مقالات

پیوند شریعت، طریقت، حقیقت

پیوند شریعت، طریقت، حقیقت

‏امام، التزام به موازین شرع را مقدمۀ طریقت‏‎ ‎‏می شمارند و طریقت را جز با ریاضت و‏‎ ‎‏تمرینهای لازم حاصل شدنی نمی دانند.‏

‎ ‎‏طریقت، بیرون آمدن از دینِ عادتی و اسلامِ مجازی است و از گامهای‏‎ ‎‏نخستین جهاد با نفس است. ایشان بر این باورند، که هر عبادتی بدون فکر‏‎ ‎‏و تامل صورت گیرد و یا به مقتضای عادت انجام شود، نمی تواند سالک را‏‎ ‎‏به کمال مطلوب برساند. بنابراین، در مرحلۀ طریقت، دین عادتی را برای‏‎ ‎‏رسیدن به دین حقیقی ترک می کند، از این رو اگر می بینیم گریز از اموری‏‎ ‎‏مطرح می شود که در مرحلۀ قبل (شریعت) مقدس شمرده می شده اند‏‎ ‎‏(مسجد، سجاده، منبر) در حقیقت گریز و پرهیز از عادتی شدن دین است‏‎ ‎‏و پرهیز از اینکه مبادا خود اینها هدف قرار گرفته، و مانع رسیدن انسان به‏

کتابیک ساغر از هزار: سیری در عرفان امام خمینی (س)صفحه 141
‏حقیقت مطلوب گردند. از منظر امام، هیچ انسانی در هیچ زمانی، از التزام‏‎ ‎‏به شریعت و طریقت به دلیل رسیدن به حقیقت بی نیاز نمی گردد. در این‏‎ ‎‏زمینه به عبادات و اعمال حضرت ختمی مرتبت و اولاد معصومین(ع)‏‎ ‎‏اشاره می کند که لحظه ای از عبادت حق تعالی و التزام به شریعت و‏‎ ‎‏ریاضت نفس به دلیل رسیدن به حقیقت، غفلت نورزیدند.‏

‏     جنید بغدادی، عارف معروف قرن سوم(متوفای 297) می گوید:‏

‏     ‏ما تصوف را نه از قیل و قال یافته ایم؛ از جوع و ترک دنیا یافته ایم و از‎ ‎قطع مالوفات و مستحسنات.‎[1]‎

‏    ‏‏این گفتۀ او بیانگر این مطلب است که:‏

‏     تصوف و رسیدن به حقیقت، نتیجۀ ریاضت و قطع تعلقات است نه‏‎ ‎‏محصول بحث و نظر. بنابراین، عارف دائماً در تلاش و تکاپوست تا‏‎ ‎‏بازدودن رذایل اخلاقی، به اخلاق نیک و کمالات عالی متّصف گردد. از‏‎ ‎‏این رو در مکتب عرفان، سکون و یکسان بودنِ دو روز انسان، خسرانی‏‎ ‎‏است عظیم.‏‎[2]‎

‎ ‎

کتابیک ساغر از هزار: سیری در عرفان امام خمینی (س)صفحه 142

  • )) زرین کوب، عبدالحسین؛ جستجو در تصوف ایران؛ انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم 1376، ص 118.
  • )) امام علی(ع) می فرمایند: من ساوی یوماه فهو مغبون.