فهارس

فهرست تفصیلی

فهرست تفصیلی

‏ ‏

عنوان ‏صفحه‏

‏ ‏

فصل اول: حقیقت و ماهیت انسان

مقایسه انسان و حیوان‏··· 3‏

‏     ‏‏انسان حیوان بالفعل در آغاز زندگی دنیا··· 3‏

‏     انسان دارای مراتب بالقوّه··· 4‏

‏     جدایی انسان و حیوان پس از منزل حیوانیت··· 4‏

‏     پیشرفت در حیوانیت··· 5‏

‏     امکان رشد و فساد در انسان··· 5‏

‏     امکان کمال و پستی در انسان··· 5‏

‏     انسان دارای ابعاد غیرمتناهی··· 5‏

‏     انسان موجود چند بعدی و جامع··· 6‏

‏     انسان دارای قابلیت نامتناهی برای تربیت··· 6‏

‏     انسان بین دو حدّ··· 7‏

بُعد حیوانی انسان‏··· 8‏

‏     ‏‏خطر مرتبۀ حیوانیت انسان··· 8‏

‏     شهوت و غضب نامتناهی در انسان··· 8‏

‏     بی مانندی انسان در کمال و نقص··· 8‏


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 389
‏     سیری ناپذیری انسان··· 9‏

‏     غیرمحدود بودن خواسته های انسان··· ‏10

‏     ‏‏گسترۀ وسیع خواهشهای نفسانی انسان··· ‏12

انسان حقیقت ذو مراتب‏··· ‏15

‏     ‏‏نشآت سه گانۀ وجود انسان··· ‏15

‏     ‏‏نشآت سه گانه و نسبت بین آنها··· ‏15

‏     ‏‏ارتباط خواب با مراتب انسان··· ‏16

‏     ‏‏تشابه مراتب نفس با مراتب علّی و معلولی··· ‏18

‏     ‏‏وجدان و برهان دو راه برای اثبات مراتب نفس··· ‏20

سیر تکاملی مراتب وجودی انسان‏··· ‏24

‏     ‏‏حفظ هویت شخصی در مراحل استکمالی··· ‏24

‏     ‏‏کیفیت تحلیل طبیعت به برزخ··· ‏27

‏     ‏‏پیدایش اولین مرتبۀ برزخی··· ‏27

‏     ‏‏راه مشاهدۀ مجردات برزخی··· ‏28

‏     ‏‏راه مشاهدۀ مجردات عقلی··· ‏28

‏     ‏‏معنای اتحاد مراتب سه گانه··· ‏28

‏     ‏‏تفاوت موجود عقلی در قوس نزول و صعود··· ‏29

‏     ‏‏سرّ فقدان جهات طبیعی در موجود عقلانی··· ‏29

‏     ‏‏ویژگیهای عالم برزخ انسانی··· ‏30

‏     ‏‏سیر تکاملی نفس و خروج از طبیعت··· ‏30

‏     ‏‏افزایش تدریجی توجه به عالم غیب··· ‏31

‏     ‏‏انتزاع ماهیت از وجود متنزّل··· ‏31

‏     ‏‏صدق ماهیت بر متضادها··· ‏33

‏     ‏‏کیفیت ماهیت انسان··· ‏33

‏     ‏‏نظر بوعلی در ماهیت انسان و نقد آن··· ‏34


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 390
‏     ‏‏توحید و تکثّر در ماهیت··· ‏36

