فصل سوم: شخصیت امام خمینی (س)

امام و نهضت ملی شدن نفت

امام و نهضت ملی شدن نفت

‏اگرچه امام مبارزه مستقل و مستقیم خودش را بعد از رحلت آقای بروجردی آغاز کرد اما‏‎ ‎‏مبارزات غیرمستقیم امام سابقه دیرینه ای دارد. امام در جریان نهضت ملی شدن نفت، ضمن‏‎ ‎‏تأیید مبارزه آقای کاشانی در برابر استبداد و استعمار با وی همکاری عملی هم داشت علاوه‏‎ ‎‏بر اینکه از نزدیک با ایشان آشنا بود و با هم رفت و آمد داشتند. یادم هست که در جلسه ای،‏‎ ‎‏امام خمینی از خاطرات مربوط به آن زمان صحبت می کردند. یکی از خاطرات ایشان این بود‏‎ ‎‏که من در مجلسی بودم و آقای کاشانی وارد آنجا شد اما هیچ کس به احترام او از جا برنخاست‏‎ ‎‏و من بلند شدم و جایم را به ایشان دادم.‏‎[1]‎‏ امام اصل حرکت آقای کاشانی و مبارزه با استعمار را‏‎ ‎‏می پسندید اما نسبت به مصدق و طیف ملی گرایان از اول حرف داشت، این مطلب را از‏‎ ‎‏خاطره ای که من از ایشان به یاد دارم می توان استنباط کرد. در اوایل سال 1360 در دوران‏‎ ‎‏ریاست جمهوری بنی صدر، من در دادگاه انقلاب تبریز فعالیت می کردم، روز 12‏‏ ‏‏فروردین‏‎ ‎‏همان سال من بعد از یک سخنرانی در بندرعباس برای دیدن آقای پسندیده به قم رفتم. سابقه‏‎ ‎‏آشنایی من با ایشان به دوران قبل از انقلاب بر می گشت و ما با هم بسیار صمیمی بودیم. در این‏‎ ‎‏ملاقات خصوصی که در بیت امام در قم صورت گرفت، آقای پسندیده مطالبی درخصوص‏‎ ‎‏مسائل سیاسی روز بیان کرد. من بعد از ملاقات با وی، برای زیارت امام(س) به تهران رفتم. آن‏‎ ‎‏روز حال امام بسیار خوب و مساعد بود و من زمینه را برای صحبت با ایشان مناسب دیدم و‏‎ ‎‏عرض کردم که من از طرفداری آقای پسندیده از بنی صدر نگرانم و این هواداری‏‎ ‎‏عاقبت‏‏ ‏‏خوشایندی ندارد. ایشان فرمودند: آقای پسندیده از زمان آقای مصدق طرفدار او‏‎ ‎‏و‏‏ ‏‏ملی گراها بود و من با ایشان اختلاف نظر داشتم‏‎[2]‎‏ و بعد فرمودند: اصل برای ما‏‎ ‎‏اسلام ‏‏است.‏‏ ‏‏با اسلام می توانیم هویت ملی خودمان را هم حفظ کنیم. استقلال کشور و ملت در‏‎ ‎


کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 82
‏گرو اسلام است. امام معتقد بودند که اگر ما مسلمان واقعی باشیم می توانیم پاسدار‏‎ ‎‏حقیقی ملیت هم باشیم؛ اما اگر معتقد به اسلام نباشیم و از اسلام و دیانت خود پاسداری‏‎ ‎‏نکنیم همانهایی که دم از ملیت می زنند روزی این کشور را به بیگانگان خواهند فروخت.‏‎ ‎‏امام عزیز ما با تیزهوشی و درایت خویش اشتباهات مصدق و دیگر ملی گرایان را دریافته‏‎ ‎‏بود؛ اشتباهاتی که سرانجام باعث سقوط مصدق شد. البته اضافه کنم که حضرت آیت الله ‏‎ ‎‏پسندیده در هر موردی عقیده خودش هرچه بود از نظر عمل و اقدام عملی تابع حضرت‏‎ ‎‏امام بود و مانند یک مقلد در برابر مرجع تقلید خود عمل می کرد.‏

‎ ‎

کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 83

  • . امام خمینی در این زمینه می گویند: «من خودم در یک مجلسی بودم که مرحوم آقای کاشانی وارد شد در آن مجلس، مجلس روضه بود، هیچ کس پا نشد. من پا شدم و یکی از علمای تهران که الآن هم هستند و من جا دادم به ایشان ـ جا هم ندادند ـ این جو را درست کرده بودند برای آقای کاشانی که دیگر از منزلش نمی توانست بیرون بیاید، در یک اتاقی محبوس بود.»؛ صحیفه امام؛ ج 18، ص 248.
  • . مشابه همین مطلب را آقای مسعودی خمینی تولیت آستانه مقدسه حضرت معصومه( س) در خاطرات خود درباره مرحوم مصدق و پسندیده از امام نقل می کند. آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ خاطرات آیت الله مسعودی خمینی.