اولین علامت بالینی بیماری معده
در تاریخ 28 / 2 / 68 (پنج شنبه) ساعت 7 صبح جناب آقای دکتر پورمقدس کشیک آن روز تلفنی به من اطلاع دادند که در ملاقاتی که ساعت 7 صبح با حضرت امام داشته‌اند مشخص شده است که ایشان خونریزی معده دارند. خدمت حضرت امام رسیدم و جویای حال شدم.
با ظاهر شدن علائم درد شکم و
خونریزی شدید روده بزرگ در
13 / 3 / 67 کم‌خونی بصورت
هموگلوبین حدود 12 گرم در 100
ظاهر شد. بعد از بحث و بررسی‌ها
تیم پزشکی تصمیم گرفت رادیوگرافی
از روده بزرگ انجام شود خون نیز
تجویز شد بنابراین مقدار هموگلوبین
در یکسال گذشته حدود 12 گرم بوده
است. با وجود آنکه C.B.C در تاریخ
20 / 2 / 68 انمی مشخصی را نشان
می‌داد.
مع‌الوصف بدلیل آنکه دردهای قفسه
صدری حضرت امام مکرر و نزدیک
بهم بود تیم پزشکی تصمیم بررسی
علت کم‌خونی را موکول بآینده نمود.
گو اینکه علت دردهای قلبی
می‌توانست ناشی از کم‌خونی باشد.
ولی تصمیم گرفته شد موقتاً از
قرص‌های آهن استفاده شده تا در آینده
بررسی کامل شود.
کتابطبیب دلهاصفحه 328
قند خون کمی بالا،
اسیداوریک کمی بالا.
کلسترل طبیعی
تری گلیسرید طبیعی
سدیم پائین 128
پتاسیم طبیعی 4
تستهای کبدی در حدود طبیعی
از حضرت امام تقاضا کردم اجازه فرمایند فوری آزمایشهایی جهت علت خونریزی انجام دهم و ایشان پذیرفتند و نیز اجازه خواستم صبح روز بعد قبل از رفتن به حمام نیز رادیوگرافی از دستگاه گوارش انجام شود.
چون خونریزی گوارشی بخصوص در سنین بالا همیشه برای ما معنی دار بوده و باید بصورت یک امر اورژانس با آن برخورد شود از برادران دفتری و مسئول ملاقاتهای حضرت امام تقاضا کردم ملاقاتهای خصوصی و عمومی را قطع کنند.
کتابطبیب دلهاصفحه 329
با هم آهنگی کامل در روز 29 / 2 / 68 از دستگاه گوارش حضرت امام رادیوگرافی با ماده حاجب بعمل آمد. ابتدا قرار بود از روده بزرگ که سابقه خونریزی در 13 / 3 / 67 داشت انجام شود ولی با بحث و تبادل نظر قرار شد ابتدا از مری، معده، اثنی عشر رادیوگرافی بعمل آید و در صورت طبیعی بودن در مرحله بعدی از روده کوچک و روده بزرگ رادیوگرافی بعمل آید.
ضمناً همانگونه که قبلاً ذکر شد CBC در تاریخ 18 / 2 / 68 کم خونی نشان می داد و تصمیم بر آن شد که موقتاً از قرص‌های آهن استفاده شود. می‌دانیم قرص آهن نیز مدفوع را سیاه می‌کند.
بنابراین در تاریخ 28 / 2 / 68 قرص‌های آسپیرین و قرص‌های آهن نیز قطع شد.
از حضرت امام مجدداً تقاضا شد که شب غذای سبک میل کرده و صبح ناشتا بمانند تا رادیوگرافی مری معده اثنی عشر در ساعت 7 صبح انجام شود.
آزمایشهای روز 28 / 2 / 68 بقرار زیر است.
کتابطبیب دلهاصفحه 330
در حالی که برنامه ریزی برای رادیوگرافی از دستگاه گوارش شده بود مع الوصف انجام آن برای بعضی ها، مورد سئوال بود به نحوی که بحث مفصلی در ارتباط با ضرورت انجام و فوریت آن با بعضی‌ها داشتم و بالاخره قرار شد صبح روز 29 / 2 / 68 رادیوگرافی از مری معده و اثنی عشر انجام شود.
صبح روز 29 / 2 / 68 ساعت 30 / 7 حضرت امام به بیمارستان بقیة الله اعظم شماره 2 که در نزدیکی محل سکونت ایشان بود تشریف آوردند رادیوگرافی معده ضایعاتی بصورت زخمهای متعدد بر روی ضایعات تومورال را نشان داد.