توضیحی پیرامون معنای تجرد و سیر طبیعی و خیالی و عقلانی نفس‏··· ‏37

‏     ‏‏بیان صحیح راجع به مراتب سه گانه··· ‏38

‏     ‏‏بروز و خفای عوالم برزخی و عقلی در انسان··· ‏39

‏     ‏‏نسبت عوالم وجودی انسان با یکدیگر··· ‏39

‏     ‏‏ماهیت در عوالم سه گانه··· ‏40

‏     ‏‏نحوۀ وجود انسان در عالم طبیعت··· ‏42

مقامات نفس انسانی در سیر صعودی‏··· ‏43

‏     ‏‏سیر نفس در طبیعت··· ‏43

‏     ‏‏نفس در عوالم مختلف··· ‏43

‏     ‏‏بقای نفس مجرد··· ‏44

‏     ‏‏نفوس فسّاق و فجّار··· ‏45

سرایت و تأثیر عوالم سه گانۀ وجود انسان بر یکدیگر‏··· ‏46

‏     ‏‏نسبت جلوه و متجلّی در مراتب نفس··· ‏46

‏     ‏‏تأثیر تلقین در نفس··· ‏48

‏     ‏‏تأثیر نشآت سه گانه بر یکدیگر··· ‏50

‏     ‏‏ارتباط کمالات مراتب سه گانه··· ‏51

‏     ‏‏مرتبۀ پایین، پوشش مرتبۀ برتر··· ‏52

کیفیت تحقق نفس انسانی در عالم قبل از طبیعت‏··· ‏53

‏     ‏‏کینونت عقلی نفس··· ‏53

‏     ‏‏اشکال تعلّق نفس به بدن··· ‏54

‏     ‏‏پاسخ اشکال··· ‏55

‏     ‏‏چگونگی حضور کثرات در مبدأ··· ‏55

‏     ‏‏توجیه کلام صدرا در وجود نفس قبل از بدن··· ‏56

‏     ‏‏جمع بین رأی ارسطو و افلاطون··· ‏57


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 391
کیفیت صعود نفس از مرتبۀ طبیعت‏··· ‏57

‏     ‏‏نحوۀ حصول تجرّد برای نفس··· ‏58

‏     ‏‏توضیحی پیرامون بدن مثالی··· ‏59

‏     ‏‏بقای نفس در تجرّد مثالی··· ‏60

‏     ‏‏تحصیل بدن مثالی در سیر صعودی··· ‏61

علوم و عالمان نشآت سه گانه‏··· ‏61

‏     ‏‏معنای عرفان··· ‏62

‏     ‏‏تفاوت قوه مدرکه و حافظه در محسوسات··· ‏62

‏     ‏‏نحوه ادراک معقولات··· ‏64

‏     ‏‏مطابقت علوم اهل تجرّد با واقع··· ‏64

‏     ‏‏القائات رحمانی و شیطانی··· ‏66

‏ ‏

فصل دوم: انسان در نظام هستی

خلاصه و عصارۀ عالم وجود‏··· ‏71

‏     ‏‏انسان جامع تمام جهات عالم··· ‏71

‏     ‏‏انسان نسخۀ عالم··· ‏71

‏     ‏‏انسان شامل عالم غیب و شهود··· ‏71

‏     ‏‏انسان، عصارۀ عالم··· ‏72

‏     ‏‏انسان، خلاصۀ عالم··· ‏72

‏     ‏‏انسان، غایت عالم··· ‏72

‏     ‏‏انسان، جلوه گاه نور حق··· ‏73

‏     ‏‏انسان، مظهر اسم اعظم··· ‏73

‏     ‏‏انسان، مظهر جمیع اسما··· ‏74

‏     ‏‏انسان، جامع کون کبیر··· ‏74

‏     ‏‏انطباق انسان با عالم کبیر··· ‏74


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 392
‏     ‏‏انسان، نسخۀ ملک و ملکوت··· ‏75

همانندی انسان و عالم کبیر‏··· ‏77

‏     ‏‏تطابق از حیث ساختار وجودی و قوا··· ‏77

‏     ‏‏تطابق از حیث ادراک و ایجاد··· ‏81

‏     ‏‏تفاوت مراتب نزولی انسان و جهان هستی··· ‏84

دو بُعد وجودی انسان‏··· ‏86

‏     ‏‏مرتبۀ دنیا و آخرت وجود انسان··· ‏86

‏     ‏‏مقام مُلک انسان··· ‏87

‏     ‏‏مقام ملکوت انسان··· ‏87

‏     ‏‏فاعلیت نفس نسبت به بدن··· ‏88

تکامل و وابستگی نفس و بدن‏··· ‏90

‏     ‏‏نحوۀ تعلق نفس و بدن··· ‏90

‏     ‏‏پیدایش نفس··· ‏90

‏     ‏‏تحقق فردیت انسان··· ‏92

‏     ‏‏سیر حرکت جوهری موجودات··· ‏93

‏     ‏‏سیر بذر عالم غیب در طبیعت··· ‏93

‏     ‏‏معنای استقلال نفس انسانی··· ‏94

‏     ‏‏سیر قهری انسان··· ‏95

‏     ‏‏تجرد عقلانی و شیطانی··· ‏95

‏     ‏‏تفاوت سیر برزخی افراد··· ‏96

‏     ‏‏سیر ماده به سوی تجرّد··· ‏97

‏     ‏‏فیض الهی تحرّک ماده··· ‏98

‏     ‏‏سیر تدریجی ایجاد و تکامل نفس··· ‏99

‏     ‏‏علت ضعف قوا در پیری··· ‏100

‏     ‏‏سیر به سوی «وهم الکل» یا «عقل الکل»··· ‏101


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 393
‏     ‏‏حفظ وحدت در تمامی مراحل استکمال··· ‏102

