا که هیچ ‏‏[‏‏اختلافی‏‎ ‎‏]‏‏نداریم. هیچ اختلافی نیست بین ملتها‏‎ ‎‏با هم. دولتی که بعد پیش می آید، تفاهم کند با ما. اینطور نباشد که من‏‎ ‎‏در کاخ سفید نشستم وشما در کوخ نشستید و کاخ نشین با کوخ نشین‏‎ ‎‏باید ارباب و رعیت باشد. اگر این کلمه را بردارند و ما را همانطور که‏‎ ‎‏هستیم بفهمند، ادراک کنند ما ها را، ما با آنها چرا رابطه نداشته‏‎ ‎‏باشیم؟ با دولت امریکا هم رابطه پیدا می کنیم. با همه جا. و امااگر‏‎ ‎‏وضع اینطور باشد، ما می خواهیم چه کنیم که پیشقدم بشویم برای‏‎ ‎‏اینکه نوکری کنیم؟! پیشقدم بشویم برای اینکه هم نوکری کنیم هم‏‎ ‎‏همه چیزمان را تقدیم کنیم؟! آن وقت نوکر که می گرفتند یک اجرتی‏‎ ‎‏به او می دادند. اینها نوکر می گیرند و همه چیزش را هم می گیرند. ما‏‎ ‎‏می خواهیم چه کنیم با اینها رابطه داشته باشیم؟ هیچ لازم نیست‏‎ ‎‏رابطه داشته باشیم.(236)‏

26 / 9 / 58 

*  *  *


کتابسیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 146

عادی سازی روابط با آمریکا

‏سؤال: ‏‏[‏‏اگر بحران گروگان ها حل شود، آیا پیش بینی عادی شدن‏‎ ‎‏روابط نظیر از سر گرفتن خرید اسلحه و معاملات تجارتی را از‏‎ ‎‏امریکا می کنید؟‏‏]‏

‎     ‎‏جواب: ما با هر نوع معامله ای که مصالح مسلمین را آسیب‏‎ ‎‏رساند مخالفیم. پیوندهای تجارتی و دیگر مبادلات، مادام که به‏‎ ‎‏مصلحت ملت ما باشد برای ما مورد قبول است. در عین حال‏‎ ‎‏دولت مسئول امضای چنان موافقت نامه هائی است نه من.(237)‏

15 / 10 / 58 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

شرایط ارتباط مجدد با آمریکا

‏     ‏‏من بارها گفته ام و هم اکنون اعلام می کنم که ایران باید تا قطع‏‎ ‎‏تمام وابستگیهای سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی خود از‏‎ ‎‏امریکا به مبارزات قاطع خود علیه این جهانخوار بی رحم ادامه‏‎ ‎‏دهد؛ و بعد در صورتی که ملت بیدار و شریف ما اجازه دهد،‏‎ ‎‏ارتباط بسیار عادی خود را در حد سایر کشورها با امریکا برقرار‏‎ ‎‏می کند.(238)‏

22 / 11 / 58 

*  *  *

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

آدم شدن امریکا شرط رابطه 

‏     ‏‏اینها می خواهند یک هیاهو راه بیندازند تا با امریکا روابط‏‎ ‎‏داشته باشیم و ما دست از صدام برداریم. و ما تا آخر ایستاده ایم و‏‎ ‎‏با امریکا روابط ایجاد نخواهیم کرد، مگر این که آدم بشود و از ظلم‏‎ ‎‏کردن دست بردارد و از آن طرف دنیا نیاید در لبنان، و نخواهد‏‎ ‎‏دستش را به طرف خلیج فارس دراز کند. مادامی که امریکا این‏‎ ‎‏طور است و آفریقای جنوبی آن طور عمل می کند و اسرائیل‏

کتابسیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 147
‏هست، ما با آنها نمی توانیم زندگی بکنیم. اسرائیل آدم شدنی‏‎ ‎‏نیست. مع ذلک می بینید شیاطین، با این که ما از بیست سال قبل و‏‎ ‎‏در زمان شاه فریاد زدیم و مسلمین را به ادراک خطر اسرائیل‏‎ ‎‏دعوت کردیم، می گویند: ایران با اسرائیل و امریکا رابطه دارد! ما‏‎ ‎‏باید فکر کنیم که یک کشوری هستیم که می خواهیم خودمان‏‎ ‎‏زندگی کنیم و نمی خواهیم دیگران در کار ما دخالت داشته باشند.‏‎ ‎‏و مادامی که روابط ما با خدای تبارک و تعالی محکم است، کسی‏‎ ‎‏نمی تواند به ما آسیب برساند.(239)‏‎[1]‎

6 / 8 / 63 

*  *  *

‎ ‎

کتابسیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 148

  • ))  علاوه بر موارد مذکور برای اطلاع بیشتر در این مبحث رجوع شود به:1ـ صحیفه نور،          ج 10،     ص 158،          16 / 8 / 58؛     صحیفه امام،          ج 10،      ص 503.2ـ صحیفه نور،          ج 10،     ص 65-163،     17 / 8 / 58؛     صحیفه امام،           ج 11،     ص 17ـ12.3ـ صحیفه نور،          ج 20،     ص 50،               29 / 8 / 65؛     صحیفه امام،           ج 20،     ص 61ـ160.4ـ صحیفه نور،          ج 12،     ص 270،          12 / 5 / 59؛     صحیفه امام،           ج 13،     ص 1ـ70.5ـ صحیفه نور،          ج 6،     ص 8-57،          2 / 2 / 58.؛     صحیفه امام،          ج 7،      ص 8ـ357.6ـ صحیفه نور،          ج 5،     ص 119،          9 / 12 / 57؛     صحیفه امام،           ج 6،     ص 2ـ261.7ـ صحیفه نور،          ج 4،     ص 3-232،          25 / 10 / 57؛     صحیفه امام،           ج 5،     ص 470.8ـ صحیفه نور،          ج 4،     ص 64،               21 / 9 / 57؛     صحیفه امام،           ج 5،     ص 225.9ـ صحیفه نور،          ج 4،     ص 131،          14 / 10 / 57؛     صحیفه امام،           ج 5،     ص 337.10ـ صحیفه نور،          ج 4،     ص 72،               23 / 9 / 57؛     صحیفه امام،           ج 5،     ص 4ـ233.11ـ صحیفه نور،          ج 4،     ص 133،          14 / 10 / 57؛     صحیفه امام،           ج 5،     ص 339.12ـ صحیفه نور،          ج 4،     ص 204،          22 / 10 / 57؛     صحیفه امام،           ج 5،     ص 431.