صبر

‏‏صبر‏

‏‏صبر در لغت به معنای خودداری از‏‎ ‎‏شکایت، دم فرو بستن، سخن به شکوه‏

‏‎ ‎‏نگشودن و اظهار بی تابی نکردن است؛ اما در اصطلاح عرفانی، مقامی‏
‏‎

‏‏     خداوند در قرآن کریم که کتاب انسان سازی است، پیروان خود را امر‏‎ ‎‏به صبر می کند ‏‏واصْبِرْ و مٰا صَبْرُکَ الاّ باللّه ‏‎[1]‎‏ و اگر چه در ابتدای آیۀ از مؤمنان‏‎ ‎‏می خواهد که صبر پیش گیرند؛ اما در دنبالۀ آن به نکتۀ دیگری اشاره‏‎ ‎‏می فرماید که صبر حاصل نمی شود مگر با توفیق الهی. پس، اگر چه‏‎ ‎‏«صبر» در اصطلاح عرفانی «مقام» است و اکتسابی، و خداوند هم امر به‏‎ ‎‏آن می کند؛ اما دنبالۀ آیه تصریح دارد که صبر مانند دیگر مقامات بدون‏‎ ‎‏توفیق الهی حاصل شدنی نیست. پس، می توان گفت ریاضات و‏‎ ‎‏کوششهای سالک، زمینۀ بهره مندی از فیوضات الهی و توفیقات‏‎ ‎‏ربوبی از جمله مقام صبر را فراهم می سازد. مولانا در این رابطه چنین‏‎ ‎‏می گوید:‏

‏‏هفت سال ایّوب با صبر و رضا‏‎ ‎‏در بلا خوش بود با ضیف خدا‏‎ ‎‏تا چو واگردد بلای سخت رو‏‎ ‎‏پیش حق گوید به صد گون شکر او‏‎ ‎‏گفت حق ایوب را در مکرمت‏‎ ‎‏من به هر موی تو صبری دادمت‏‎ ‎‏هین به صبر خود مکن چندین نظر‏‎ ‎‏صبر دیدی صبردان (ده) را هم نگر‏‎ ‎

‏‎ ‎

‏‎

• )) نحل / 127.