کیفیت تحول نفس مادی به مجرد‏··· ‏104

‏     ‏‏وجهۀ مادی و تجرّدی نفس··· ‏104

‏     ‏‏معنی «ذومراتب» در نفس··· ‏105

‏     ‏‏نسبت نقص و کمال برای نفس··· ‏106

نفس و بدن در عوالم پیشین‏··· ‏107

‏     ‏‏بحث خلقت نفس پیش از بدن··· ‏107

‏     ‏‏نحوۀ تعلق نفس به بدن··· ‏109

‏     ‏‏ماده در منازل مختلف حرکت··· ‏111

‏     ‏‏انواع تجرد نفوس انسانی··· ‏112

وحدت جسم و جان‏··· ‏113

‏     ‏‏نسبت بین جسم و روح··· ‏113

‏     ‏‏نحوۀ وحدت موجودات متغیّر··· ‏113

تأثیر و تأثر نفس و بدن‏··· ‏114

‏     ‏‏اشتغال نفس به بدن··· ‏114

‏     ‏‏توجه نفس به ادراکات عقلیه··· ‏116

‏ ‏

فصل سوم: قوای نفس انسان

‏     ‏‏قوا، جنود نفس··· ‏121

‏     ‏‏مظاهر نفس در بدن··· ‏121

‏     ‏‏قوا و اعضا، امانتهای الهی··· ‏122

‏     ‏‏منافع قوای نفس··· ‏122

‏     ‏‏قوای ظاهره در حاکمیت وهم و عقل··· ‏122

حدود و روابط قوای نفس‏··· ‏123

‏     ‏‏وحدت و کثرت قوا··· ‏123


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 394
‏     ‏‏ردّ کثرت در قوای نفس··· ‏125

‏     ‏‏قوا، شئون نفس انسانی··· ‏126

‏     ‏‏کیفیت پیدایش قوا در انسان··· ‏127

‏     ‏‏وجه تمایز قوا در نظر ملاصدرا··· ‏129

‏     ‏‏بیان اختلاط عالم غیب و شهود··· ‏130

‏     ‏‏خروج از اختلاط عالم طبیعت··· ‏131

‏     ‏‏حکمت تمایز قوا در نظر امام(س)··· ‏132

اختلاف قوای نفسانیه و هویت وحدانی انسان‏··· ‏134

‏     ‏‏تفرّق ذاتی در مرتبۀ طبیعت··· ‏134

‏     ‏‏تفرّق بالعرض در مرتبه برزخ··· ‏134

‏     ‏‏عدم تفرّق در مرتبۀ عاقله··· ‏135

‏     ‏‏عقل فعّال حافظ مُدرَکات··· ‏136

چگونگی بازگشت عقل نظری به عملی‏··· ‏137

‏     ‏‏فرق علم و ایمان··· ‏137

‏     ‏‏تبدیل علم به ایمان··· ‏140

‏     ‏‏روش انبیا برای حصول ایمان··· ‏140

‏     ‏‏تأثیر ملکات نفسانی بر قوا··· ‏141

‏     ‏‏کوشش انبیا برای تحقق عقاید الهیّه··· ‏142

تأثیر شدت و ضعف نفس بر قوا و بدن‏··· ‏143

‏     ‏‏ضعف طبیعت و استعداد حرکت استکمالی نفس··· ‏143

‏     ‏‏وجه ضعف آلات بدن انسان··· ‏145

‏     ‏‏رابطۀ قوا با وهم··· ‏146

قوای مهم نفس و ویژگیهای آن‏··· ‏147

‏     ‏‏اصول اخلاق نزد علمای اخلاق··· ‏147

‏     ‏‏تعریف «اعتدال»··· ‏149


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 395
‏     ‏‏اعتدال و افراط و تفریطِ قوا··· ‏151

