نگاهی به مراتب علمی و عملی بعضی از علمای معاصر تبریز
در ابتدا باید عرض کنم که علمای تبریز را از نظر تحصیل می توان به دو دسته تقسیم کرد،
کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 34
یک دسته که تحصیلکرده های حوزه علمیه نجف بودند و دسته و گروه دیگر که در همان تبریز دروس دینی و اسلامی را گذرانده و به مراتب بالای علمی و اجتهادی رسیده بودند. عمده کسانی که در نجف درس خوانده بودند از شاگردان، علما و مراجع صاحب نام نجف مثل مرحوم شیخ انصاری و مرحوم محقق خراسانی و مرحوم نائینی و مرحوم آقاضیاء و مرحوم آقای غروی اصفهانی معروف به کمپانی بودند. از جمله این افراد که در زمان مرجعیت مرحوم آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی و مراجع قم در حد مرجعیت بود و عده زیادی از مردم تبریز از ایشان تقلید می کردند، مرحوم حاج میرزا فتاح شهیدی بود که در محضر مرحوم سید کاظم یزدی و آخوند خراسانی و شیخ الشریعة اصفهانی تلمذ کرده بود و پس از بازگشتش به تبریز با دایرکردن محفل درس و بحث در تبریز به تربیت طلاب و فضلا مشغول شده بود. کتاب هدایة الطالب الی اسرار المکاسب ایشان که به جرأت می توان گفت جامع ترین شرحی است که بر مکاسب شیخ نگاشته شده است، ضمن دارا بودن نکات دقیق فقهی و مسائل اصولی و رجالی از نظر ادبی نیز در کمال قوّت و استحکام قرار دارد. تألیفات زیادی از ایشان به یادگار مانده است که متأسفانه به چاپ نرسیده است. از جمله علما و بزرگان صاحب نام تبریز مرحوم آقاشیخ عبدالله مجتهدی از نوادگان مرحوم میرزا جواد مجتهد بود. یکی دیگر از علما و بزرگان تبریز مرحوم
کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 35
آیت الله شیخ احمد اهری از شاگردان مرحوم محقق نائینی و هم دوره ای آیت الله آقای
کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 36
خویی بود. آیت الله آقای سیدمحمد بادکوبه ای نیز از جمله علمای تبریز و از شاگردان تراز اول مرحوم آقا ضیاء به شمار می آمد. شخصیت علمی دیگری که مسن تر از این دو بزرگوار بود و از نظر علمی نیز در مرتبه بالاتری قرار داشت مرحوم آقای مفید بود که ظاهراً نزد مرحوم آقای ایروانی درس خوانده بود. مرحوم آقای دروازه ای نیز یکی دیگر از علمای بزرگوار تبریز بود که به تدریس کفایه و تفسیر قرآن اشتغال داشت.
از جمله عالمان شهر تبریز در دهه چهل آیت الله آقای شنب غازانی بود که خیلی ملا و باسواد بود و در شبهای جمعه جلسه تفسیر قرآن داشت و من توفیق داشتم که به همراه پدرم در جلسات تفسیر ایشان که بسیار جالب و پربار بود شرکت کنم.
یکی دیگر از عالمان برجسته و نامور خطه تبریز که در علم اخلاق و عرفان سرآمد بود و از جمله اوتاد و صاحبان کرامت حوزه علمیه قم به شمار می رفته است مرحوم آیت الله میرزا جواد آقاملکی تبریزی است که حضرت امام خمینی علاقه ویژه ای به ایشان داشتند و بهره های علمی و عملی فراوانی از ایشان برده بودند و اگر کسی کتاب اسرار الصلوة حضرت امام و اسرار الصلوة مرحوم آمیرزا جواد ملکی را خوانده باشد در می یابد که حضرت امام با الهام از کتاب ایشان این کتاب را نوشته است. بعد از رحلت مرحوم آمیرزا جواد تبریزی حضرت امام همواره بر سر مزار ایشان در شیخان حاضر می شدند.
کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 37