کتابطبیب دلهاصفحه 331
رادیوگرافی مری با ماده حاجب
ماده حاجب براحتی از مری عبور
کرده و ضایعه‌ای را نشان نمی‌داد.
ماده حاجب از مری وارد معده
شده. در انحنای کوچک و بزرگ
ضایعات کانسرو و اولسرهای
بدخیم مشهود است.
کتابطبیب دلهاصفحه 332
رادیوگرافی مری معده اثنی عشر با
ماده حاجب
ضایعات کانسرو و اولسرهای
بدخیم مشهود است.
رادیوگرافی مری، معده اثنی عشر
با ماده حاجب و وارد شدن ماده
حاجب بداخل روده کوچک،
ضایعات اولسر بدخیمر، کانسرو مشهود است.
کتابطبیب دلهاصفحه 333
رادیوگرافی معده و اثنی عشر،
ضایعات کانسرو و اولسرهای
بدخیم در انحنای معده مشهود
است.
رادیوگرافی مری معده اثنی عشر و
وارد شدن باریم بداخل روده
باریک
کتابطبیب دلهاصفحه 334
بدنبال رادیوگرافی مری معده اثنی
عشر و روده باریک با ماده حاجب
بعد از 3 ساعت باریم وارد روده
بزرگ شده است
خوشبختانه ضایعه‌ای مشهود
نیست
کتابطبیب دلهاصفحه 335
بعد از رادیوگرافی معده ماده
حاجب بتدریج وارد روده کوچک و
روده بزرگ شد.
کتابطبیب دلهاصفحه 336
رادیوگرافی مری معده اثنی عشر و
وارد شدن باریم در روده‌های
کوچک.
در روده باریک خوشبختانه
ضایعه‌ای مشهود نیست
کتابطبیب دلهاصفحه 337
بعد از اتمام رادیوگرافی حضرت امام به محل سکونت خود تشریف بردند و ما که بیماری وخیم و خطرناکی را در معده عزیز ملتمان یافته بودیم غمگین، افسرده و تهی از انرژی هر کدام به گوشه‌ای خزیدیم تا ببینیم چگونه با این بیماری خانمان سوز برخورد کنیم.
بهتر آن دیدیم تا با برادر ارجمندمان جناب آقای دکتر ایرج فاضل تماس بگیریم و عقدۀ دل را با ایشان باز کنیم. دکتر فاضل در مدت کوتاهی در جماران حاضر شد.
با هم تصمیم گرفتیم تا دکتر زالی که عضو هیئت علمی دانشگاه و متخصص گوارش می‌باشند برای انجام گاستروسکپی به جماران تشریف بیاورند. آقای دکتر زالی در مدت بسیار کوتاهی به جماران تشریف آوردند:
تصمیم گرفتیم همان روز (29 / 2 / 1368) گاستروسکپی انجام دهیم.
کتابطبیب دلهاصفحه 338
خدمت حضرت امام رفتم و از ایشان تقاضا کردم برای انجام گاستروسکپی مجدداً به بیمارستان بقیة الله اعظم تشریف بیاورند. حضرت امام لطف نموده پذیرفتند.
گاستروسکپی انجام شد و وجود ضایعه تومورال (سرطانی) و زخمهای متعدد در معده را نشان داد. بیوپسی برداشته نشد. نتیجه بررسی و تشخیص بیماری حضرت امام عزیز و نحوه درمان در جلسه‌ای که با حضور برادران تیم پزشکی در روز جمعه 29 / 2 / 68 انجام شد در ذیل آمده است.
این نکته حتماً باید در این مجموعه بوضوح تذکر داده شود که کلیه تصمیمات پزشکی که از این تاریخ ببعد گرفته شده تصمیمات تیم پزشکی بوده ولو آنکه یک یا حتی چند نفر مخالف آن تصمیم باشند.
بحث و گفتگو ساعتها و روزها انجام شده و در نهایت یک تصمیم نهائی برای اجرا گرفته شده است.
بحثها بر مبنای آخرین اطلاعات، تجربیات، مجلات و کتب پزشکی بوده است.
کتابطبیب دلهاصفحه 339
انمی هیپوکروم، انیزوسیتوز
همراه لنوفسیتهای اتی پیک 2%
کتابطبیب دلهاصفحه 340
آزمایشهای بیوشیمی در حدود طبیعی
بیماری حضرت امام به صورت سرطان معده به برادر ارجمندمان جناب آقای سید احمد خمینی گفته شد و برای برنامه ریزیهای بعدی با ایشان به صحبت نشستیم. و حاج سید احمد آقا موضوع را با برادران مسئول در میان گذاشتند.