‏     ‏‏قوۀ غضبیه··· ‏151

‏     ‏‏ثمرات قوۀ غضبیه··· ‏153

‏     ‏‏تربیت قوۀ غضبیه··· ‏155

‏     ‏‏بیان حکمت آفرینش قوه غضبیه··· ‏157

‏     ‏‏رابطه قوه غضبیه و عاقله··· ‏158

‏     ‏‏اقسام قوۀ شهویه··· ‏159

‏     ‏‏اعتدال و افراط و تفریط قوۀ شهویه··· ‏159

‏     ‏‏ثمرات قوه شهویه··· ‏161

‏     ‏‏شرع، مهارکننده شهوت··· ‏163

‏     ‏‏تعریف قوه عاقله و واهمه··· ‏163

‏     ‏‏عقل در تربیت رحمان و شیطان··· ‏164

‏     ‏‏قوّۀ عدلیه··· ‏164

وحدت نفس و قوا‏··· ‏165

‏     ‏‏وحدت قوا در مرتبه عقلی··· ‏165

‏     ‏‏استدلال بر تعدد نفس به واسطۀ تعدد قوا··· ‏166

‏     ‏‏قوه نباتی و ویژگیهای آن··· ‏167

‏     ‏‏فرق قوای نباتی گیاه و حیوان··· ‏167

‏     ‏‏قوای ویژه حیوانی··· ‏168

‏     ‏‏اشتراک در قوای نباتی و انسانی و حیوانی··· ‏169

‏     ‏‏قوای ویژه انسانی··· ‏169

‏     ‏‏پاسخ صدرالمتألهین به منکرین وحدت نفس··· ‏171

‏     ‏‏استدلال قائلین به وحدت نفس بر معاونت و معاوقت قوا··· ‏172

‏     ‏‏جواب آخوند به استدلال قائلین به وحدت نفس··· ‏172

‏     ‏‏نظریۀ آخوند پیرامون وحدت نفس··· ‏174


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 396
‏     ‏‏نفی «ابزاری» در قوا··· ‏177

‏     ‏‏جمع بین مراتب عالی و دانی··· ‏178

تربیت و تعدیل قوا‏··· ‏180

‏     ‏‏معنای عدالت··· ‏180

‏     ‏‏توصیف علم اخلاق به «فریضۀ عادله»··· ‏181

‏     ‏‏اهمیت تعدیل قوا··· ‏181

‏     ‏‏فضیلت قوای چهارگانه··· ‏182

‏     ‏‏عدالت طریق سیر انسان کامل··· ‏183

‏     ‏‏مراد از عقل هادی··· ‏184

‏     ‏‏ملکوت انسان تابع قوای نفس··· ‏184

‏     ‏‏صورتهای حاصل از ازدواج قوا··· ‏186

‏     ‏‏ثمرۀ تعدیل قوا··· ‏187

‏     ‏‏استعلای نفس بر قوا··· ‏188

‏     ‏‏انسانیت در گرو تعدیل قوا··· ‏189

‏     ‏‏از میان رفتن قبح کارها··· ‏189

‏     ‏‏تأثیر قدرت و شرافت نفس··· ‏190

‏     ‏‏کیفیت تعدیل قوا··· ‏192

‏     ‏‏تخلیه مرتبه خیال و باطن··· ‏192

‏     ‏‏نتایج تربیت و تعدیل··· ‏193

‏     ‏‏نتیجه تربیت قوا در برزخ و قیامت··· ‏194

تحدید قوا در شرع‏··· ‏194

‏     ‏‏هدف شارع از تحدید قوا··· ‏194

‏     ‏‏قانونی کردن اعمال قوا··· ‏195

‏     ‏‏تأثیر شرع در چگونگی حکومت قوا··· ‏196

مربیان قوا‏··· ‏198


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 397
‏     ‏‏اصلاح انسان به دو قوه عامله و عاقله··· ‏198

‏     ‏‏تربیت انسان به وسیله مربی باطنی و خارجی··· ‏198

‏     ‏‏تأثیر شرع و عقل در به کارگیری قوا··· ‏199

‏ ‏

فصل چهارم: روح و قلب

معانی روح‏··· ‏203

‏     ‏‏اصطلاحات مختلف روح··· ‏203

‏     ‏‏روح، مظهر الوهیت··· ‏203

‏     ‏‏روح القُدُس··· ‏204

‏     ‏‏عدم حجاب روح مؤمن··· ‏204

جایگاه و اهمیت قلب‏··· ‏204

‏     ‏‏مرتبه قلب حقیقی··· ‏204

‏     ‏‏قلب، تجلی گاه حق··· ‏205

‏     ‏‏مرکز و لُبّ انسان··· ‏205

‏     ‏‏مظهر همۀ اسمای حق··· ‏205

‏     ‏‏عامل تمایز انسان و حیوان··· ‏206

‏     ‏‏قلب، امام معتکفان··· ‏206

‏     ‏‏قلب و مرتبۀ تجرّد خیالی··· ‏206

‏     ‏‏ایمان اثر قلب··· ‏207

‏     ‏‏تلقین ذکر··· ‏209

‏     ‏‏عادتهای قلبی··· ‏210

ویژگیهای قلب‏··· ‏210

‏     ‏‏قلب، واسط ملک و ملکوت··· ‏210

‏     ‏‏نورانیت قلب··· ‏212

‏     ‏‏بی نیازی و خواری قلب··· ‏212


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 398
‏     ‏‏اثر توجه به دنیا و ملکوت اعلا··· ‏213

