3 ـ پذیرش اوصاف معبود

‏‏     ‏‏3ـ پذیرش اوصاف معبود‏

‏‏     ‏‏پس از پذیرش معبود یگانه، اوصاف ششگانۀ معبود مطلق که در قرآن‏‎ ‎‏کریم در سورۀ توحید بدان اشاره شده و بر مبنای اصول فطری است،‏‎ ‎‏چنین است:‏

‏‏     1ـ الوهیت؛‏

‏
‏‎

‏‏     3ـ صمدیت؛‏

‏‏     4ـ عدم انفصال چیزی از او؛‏

‏‏     5ـ عدم انفصال او از چیزی؛‏

‏‏     6ـ نداشتن کفو و همتا.‏

‏‏     اینک به شرح مختصری دربارۀ هر یک از این اوصاف می پردازیم که‏‎ ‎‏حضرت امام پذیرش آنها را فطری می دانند:‏

‏‏     الوهیت محبوب، هویت مطلقه ای است که کامل و مبرا از هر گونه‏‎ ‎‏نقص و کاستی است؛ زیرا در غیر این صورت محدود و ناقص است. او‏‎ ‎‏بسیط است و در عین بساطت، جامع جمیع کمالات است. این بسیط‏‎ ‎‏یگانه «احد» است و از آنجا که لازمه احدیت، واحدیت است، پس‏‎ ‎‏حضرت محبوب «احد» است و «واحد»؛ و چون از هر گونه عیب و نقص‏‎ ‎‏مبرا و به همۀ اوصاف کمالیه متّصف است، پس «صمد» (سرشار و توپُر)‏‎ ‎‏است و به تعبیر دیگر، قائم به نفس و بی نیاز از غیر است و متعالی از کون و‏‎ ‎‏فساد‏‎[1]‎‏ است؛ و چون مبدئی ندارد و از چیزی متولد نشده، بلکه خود‏‎ ‎‏مبدأ و مرجع تمام خیرات و موجودات است و تولیدی نیز ندارد، بنابراین‏‎ ‎‏به صفت «لم یلد» و «لم یولد» متصف است؛ و از آنجا که شأن و حقیقت‏‎ ‎‏«هویت مطلقه» تکرر پذیر نیست ـ زیرا تکرر دلیل نقص است و برای کامل‏‎ ‎‏مطلق تصور ناشدنی است پس کفو ندارد؛ بنابراین ‏‏لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَد‏‎ ‎‏صفت محبوب مطلق است.‏

‏‏     حضرت امام پس از بیان این صفات ششگانه برای هویت مطلق(اللّه )‏
‏‎

‏‏    ‏‏در جایی دیگر اشاره می فرمایند که فهم این سوره برای متعمقین‏‎ ‎‏آخرالزمان وارد شده است.‏‎[3]‎

‏‏    ‏‏حضرت امام در «آداب الصلوة» در توضیح و تبیین بیشتر این اوصاف‏‎ ‎‏می گویند:‏

‏‏     ‏‏این سوره مبارکه با کمال اختصار، مشتمل بر جمیع شئون الهیه و مراتب‏‎ ‎‏«تسبیح» و «تنزیه» است و در حقیقت نسبت حق تعالی است به آنچه ممکن‏‎ ‎‏است در قالب الفاظ و نسج عبارات وارد شود؛ و باز توجه می دهند که این‏‎ ‎‏آیات خروج از حدّین ـ یعنی حد «تعطیل» و «تشبیه» است.‏‎[4]‎

‏‎ ‎

‏‎

• )) آداب الصلوة؛ ص 315.
• )) شرح چهل حدیث؛ ص 185.
• )) آداب الصلوة؛ ص 312.
• )) همان؛ ص 313ـ314.