شنبه شب 30 / 2 / 68 در ساعت 10 شب رادیوگرافی‌های معده حضرت امام خمینی عزیز در حضور برادران تیم پزشکی به سروران ارجمند حضرت آیت الله خامنه‌ای، حجت الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی و حاج سید احمد آقا خمینی و حضرت آیت الله موسوی اردبیلی و جناب آقای مهندس موسوی نخست وزیر وقت توضیح داده شد و نظر جمع در ارتباط با جراحی مطرح شد.
در آن جلسه سئوالات و جوابهایی رد و بدل و تصمیم گیری به عهده متخصصین گذاشته شد تا بیماری حضرت امام را از نظرهای بیماری قلبی، سن و سرطان معده مورد بررسی قرار دهند و تصمیم گیری کنند.
به همین دلیل جلسات متعدد با حضور متخصصین مربوطه از دیدگاههای مختلف تشکیل شد.
جهت بررسی مجدد معده، تصمیم گیری آن شد که گاستروسکوپی مجدد و بیوپسی از معده بعمل آید و در ضمن با انجام اکوکاردیوگرافی، شرایط قلب مجدداً ارزیابی شود.
کتابطبیب دلهاصفحه 341
لذا در تاریخ 31 / 2 / 68 در حضور کلیه متخصصان قلب توسط آقایان دکتر صدر عاملی، دکتر طباطبائی و دکتر صنعتی از حضرت امام اکوکاردیوگرافی بعمل آمد که گزارش آن بشرح زیر است:
گزارش اکوکاردیوگرافی توسط جناب آقای دکتر ارشمیدس صنعتی
استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران
سرور ارجمند جناب آقای دکتر عارفی
در اکو کاردیو گرافیMode - M، ابعاد آئورت، دهلیز چپ و بطن چپ در حد طبیعی بود.
EPSS مختصری افزایش نشان می‌داد. ضخامت دیواره‌ها طبیعی بود.
در اکو کار دیوگرافی مقطعیCross Sectional، در نمای Apical 4 chاختلال حرکت نواحی Anteroapical و Inferi basal مشاهده میشد. هیپوکینزی کلی مختصر در عضله قلب مشاهده میشد: LVEF 50%.
در بررسی داپلر اختلالی مشاهده نشد.
آزمایش مدفرع در 30 / 2 / 68 بقرار زیر است:
خون در مدفوع + +
کتابطبیب دلهاصفحه 342
در تاریخ 1 / 3 / 68 در حضور متخصصان گوارش و جراح متشکل از آقایان دکتر فاضل، دکتر کلانتر معتمدی، دکتر زالی، دکتر غفرانی، توسط آقای دکتر شادچهر گاستروسکوپی مجدد همراه با بیوپسی انجام پذیرفت. تشخیص بالینی آقای دکتر شادچهر لنفوم معده بود. بیوپسی جهت تعیین قطعی ماهیت زخم در اختیار متخصصان آسیب شناسی قرار گرفت که پاسخ آن بشرح زیر است. علاوه بر جناب آقای دکتر تابئی، نمونه توسط آقای دکتر ضیاءالدین شمسای دیده شد.
گزارش آسیب شناسی تکه‌برداری و نمونه‌های زخمهای معده حضرت امام خمینی(ره) توسط جناب آقای دکثر تابئی استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز
I:Recived fresh two small irregular soft pink tissue measuring 0.2xo.2x0.3 cm submitted totally for frozen section.
II: Recived fixed specimen consistent with multiple irregular soft pink tissue measures 0.5x0.4x0.4 cm submitted totally for permanent
section totally.
DX: Malignant Lymphoma large cell type.
III: Recived fresh specimen consistent with a partial gasteroctomy specimen with portion of mesogastric, serosal surface is unre markable. The specimen was opened from less curvature, from mucosal side ti measures 15 cm in length 13 cm in proximal out- let. 11.5 cm in distal margin four ulcer identified in mucosel sur- face.
کتابطبیب دلهاصفحه 343
1 ) in great curvature near proximal outlet huge ulcer with irregular and intiltrative border. It measure 3.8 x 1.2 with the dept of 0.4 cm.
2) An eleptical ulcer near the pylorus area measures 2x1. 5x0.5 cm. The character of ulcer is the same as first one.
3) An irregular ulcer measures 1.5x1. 1x0 2 cm.