‏     ‏‏القائات رحمانی و شیطانی··· ‏214

‏     ‏‏خطرات و واردات قلبی··· ‏215

‏     ‏‏معنای «صدر» و «قلب»··· ‏216

انواع قلوب‏··· ‏216

‏     ‏‏اقسام چهارگانۀ دِل··· ‏216

‏     ‏‏تقسیمات قلب و خلقت اولیه آن··· ‏218

‏     ‏‏وجه حصر دل در چهار قسم··· ‏219

‏     ‏‏تقسیم سه گانه قلوب··· ‏220

‏     ‏‏اطلاقات مختلف قلب··· ‏221

‏     ‏‏ویژگی قلب مؤمن··· ‏221

‏     ‏‏سعۀ وجودی قلب مؤمن··· ‏222

‏     ‏‏جایگاه عرش رحمان··· ‏223

‏     ‏‏قلب نورانی و ظلمانی··· ‏223

‏     ‏‏قلب سلیم··· ‏224

‏     ‏‏قلب سلیم و مقابل آن··· ‏225

‏     ‏‏قلب منکوس··· ‏226

‏     ‏‏قلب مشرک··· ‏226

‏     ‏‏قلوب منکوس و مشرک··· ‏227

‏     ‏‏فرق قلب مؤمن و منافق··· ‏228

‏     ‏‏فرق قلب مشرک و منافق··· ‏228

‏     ‏‏ویژگی قلب منافق··· ‏228

اهمیت تحصیل قلب الهی‏··· ‏229

‏     ‏‏اهمیت تلاش برای اصلاح قلب··· ‏229

‏     ‏‏قلب جوان··· ‏230


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 399
‏     ‏‏ارزش عمل قلب الهی··· ‏230

‏     ‏‏حصول به مرتبۀ قلب الهی··· ‏230

‏     ‏‏روش الهی کردن قلب··· ‏231

‏ ‏

فصل پنجم: شناخت انسان

‏     ‏‏واماندگی عقول در شناخت انسان··· ‏235

‏     ‏‏گمان شناخت انسان··· ‏235

‏     ‏‏عجز در شناخت خویشتن··· ‏236

‏     ‏‏حب نفس، مانع شناخت··· ‏236

‏     ‏‏اعتراض ملائکه به خلقت انسان··· ‏237

‏     ‏‏عدم معرفت شیطان به انسان··· ‏237

‏     ‏‏علت نیاز به برهان نفس··· ‏238

‏     ‏‏ضرورت شناخت ابعاد مختلف··· ‏239

‏     ‏‏سختی ادراک هویت انسانی··· ‏240

‏     ‏‏رابطۀ خودشناسی با خداشناسی··· ‏240

‏     ‏‏علت غفلت از خویشتن··· ‏241

‏ ‏

فصل ششم: آفرینش انسان

چگونگی خلقت انسان‏··· ‏245

‏     ‏‏صورت رحمت الهی··· ‏245

‏     ‏‏خلیفۀ خدا··· ‏245

‏     ‏‏هدف از خلقت انسان··· ‏246

‏     ‏‏تولد انسان بر فطرت الهی··· ‏246

‏     ‏‏معنای فطرت··· ‏246

‏     ‏‏مقصود از فطرت الهی··· ‏247


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 400
‏     ‏‏نفخ روح در انسان··· ‏247

