پیشگفتار
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
یا ایتها النفس المطمئنة ارجعی الی ربک راضیة مرضیة
فادخلی فی عبادی و ادخلی جنتی
«روح بلند پیشوای مسلمانان و رهبر آزادگان جهان حضرت امام خمینی به ملکوت اعلی پیوست و دل مالامال از عشق به خداوند و بندگان رنج کشیدۀ صالحش از تپش ایستاد، اما دلهای دردمندی که لبریز از عشق به خمینی است تا ابد خواهد تپید. خمینی روح خدا در کالبد زمان بود و روح خدا جاودانه است...».
ساعت هفت بامداد روز چهاردهم خرداد 1368 ه . ش. (1410 ه . ق.) این خبر جانسوز همچون رعدی مهیب در آسمان جهان پیچید. زلزالی عظیم زمین را فرا گرفت، دلها در خود فروشکست و پیش از آنکه باران اشکها فرو چکد بغضی سنگین، از اندوهی جانکاه، راه بر نفسها بست و بهتی ناباورانه امت را در خود گرفت.
چگونه ممکن است آن کس که مسیح وار در بَلَد میّت، روح حیات دمیده است، بمیرد؟ خدایا! بی او بر زمین چه خواهد رفت؟
جایی برای ناباوری نمانده بود و قیامتی عظیمتر از دوردست رخ می نمود. انبوه مردم به خیابانها ریختند، حیران و سرگردان، آشفته و مضطرب که چه کنند و به کجا پناه آورند! عظمت
کتابنگرشی موضوعی بر وصیتنامۀ سیاسی ـ الهی امام خمینی (س)صفحه ا
واقعه آنچنان بود که امت بی خویشتن گشته، عنان اختیار از کف نهاده بود و اگر نبود امید تابش آن نور همیشه پرفروغ و روشنایی بخش، امتِ امام نیز طاقت بودن از کف می نهاد و به امام خویش می پیوست. امواج جمعیت داغدار به یکدیگر پیوستند، بانگ تضرع زمینیان، تا عرش برخاست و بغضها فروشکست و باران اشکها فروریخت و زمین واقعه ای را به خود دید که شاید در طول تاریخ کمتر می توان نظیری برای آن یافت، و تنها در مرگ بزرگترین مردان خداست که چنین می شود و این رمزی است میان خداوند و اولیای مقرب او.
اینک مردی خدایی که با وجود ابراهیم گونۀ خود، تحولی عظیم همچون انقلاب اسلامی ایجاد کرده بود با رحلت خود نیز انقلابی عظیمتر آفرید، همگان دیدند که چگونه جماعات مردم چون اقیانوسی بیکران گردهم آمد تا زورق پیکر مطهر او را بر دستهایی که هرگز بیعت با او را نشکستند، برگیرد. لحظه های وداع امت با مراد خویش در مصلای تهران جز با حضور در جمع آنان وصف ناشدنی است، دشمنان انقلاب که عصر بعد از خمینی را انتظار می کشیدند مأیوس شدند و جهانیان از آنهمه عشق و ایمان به شگفت آمدند.
و اکنون اگر ایران به برکت انقلاب اسلامی امام خمینی(س)، ام القرای زمین گشته است، مدفن آن بزرگوار نیز در کنار شهدای این امت، زیارتگاه مظلومان و مستضعفان و کانون توجه آزادگان جهان است. حیات و ممات این ولیّ مقرب خداوند نوری است که تنها انوار ولایتِ آخرین رسول خدا(ص) و اوصیای گرامش آن را تفسیر می کنند.
جهان امروز بیش از هر زمان دیگر بزرگمردی چون او را نیاز داشت تا بنیان سلطنت شیطان را از کرۀ زمین براندازد و عهد ازلی بنی آدم را با خداوند تجدید کند و حکومت الله را در جهان، بر پا دارد. بی تردید و به فضل خدای بزرگ، هسته های مقاومت حزب الله از مجاهدان راستین راه خدا در سراسر جهان تشکیل خواهند شد و زمینه ظهور حجت حق ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ را فراهم خواهند ساخت.
اگر چه امروز دیگر «روح الله » در میان ما نیست و دست تقدیر، سایۀ بلند او را از سر امت دریغ داشته، اما نور وجودش از وجود مبارک وصی گرانقدر او و یادگارانی دیگر که از آن عزیز برجای مانده اند متجلی، و آرمان او به روشنی روز، فروزندۀ مسیر منتظران حقیقی دولت حق خواهد بود.