4) A superfecial ulcer mesures 0.5x0. 2x0.2 cm.
The whole wall arround the ulcer is infiltrated. Proximal and distal margin grossly are free.
Micro: section from the ulcers show a diffuse infiltrated of whole wall with large mononuclear cells which have high N / C ratio and ir
regular bandes. Promenent nucleole. Occasional cosinophils mi
toti figures also seen.
DX: Malignet lymphoma large cell type.
IV: Recived fresh specimen consistent with a lymph node with
smooths surface measures 2x1. 2x1 cm. Submitted 50% for permanet.
Micro: The general archetecture is effaccd. The main cell papulation
are large cells with same character as described in gastric sec tion, high mitoti figures are seen.
DX: Malignent lymphoma diffuse large cell type high grade (working
formulation).
Malignent lymphoma histiocytic type, “rappaport classification”.
V: Recived fixed specimen consistent with an irregular soft whitish
gray tissue measures 0.4x0. 5x0.6 cm.
Micro: section showes liver tissue which is replaced in most area by
large mononuclear cells with the same character as seen in lymph node.
کتابطبیب دلهاصفحه 344
.DX: Liver wedge BX: Malignent lymphoma large type
VI: Recived fixed specimen consistent with bone measures 03x0. 2x0.2 cm submitted totaly.
DX: Bone trabecula without marrow in adequate to be interpreted
S.Z. TABEI M.D.
قابل ذکر است که قبل از آنکه تشخیص آسیب شناسی ضایعه مشخص و اعلام شود، فیلم‌های رادیوگرافی معده حضرت امام (به صورت فیلم یک شخص ناشناس) توسط برادر ارجمند و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران جناب آقای دکتر رادمهر خوانده شد و از روی کلیشه‌ها تشخیص لنفوم معده را مطرح نمودند که این تشخیص ناشی از تیزبینی و دانش وافر ایشان است.
گزارش جناب آقای دکتر رادمهر عیناً بقرار زیر است:
نظر به ماهیت خونریزی دهنده زخم و امکان خونریزی حاد و غیر قابل کنترل و طبق نظر اکید متخصصان جراحی که عمل جراحی را ضروری می‌دانستند، سرانجام پس از ساعتهای طولانی بحث و گفتکو تصمیم بر انجام عمل جراحی قرار گرفت.
کتابطبیب دلهاصفحه 345
عصر روز 1 / 3 / 68 حضرت امام برای آماده شدن جراحی به بیمارستان بقیة الله اعظم تشریف فرما شدند. بعد از متصل کردن سرم برای باز بودن رگ، بعلت پائین بودن هموگلوبین خون، خون دریافت کردند. شب را بدون مسئله‌ای در بیمارستان سپری کردند.
رادیوگرافی قفسه صدری: سایه
قلب در حداکثر طبیعی، ریه‌ها
پاک
کتابطبیب دلهاصفحه 346
رادیوگرافی قفسه صدری:
سایه قلب حداکثر طبیعی
رادیوگرافی قفسه صدری: سایه
قلب در حداکثر طبیعی، ریه‌ها
پاک
کتابطبیب دلهاصفحه 347
رادیو گرافی قفسه صدری: سایه
قلب حداکثر طبیعی
رادیوگرافی قفسه صدری: سایه
قلب بزرگتر از طبیعی، ضایعات
فضاگیر در ریه پراکنده است.
کتابطبیب دلهاصفحه 348
رادیوگرافی قفسه صدری: سایه
قلب بزرگتر، ضایعات متعدد
پراکنده در ریه
رادیوگرافی قفسه صدری
کتابطبیب دلهاصفحه 349
رادیوگرافی قفسه صدری، سایه
قلب در حداکثر طبیعی، ریه‌ها
پاک
کتابطبیب دلهاصفحه 350
رادیوگرافی قفسه صدری: سایه
قلب کمی بزرگتر از طبیعی،
ضایعات انفیلتراتیو پراکنده در هر
دو ریه
کتابطبیب دلهاصفحه 351
رادیوگرافی قفسه صدری، سایه
قلب در حداکثر طبیعی
آزمایشهای انجام شده در 1 / 3 / 68 یعنی یک روز قبل از عمل جراحی بقرار زیر است.
کتابطبیب دلهاصفحه 352
LDH کمی بالا
سدیم خون کمی پائین
دقت شود فرمول خون محیطی در این تاریخ غیر طبیعی است.
کتابطبیب دلهاصفحه 353
کتابطبیب دلهاصفحه 354