‏     ‏‏قابلیت ماده انسانی··· ‏248

‏     ‏‏معنای خلق انسان «بر صورت خود»··· ‏249

نفس انسان در ابتدای خلقت‏··· ‏252

‏     ‏‏انسان استعداد محض در ابتدا··· ‏252

‏     ‏‏نفس انسان صفحه ای عالی از نقوش··· ‏252

‏     ‏‏زمان افاضه نفس··· ‏253

‏     ‏‏وجهۀ قلب انسان به غیب و شهادت··· ‏253

‏     ‏‏استعداد نفس در ابتدای خلقت··· ‏253

هبوط و تکامل نفس‏··· ‏255

‏     ‏‏سیر نفس انسانی به سوی کمال و نقص··· ‏255

‏     ‏‏معنای هبوط از جایگاه برتر··· ‏256

‏     ‏‏هبوط و توجه به کثرت··· ‏257

‏     ‏‏هبوط نفس برای سلوک اختیاری··· ‏258

تعریف و ویژگیهای فطرت‏··· ‏259

‏     ‏‏فطرت عشق به کمال و خیر··· ‏259

‏     ‏‏فطرت تنفر از نقص و شر··· ‏259

‏     ‏‏ظهور حب ذاتی حق در موجودات··· ‏260

‏     ‏‏نورانیت فطرت در بدو خلقت··· ‏260

‏     ‏‏علت تیرگی فطرت بشر··· ‏261

‏     ‏‏لوازم فطرتهای نورانی و محجوب··· ‏263

‏     ‏‏ظهور تعلّم اسمایی··· ‏264

‏     ‏‏ثنای معبود، از امور فطری··· ‏264

‏     ‏‏احترام منعم··· ‏264

‏     ‏‏احترام به بزرگان··· ‏265


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 401
‏     ‏‏احترام به حاضر··· ‏266

‏     ‏‏ثناگویی فطرت انسانها··· ‏266

‏     ‏‏حبّ عدل و دشمنی با ستم··· ‏267

‏     ‏‏پذیرش بی دلیل··· ‏267

‏     ‏‏انکار بر پایۀ دلیل··· ‏267

‏     ‏‏عشق به خدمتگزاران··· ‏268

فطرت الهی‏··· ‏268

‏     ‏‏شرحی پیرامون «احسن تقویم» و فطرت··· ‏268

‏     ‏‏انبیا و اولیا بر فطرت دوستی حق··· ‏270

‏     ‏‏حبّ به خیر··· ‏271

‏     ‏‏فطرت خواستار خوبی و گریزان از بدی··· ‏272

بیاناتی پیرامون فطرت الهی‏··· ‏272

‏     ‏‏فطرت انسانی عاشق کمال مطلق··· ‏272

‏     ‏‏توجه فطری انسان به کمال مطلق··· ‏273

‏     ‏‏انسان، طالب کمال برتر و بالاتر··· ‏274

‏     ‏‏انحصار توجه و حرکت به کامل مطلق··· ‏275

‏     ‏‏ذات حق، معشوق همه کائنات··· ‏276

‏     ‏‏خضوع و خشوع در برابر حق تعالی··· ‏277

‏     ‏‏عوامل مؤثر در تشخیص متعلق فطرت··· ‏277

‏     ‏‏دوام عشق به محبوب··· ‏278

‏ ‏

فصل هفتم: مقام و جایگاه انسان

عظمت و منزلت انسان‏··· ‏283

‏     ‏‏ملاک شرافت انسان··· ‏283

‏     ‏‏نفس مظهر اسم جامع··· ‏285


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 402
‏     ‏‏آدم روحانی معلم ملائکة الله ··· ‏286

‏     ‏‏همراهی انسان و حیوان··· ‏287

‏     ‏‏علل برتری انسان··· ‏288

‏     ‏‏ملاک برتری در انسان··· ‏290

مقامات والای انسانی‏··· ‏293

‏     ‏‏تفاوت مقامات انبیا··· ‏293

‏     ‏‏مقام رؤیت ملکوت··· ‏294

‏     ‏‏مقام قاب قوسین··· ‏294

‏     ‏‏حاملان عرش··· ‏295

‏     ‏‏گذر ابراهیم(ع) از حجب نورانی··· ‏296

‏     ‏‏مقامات انسان کامل··· ‏297

مقامات انسان در سیر تکاملی‏··· ‏298

‏     ‏‏سیر انسان و عبور از طبیعت··· ‏298

‏     ‏‏سیر انسان و اقامت در طبیعت··· ‏300

‏     ‏‏مقایسه دو سیر··· ‏301

ملاک و معیار انسانیت‏··· ‏303

‏     ‏‏سلامت روح··· ‏303

‏     ‏‏نفس قدوسی··· ‏303

‏     ‏‏ملاک عظمت انسان··· ‏304

‏     ‏‏بصیرت و روح··· ‏304

‏     ‏‏روح مهذّب··· ‏304

‏     ‏‏روح، لبّ انسان··· ‏305

‏     ‏‏قلب و بصیرت··· ‏305

‏     ‏‏انسانیت صراط مستقیم··· ‏306

انواع انسان و انسان الهی‏··· ‏306


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 403
‏     ‏‏ملاک تعدّد انواع در انسان··· ‏306