کتابنگرشی موضوعی بر وصیتنامۀ سیاسی ـ الهی امام خمینی (س)صفحه ب
مجموعۀ گفتارها و نوشتارهایی که از آن حضرت به یادگار مانده، تفسیری است مطمئن بر بسیاری از آیات و روایات، و منشور گرانقدری است برای مبارزه و مجاهدۀ در راه حق. چنانکه وجود مبارکش اسوه ای است برای آنانکه الگوی انسان کامل را در سیر تهذیب و نیل به فلاح ابدی جستجو می کنند و از این رو سیرۀ عملی یا کتاب زندگانی سراسر جهاد و مبارزه اش، خود دلیلی است کامل و آشنا بر دستورات این دین حیاتبخش.
وصیتنامه حضرت امام(س) عصارۀ همۀ وصایایی است که در طول حیات پربرکت خویش برای امت بیان فرموده اند. این وصیتنامه، دستورالعمل تداوم انقلاب اسلامی و حفظ عزیزترین یادگار او «نظام جمهوری اسلامی بر محور ولایت» است. رساله ای است برای زندگی در ایام انتظار. می آموزد که چگونه باید فقط برای خدا زیست، در راه رضای او مجاهده کرد و در راه او جان سپرد. آنگونه که حضرتش فقط برای خدا زیست، در راه رضای او مجاهده کرد و به شوق لقای او خرقۀ حیات دنیا از تن به در کرد و در میدان عمل حقیقت امر الهی را به درستی آموخت که: قل انّ صلوتی و نسکی و محیای و مماتی لله ربّ العالمین.
تاریخچۀ وصیتنامۀ سیاسی ـ الهی امام خمینی(س)
وصیتنامۀ امام خمینی چشمۀ حکمتی است که از دل مصفا و الهی آن حضرت جوشیده و بر قلم مبارکش جاری گردیده تا حجّتی دیگر بر تبیین سیرۀ عملی آن بزرگوار باشد و راه را پیشاپیش، بر همۀ شبهات و تردیدها و القائات خنّاسان مسدود کند.
وصیتنامه در تاریخ بیست و ششم بهمن ماه سال 1361 (مطابق با اوّل جمادی الاولی سال 1403) توسط حضرت امام خمینی(س) نگاشته شد و یک نسخه آن طی پیامی که در تاریخ 22 / 4 / 1362 ه . ش. به مناسبت افتتاح اوّلین دورۀ مجلس خبرگان صادر فرمودند، نزد خبرگان مردم به امانت گذارده شد.
بار دیگر پس از انجام تغییراتی توسط آن حضرت، در پنجمین سالگرد نگارش و تنظیم
کتابنگرشی موضوعی بر وصیتنامۀ سیاسی ـ الهی امام خمینی (س)صفحه ج
وصیتنامه، در تاریخ 19 / 9 / 1366 ه . ش. به دستور ایشان و با حضور حضرت آیت الله خامنه ای (رئیس جمهور وقت)، حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینی، ریاست مجلس شورای اسلامی، ریاست قوه قضاییه، نخست وزیر، اعضای مجلس خبرگان، دبیر شورای نگهبان، نمایندۀ امام در بنیاد شهید، تنی چند از روحانیون و اعضای دفتر امام جلسه ای در محضر حضرت امام تشکیل شد، پس از بیانات کوتاه آن حضرت، متن وصیتنامۀ اصلاح شده در دو نسخه جهت نگهداری در مجلس خبرگان و آستان قدس رضوی تحویل آقایان داده شد. سپس کلیۀ دیدارکنندگان به مجلس شورای اسلامی عزیمت کردند و پس از انجام مراحل مهر و موم رسمی وصیتنامه، نسخه ای از آن توسط فرزند گرامی امام به رئیس مجلس خبرگان تحویل شد و نسخۀ دیگر نیز در اختیار حضرات آقایان: محمدرضا مهدوی کنی، مهدی کروبی، محمدرضا توسلی و حسن صانعی قرار گرفت تا به موزۀ آستان قدس رضوی تحویل شود. و در همین جلسه نسخۀ سابق وصیتنامه موجود در مجلس خبرگان تحویل فرزند امام شد تا به حضرتش عودت دهند.
در تاریخ 15 / 3 / 1368 ه . ش . یک روز پس از ارتحال حضرت امام خمینی، متن وصیتنامه، حسب الامر ایشان ـ با توجه به تألمات شدید روحیِ فرزند امام ـ به وسیلۀ رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای در مجلس خبرگان برای نخستین بار مفتوح و قرائت گردید و گزارش کامل (صوتی و تصویری) این جلسه از طریق رسانه های گروهی پخش شد و متن دستخط وصیتنامه نیز در اختیار امت اسلامی قرار گرفت.
