مفهوم سلسله مراتب
عطوفت رؤسا و اطاعت سربازان
صاحب منصبها نسبت به سربازها رحمت داشته باشند، عطوفت داشته باشند و سربازها از آنها با حفظ سلسله مراتب اطاعت کنند.(250)
2 / 2 / 58
* * *
لزوم اطاعت، نفی ظلم
در عالم از اوّلی که یک نظامی در عالم پیدا شده، اساس بر این بوده است که مراتب محفوظ باشد. فرق مابین دولت اسلامی و غیراسلامی این است که ظلم نشود از بالا به پایین. نه، فرمان داده نشود، اطاعت باید بشود، ظلم نباید بشود. در زمان رسول الله هم، همه مطیع رسول الله بودند و او فرمانفرما بود، اما از طرف ایشان ظلم به کسی نمی شد. در زمان حضرت امیر هم، حضرت امیر امر می کرد و همه اطاعت می کردند. مالک اشتر هم در آنجایی که حکمفرما بود امر می کرد و همه مکلف به اجرا بودند، لکن از طرف مالک اشتر ظلم به کسی نمی شد.(251)
7 / 10 / 58
* * *
محبت مافوق و اطاعت زیردست
شماها برادر هستید، بتوانند برادری کنند. برادری در این مقصد این
کتابارتش از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 138
است که پشت به پشت هم بدهند و همه پشتیبان هم باشند برای پیشبرد مقصد. پشتیبان هم بودن این است که این نظم را ملاحظه بکنند. این درجاتی که ارتش دارد و روی آن نظم پیدا کرده، درجاتی که ژاندارمری دارد و روی آن نظامی است و هکذا سایرین و هکذا همۀ مردم، باید اینها برادر باشند. یعنی محبت برادری به هم داشته باشند. و همه پشتیبان هم باشند برای آن مقصد. برای اینکه پیش ببرند، برای اینکه نجات بدهند ملت خودشان را. این برادری اقتضا می کند که چون روی این مقصد است که باید پیش ببرند، اقتضا می کند که این برادر کوچک از آن برادر بزرگ اطاعت کند در این مقصد، آن برادر بزرگ هم به این برادر کوچک محبت کند برای این مقصد. آن رئیس باید برادر اینها باشد در پیشبرد مقصد، و فرمان بدهد؛ فرمانی که برادر بزرگ به برادر کوچک می دهد که همۀ آن رحمت است. این پایین دست، ردۀ پایین به حسب نظام، اطاعت باید بکند از آن، و الاّ برادری نکرده است.
همه هم مقصد واحد است. همۀ مقصد واحد جامعه اگر بنا شد اینطور باشد این جامعه توحیدی می شود؛ یعنی، توحید در مقصد. اگر ما یک جامعۀ توحیدی پیدا بکنیم، یعنی اینطور باشد که هر کدام در محل خود، کار خودشان را انجام بدهند برای آن مقصد. شمایی که در ژاندارمری هستید کار ژاندارمری را به همان نظم که در آنجا مقرر است انجام بدهید برای مقصد واحد و آن حفظ کشورتان. آنها هم که در ارتش هستند آنها هم نظم خودشان را حفظ بکنند برای همان مقصد. ماها هم که طلبه هستیم نظم خودمان را حفظ کنیم برای آن مقصد. آنها هم که اداری هستند، و آنها هم که در رأس کار هستند، و آنها هم در پایین هستند و بالا، همه حفظ بکنند همۀ جهات را برای یک مقصد. همه مقصدشان این باشد. انسجام پیدا بکنند. یعنی روی مقصد والاّ انسجام که معنای آن این نیست که ما دو تا به هم بچسبیم. معنای آن
کتابارتش از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 139
این است که ما همه با هم یک مقصد داریم و روی آن مقصد راه برویم. اگر اینطور شد، جامعۀ توحیدی است و اگر، بنا شد که نظم را از دست بدهیم، جامعه از توحیدیت بیرون می رود. اگر شما از بالا اطاعت نکنید، بالا به شما تعدی بکند، من از بالاترم اطاعت نکنم، بالاتر به من تعدی بکند، این انسجام از بین می رود. این جامعۀ توحیدی از بین می رود. جامعۀ توحیدی این است که همه کار خودشان را انجام بدهند روی نظام و همه هم مقصدشان یکی باشد. این جامعۀ توحیدی است.(252)
9 / 10 / 58
* * *
بی نظمی عامل هرج و مرج
اگر چنانچه پایین و بالایی نباشد و همه خودسر باشند. پایین و بالا نبودن معنای خودسری است. نظم نبودن معنای خودسری است. خودسری منافی با جامعۀ توحیدی است. اطاعت نکردن مخالف با جامعۀ توحیدی است.(253)
9 / 10 / 58
* * *
مفهوم نظام شیطانی
آن نظامی که پایین از بالا اطاعت نمی کند، بالا به پایین ظلم می کند، این توحیدی نیست، این نظام شیطانی است نه نظام الهی. نظام الهی باید همۀ جهاتش محفوظ باشد، لکن همه متوجه به خدا. ارتشش پایین از بالا خدمت بکند، اطاعت بکند. بالا به پایین محبت بکند و ظلم نکند و همه برای خدا باشد.(254)
15 / 10 / 58
* * *
کتابارتش از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 140
اطاعت از مافوق حکم اسلام است
اطاعت از یک فرماندهی که فرمانده اسلام است، واجب است به حسب حکم اسلام؛ تخلّف حرام است... اگر بنا باشد درجه های بالا، البته آنهایی که ان شاءالله ، اسلامی هستند و می شوند، اینها از آنها اطاعت نکرد[ند] و از فرماندۀ کل قوا اطاعت نکرد[ند]، اگر بنا شد یک همچو چیزی باشد، هیچ وقت نمی تواند ارتش، ارتش باشد. زمان حضرت امیر هم اطاعت واجب بود بر ارتش نسبت به فرماندار. حکم اسلام است. البته فرماندار هم باید با نظر طاغوتی نگاه نکند به آنها، با نظر عطوفت، مهربان باشد...
خیال نکنند که اطاعت از مافوق طاغوتی است. خیر، اطاعت از مافوق در جمهوری اسلامی و در لشکر اسلام، حکم اسلام است، حکم خداست. اطاعت از فرماندهان، که به یک تعبیر «اولی الامر» هستند، این در قرآن واجب شمرده می شود و واجب است این.(255)
15 / 3 / 59
* * *
کتابارتش از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 141