‏     ‏‏اختلاف در افراد نوع انسان··· ‏307

‏     ‏‏نامحدودیت در طرفین نور و تاریکی··· ‏307

‏     ‏‏چگونگی الهی شدن··· ‏308

‏     ‏‏الهی شدن انسان··· ‏308

‏     ‏‏عمل انسان الهی··· ‏309

‏     ‏‏نورانیت قلب، ملاک الهی شدن··· ‏309

‏     ‏‏انسان شرعی··· ‏309

‏     ‏‏انسان طبیعی··· ‏310

‏     ‏‏انسان درنده··· ‏310

‏     ‏‏کیفیت ارتقای انسان طبیعی به الهی··· ‏310

‏     ‏‏کیفیت ارتقای انسان حیوانی به الهی··· ‏311

ویژگیهای انسان‏··· ‏313

‏     ‏‏امانتدار الهی··· ‏313

‏     ‏‏تعلیم انسان توسط حق··· ‏314

‏     ‏‏مثل اعلای حق··· ‏315

‏     ‏‏قلب انسان، عرش رحمان··· ‏316

‏     ‏‏برگزیدۀ خدا··· ‏317

‏     ‏‏یگانه عالم غیب··· ‏318

‏     ‏‏معنای «الفقر فخری»··· ‏318

‏     ‏‏فصل و وصل··· ‏319

کمال و کمال خواهی انسان‏··· ‏319

‏     ‏‏ملاک حریّت انسان··· ‏319

‏     ‏‏کمال خواهی انسان··· ‏320

‏     ‏‏انبیا و هدایت فطرت کمال خواهی··· ‏321


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 404
‏     ‏‏تحصیل کمالات متعدد و هم عرض··· ‏322

‏     ‏‏عشق به کمال مطلق··· ‏323

‏     ‏‏وحدانیت کمال مطلق··· ‏324

‏     ‏‏علت کمال خواهی··· ‏325

‏     ‏‏نامتناهی بودن باطن انسان··· ‏325

‏     ‏‏آمال غیرمتناهی انسان··· ‏325

‏     ‏‏راه حصول کمال مطلق··· ‏326

‏     ‏‏نماز راه حصول به کمال مطلق··· ‏326

‏     ‏‏عدم دلالت خرق عادت بر کمال··· ‏327

‏     ‏‏کمال انسان به عقل عملی··· ‏327

‏ ‏

فصل هشتم: انسان و تربیت

اهمیت و ضرورت تربیت‏··· ‏331

‏     ‏‏انسان میان دو بی نهایت··· ‏331

‏     ‏‏انسان، قابل ترقی··· ‏332

‏     ‏‏انسان موجودی تربیت پذیر··· ‏332

‏     ‏‏قابلیتهای کودک برای انسان و شیطان شدن··· ‏332

‏     ‏‏انسان مربّای خدا یا شیطان··· ‏333

‏     ‏‏غلبه قوه الهی بر شیطان··· ‏333

‏     ‏‏اثر تربیت در انسان··· ‏333

‏     ‏‏ولادت انسان در پرتو تربیت··· ‏334

‏     ‏‏سود و زیان بر پایۀ تربیت··· ‏336

‏     ‏‏چیرگی شیطان بر روح و باطن انسان··· ‏336

‏     ‏‏رشد دیکتاتوری در اثر تربیت فاسد··· ‏337

‏     ‏‏نیاز انسان به علم و تربیت··· ‏337


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 405
‏     ‏‏تأثیر جهات معنوی بر جهات مادی··· ‏338