ویژگیهای این مجموعه
مجموعه حاضر که بر اساس نیاز و ضرورتهای موجود، گردآوری و تنظیم گردیده است، شامل مطالب و موضوعاتی است که استفاده از وصیتنامه را برای علاقه مندان افکار و اندیشۀ امام عزیز،
کتابنگرشی موضوعی بر وصیتنامۀ سیاسی ـ الهی امام خمینی (س)صفحه د
سهل و آسان می نماید:
مطالب و موضوعاتی که در این مجموعه گردآوری شده، عبارتند از:
1. سیری در وصیتنامه. این قسمت که بیانگر سیر طرح موضوعات در وصیتنامه می باشد، می تواند خوانندگان را با موضوعات کلی موردنظر حضرت امام(س) در وصیتنامه آشنا سازد.
2. نمونه ای از متن دستخط مبارک حضرت امام(س)(و همچنین متن کامل حروفچینی شدۀ آن).
3. توضیح واژگان وصیتنامه تحت عنوان تعلیقات، مشتمل بر شرح مختصر بعضی از اصطلاحات و اعلامی که حضرت امام(س) در وصیتنامه به کار برده اند.
4. وصیتنامه به صورت موضوعی به همراه فهرستهای راهنما. در این قسمت با تقسیم بندی موضوعی وصیتنامه زمینه برای دسترسی سریع علاقه مندان به موضوعات مورد نظر فراهم گردیده است.
عناوین کلی و موضوعاتی از متن وصیتنامه که در شش فصل تهیه و تنظیم شده است عبارتند از:
بخش اول: موضوعات اعتقادی (معارف اسلامی)؛
بخش دوم: موضوعات سیاسی و تاریخی؛
بخش سوم: موضوعات تعلیم و تربیت؛
بخش چهارم: موضوعات اجتماعی، فرهنگی؛
بخش پنجم: موضوعاتی در زمینه مسائل اقتصادی و مدیریت؛
بخش ششم: موضوعات مسائل دفاعی و نظامی (جنگ و جهاد).
تذکر: از آنجا که بسیاری از مطالب موجود در وصیتنامه، در تقسیم بندی موضوعی به دلیل غنای محتوا و عمق کلام حضرت امام(س) می تواند در ذیل عناوین مختلف قرار گیرد، مطالب به صورت پاورقی به شماره متن موردنظر ارجاع داده شده و با تکرارِ حداقلِ این مطالب زمینۀ دستیابی سریع محققین به موضوعات مورد تحقیق فراهم شده است.
5. کلمات قصار و جملات برگزیدۀ کوتاهی از وصیتنامه حضرت امام(س).
6. فهرست راهنما: شامل فهرست الفبایی موضوعات، اعلام و اماکن.
کتابنگرشی موضوعی بر وصیتنامۀ سیاسی ـ الهی امام خمینی (س)صفحه ه
سیری در وصیتنامه
وصیتنامه سیاسی ـ الهی حضرت امام خمینی(س) با یک مقدمه 7 صفحه ای که شرح مختصری بر معارف حقه و اندیشه و عقیده الهی ایشان می باشد آغاز می گردد.
اگرچه این مقدمه به گونه ای، شهادت و گواهی امام به اصول اعتقادی و ارکان مهم نظری و عملی اسلام می باشد؛ لکن دقت و توجه بیشتر در این سطور بیانگر آن است که حضرت امام قصد آن داشتند تا در همین مختصر نیز حقانیت دین الهی و سنت پیامبر(ص) و به تعبیر خود ایشان، ثقلین یا ثقل اکبر ـ خط توحید و راه پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین ـ سلام الله علیهم اجمعین ـ و نفی طاغوت را بازگو نموده و از این طریق با آخرین کلام و وصیتش که بعد از وی معرّف عقیده و مرام آن حضرت خواهد بود، اسلام ناب محمدی(ص) را پس از 1400 سال یک بار دیگر از انحرافات، اوهام و اضافات ساخته شده به دست دین فروشان و دشمنان مغرض و جاهلان متنسک ممتاز نمایند.
در این مقدمه، حضرت امام با تکیه بر همراهی دین و سیاست با ذکر نمونه های عینی به بیان حقانیت این طرز تفکر پرداخته و مدعیان دروغین اسلام در طول تاریخ، و منادیان اسلام امریکایی در عصر حاضر را معرفی کرده و با مشخص نمودن چهره واقعی اسلام و تبیین اسلام ناب محمدی(ص) به انحرافات ایجاد شده در دنیای امروز ـ که در ادامه حرکتهای اسلام زدایی گذشته دشمنان می باشد ـ اشاره کرده و ارائه طریق می نماید.