‏     ‏‏نیاز به تربیت در دو جنبه مادی و معنوی··· ‏338

‏     ‏‏تربیت جهت بندگی در بچه ها··· ‏339

انبیا و تربیت انسان‏··· ‏339

‏     ‏‏موضوع علم انبیا··· ‏339

‏     ‏‏انسان سازی هدف بعثت··· ‏339

‏     ‏‏دعوت انسان به کمال··· ‏340

‏     ‏‏تربیت انسان الهی··· ‏340

‏     ‏‏انبیا، هجرت دهندگان انسان از خانه نفس··· ‏340

‏     ‏‏نجات انسان از خودخواهی و خودپرستی··· ‏341

‏     ‏‏تسلیم فقط در برابر حق··· ‏342

‏     ‏‏تربیت انسان در ابعاد فوق طبیعت··· ‏342

‏     ‏‏تعلیم حقایق و ترفیع مقام انسانی··· ‏343

‏     ‏‏انبیا، عارفان به حقیقت انسان··· ‏344

‏     ‏‏انبیا، مربی سیر گذر از طبیعت··· ‏344

‏     ‏‏کوچاندن انسان به ماورای طبیعت··· ‏345

‏     ‏‏تربیت انسان سعادتمند··· ‏345

‏     ‏‏رشد انسان در همۀ ابعاد··· ‏347

‏     ‏‏عبادت، نسخه های طبیبان واقعی··· ‏348

‏     ‏‏ساختن انسانی الهی··· ‏348

‏     ‏‏پیشگیری از تمام توجه به طبیعت··· ‏349

‏     ‏‏رهایی از تاریکی··· ‏350

‏     ‏‏مهار انسان توسط انبیا··· ‏351

‏     ‏‏سلامت و بیماری روح··· ‏352

‏     ‏‏انبیا، پزشکان روحانی··· ‏353


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 406
‏     ‏‏نسخۀ اصلاح بیماریهای نفسانی··· ‏354

‏     ‏‏روشنگری آثار اخلاق سوء··· ‏354

‏     ‏‏تحمل سختی در تربیت افراد··· ‏355

نکاتی در روش و آثار تربیتی انبیا‏··· ‏355

‏     ‏‏خداوند مربّی پیامبر(ص)··· ‏355

‏     ‏‏اختصاص ربوبیت اعلا به حق تعالی··· ‏356

‏     ‏‏جهان شمولی تربیت انبیا··· ‏357

‏     ‏‏انبیا، استمرار معلمی خداوند··· ‏357

‏     ‏‏راه وحی، تنها راه تربیت انسان··· ‏358

‏     ‏‏قصص قرآن برای تربیت انسان··· ‏358

‏     ‏‏شریعت بر پایۀ فطرت استقلالی و تبعی··· ‏359

‏     ‏‏تربیت نوع مردم در حد مرتبۀ خیال··· ‏360

‏     ‏‏هدایت به راههای وصول به مقصود··· ‏361

‏     ‏‏انبیا، مربیان عملی بشر··· ‏362

‏     ‏‏تأثیر تربیت معنوی انبیا بر توده های مردم··· ‏362

‏     ‏‏انبیا، مؤثر در حرکت استکمالی انسان··· ‏363

عوامل مؤثر در تربیت انسان‏··· ‏365

‏     ‏‏مواد غذایی و تأثیر آنها در جسم و جان انسان··· ‏365

‏     ‏‏عوامل مؤثر دوران جنینی و پس از تولد··· ‏366

‏     ‏‏هدف انبیا از بیان خواصّ خوراکیها··· ‏368

‏     ‏‏ازدواج در نظر انبیا··· ‏369

‏     ‏‏تغذّی از معارف الهی و فضایل نفسانی··· ‏371

‏     ‏‏ویژگی مربّی انسان··· ‏372

‏     ‏‏اهمیت تربیت کودکان··· ‏372

‏     ‏‏اثر تربیتی پدر و مادر بر فرزندان··· ‏373


کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 407
‏     ‏‏تأثیر معلم خوب بر کودکان··· ‏374

‏     ‏‏آمادگی نفوس جوانان برای تربیت··· ‏374

‏     ‏‏اثر معلمان منحرف··· ‏374

‏     ‏‏تأثیر مادر در تربیت··· ‏375

‏     ‏‏لزوم تربیت از دوران کودکی··· ‏375

تفاوت اسلام و سایر مکاتب در انسان سازی‏··· ‏376

‏     ‏‏جامعیت مکتب تربیتی پیامبران··· ‏376

‏     ‏‏تأمین سعادت در همۀ ابعاد··· ‏378

‏     ‏‏آگاهی انبیا از راههای تربیت··· ‏379

‏     ‏‏تفاوت دو مکتب در برخورد با مادیات··· ‏379

‏     ‏‏تربیت بعد حیوانی در تمدن غربی··· ‏381

‏     ‏‏انحطاط انسان با اندیشۀ زیربنایی اقتصاد··· ‏382

‏     ‏‏غفلت از بعد معنوی··· ‏382

‏     ‏‏توقف در بعد طبیعی انسان··· ‏383

‏     ‏‏چگونگی نگاه اسلام به علوم طبیعی··· ‏384

‏     ‏‏نگاه مظهریت به عالم··· ‏385

‏     ‏‏انسان سازی، ویژۀ مکتب انبیا··· ‏385

‏ ‏

‎ ‎

کتاباخلاق: انسان شناسی در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 408