به دنبال این مقدمه، حضرت امام به حسب وظیفه و با امید به تداوم انقلاب اسلامی و بقای دستاوردهای آن با سفارش نسل حاضر و نسلهای آینده به آنچه که در حفظ و بقای این ودیعه الهی دخالت دارد، به بیان دو تذکر اساسی در «لزوم توجه به پیدایش و کیفیت مبارزه و انگیزه انقلاب» و «قدرت و توانمندی اسلام و حکومت اسلامی در به سعادت رسانیدن جوامع انسانی و اداره امور و مقدرات آن و تحقق عدالت اجتماعی و نفی مظاهر ظلم و فساد که از موانع کمال انسانها به حساب می آید» می پردازد و آنگاه در ضمن هجده بند با ارائه رهنمودهای عملی و سازنده خویش که ضامن تداوم انقلاب اسلامی و عزت و سربلندی ملتها است، حجت را بر اقشار
کتابنگرشی موضوعی بر وصیتنامۀ سیاسی ـ الهی امام خمینی (س)صفحه و
مختلف جامعه، مسئولین و دولتمردان جمهوری اسلامی ایران، حکام کشورهای اسلامی، مسلمین سراسر دنیا و مستضعفان جهان تمام می کند.
موضوعاتی که در این قسمت از وصیتنامه به آنها پرداخته شده به اختصار عبارتند از:
انقلاب اسلامی:
الف) رمز پیروزی و بقای انقلاب و لزوم وحدت امت اسلامی در تداوم آن.
ب) معرفی توطئۀ دشمنان در تبلیغ اینکه اسلام توانایی اداره جامعه را نداشته و اسلام از حکومت و سیاست جدا است و ارائه دلایلی بر ردّ این ادعا.
ج) بیان توطئۀ دشمنان در تبلیغ این نکته که جمهوری اسلامی برای مردم کاری انجام نداده و ارائه دلایل و پاسخهای مناسب بر نفی چنین نظری.
حضرت امام(س) در این قسمت به مقایسه انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی با انقلابها و نظامهای دیگر، مردم آن با مردم دیگر کشورها، مسئولین آن با مسئولین زمان طاغوت، به ارائه توصیه هایی به مخالفان و مغرضان و فریب خوردگان، برای داشتن قضاوت صحیح، پرداخته و مردم را به گرامی داشتن انقلاب و دانستن قدر نعمات آن دعوت می نمایند.
د) معرفی توطئۀ دشمنان در به انزوا کشیدن روحانیت و سرکوبی آنان و ایجاد اختلاف بین روحانیت و دانشگاهیان و بیان ضرورت ایستادگی روحانیون در مقابل این توطئه ها.
ه) معرفی توطئه دیگر دشمنان در ترویج بیگانگی از خویش در کشورهای استعمارزده و القای روحیۀ غربزدگی یا شرقزدگی در میان ملتها و نتیجتاً خودباختگی در مقابل سلطه گران.
در اینجا نیز، حضرت امام(س) با معرفی نحوه عملکرد استعمارگران و راههای مقابله با این توطئه ها تا رسیدن به استقلال فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و مراقبت در نحوه برقراری روابط با این چپاولگران بین المللی، وصایای ارزنده ای ارائه می نمایند.
و) بیان توطئۀ دشمنان در ایجاد انحراف در مراکز تعلیم و تربیت خصوصاً دانشگاهها و جداسازی آنها از فرهنگ اسلامی و روحانیت.
در این قسمت حضرت امام با ارائه توصیه هایی گرانقدر روشهای مقابله با این توطئه را به مسئولین تعلیم و تربیت و دانشگاهیان متذکر می شوند.
کتابنگرشی موضوعی بر وصیتنامۀ سیاسی ـ الهی امام خمینی (س)صفحه ز
مهمات امور:
ز) تعهد وکلای مجلس و ارائۀ رهنمودهایی به وکلا و نمایندگان مجلس، وصیت به رئیس جمهور و رهبری و توصیه به مردم جهت شرکت در انتخابات و انتخاب افراد متعهد به اسلام.
ح) اهمیت قضاوت و ارائه توصیه های لازم به مقامات قضایی و قضاوت و نحوۀ عملکرد آنان.
ط) حوزه های علمیه و وصیت در مورد نحوه اداره و آموزشهای لازم در حوزه ها.
ی) اصلاح و تصفیۀ قوه اجراییه و ارائه توصیه هایی جهت هدایت آن به سمت حذف کاغذبازیها و خدمتگزاری به مردم محروم و نحوه عملکرد مسئولین و دولتمردان در انجام امور مردم و استفاده از پشتیبانی آنان، توصیه و تأکید بر توجه به مسائل اساسی در وزارت امور خارجه و وصیت به ملتها و کشورهای اسلامی در قطع ریشه های وابستگی، وصیت به وزارت ارشاد اسلامی و نحوه عملکرد آن در تبلیغ حق در مقابل باطل و تلاش در جهت ارائه چهره حقیقی جمهوری اسلامی به جهانیان.
ک) اهمیت مراکز تعلیم و تربیت از کودکستانها تا دانشگاهها و توجه به تعلیم و تهذیب و تربیت کودکان و نوجوانان و جوانان با برنامه های اسلامی و توصیه هایی جهت تنظیم برنامه های دانشگاهها بر اساس اصول اسلامی.
ل) قوای مسلح و نقش آنان در حفظ انقلاب و ارائه توصیه هایی به قوای مسلح در خصوص حفظ اسلام و جلوگیری از ورود نیروهای مسلح در احزاب و گروههای سیاسی و لزوم تلاش در جهت رسیدن به خودکفایی صنعتی و نظامی.
م) ارائه توصیه هایی در جهت هدایت رادیو ـ تلویزیون، مطبوعات، سینماها، تئاترها و... برای جلوگیری از تباهی و تخدیر مردم خصوصاً نسل جوان و لزوم دقت مسئولین و مردم در نحوۀ استفاده از این وسایل مهم در جهت مصالح اسلام.
نصایح و مواعظ:
ن) ارائه توصیه هایی به گروهکها و مخالفین جمهوری اسلامی و فریب خوردگان دول استعمارگر و نصیحت مشفقانه آنان برای بازگشت از خطاهای گذشته و خدمت به محرومین و
کتابنگرشی موضوعی بر وصیتنامۀ سیاسی ـ الهی امام خمینی (س)صفحه ح
مستضعفین. وصیت به نویسندگان و گویندگان و روشنفکران و اشکالتراشان و صاحبان عقده در جهت بازگشت از راه غلط گذشته و خدمت به مردم و نظام جمهوری اسلامی.
س) ارائه توضیحاتی روشنگرانه پیرامون مشی معتدل اقتصاد اسلامی، حدود و شرایط مالکیت و سرمایه و نحوه بهره گیری از آن.
ع) وصیت و نصیحت به روحانی نماهایی که با انگیزه های مختلف با نظام جمهوری اسلامی و نهادهای آن مخالفت می کنند و توصیه به آنان جهت تفکر و قضاوت صحیح و هشدار نسبت به تفسیر غلط شرایط ظهور امام زمان(عج).
ف) وصیت به ملتها و مسلمانان و مستضعفان جهان برای قیام، با اعتماد به خویشتن و عدم اتکا به حکام و دست اندرکاران کشورها یا قدرتهای خارجی. و توصیه جهت حرکتی جهانی به سوی تشکیل یک دولت اسلامی از طریق ایجاد جمهوریهای آزاد و مستقل.
ص) وصیت به مردم در مقاومت و ایستادگی و تحمل سختیها و رنجها برای رسیدن به اهداف بزرگ، چرا که رنجها و محرومیتها مناسب با بزرگی مقصد و ارزش و رتبۀ آن هستند و اینکه در این راه می بایست مردم به خودشناسی و خودکفایی و استقلال با همه ابعادش توجه نموده و اهتمام ورزند.
حضرت امام(س)، در قسمت آخر وصیتنامه ضمن تعیین فردی که بعد از رحلت ایشان (و برای نخستین بار) وصیتنامه را گشوده و برای دیگران خواهد خواند، به چهار نکتۀ مهم زیر اشاره می کنند:
1. رد نسبتهایی که به ایشان داده شده است و تعیین ملاک انتساب نوشته ها و گفته های امام.
2. رد ادعای کسانی که می گویند اعلامیه های امام را نوشته اند.
3. رد ادعای کسانی که معتقدند رفتن امام به پاریس با مشورت و نظر آنها بوده است.
4. تذکر این نکته که میزان وضعیت هر فردی «حال فعلی» اوست.
کتابنگرشی موضوعی بر وصیتنامۀ سیاسی ـ الهی امام خمینی (س)صفحه ط
کتابنگرشی موضوعی بر وصیتنامۀ سیاسی ـ الهی امام خمینی (س)صفحه ی