فصل چهارم: نهضت امام از آغاز تا تبعید ایشان

پاسخ دولت و شکاف بین روحانیت

پاسخ دولت و شکاف بین روحانیت

‏سرانجام بعد از اعتراضات وسیع قشرهای مختلف مردم، علم بعد از مدتی سکوت در‏‎ ‎‏قبال تلگراف مراجع طی نامه ای به آنها پاسخ گفت.‏‎[1]‎‏ او در این تلگراف اعلام کرد که‏‎ ‎‏شرط اسلامیت برای انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان همان نظر علمای اسلام است‏‎ ‎‏منتهی باید به حقوق اقلیتهای مذهبی هم توجه کرد و مراد از کتاب آسمانی همان قرآن‏‎ ‎‏است و بالاخره تکلیف نهایی این طرح در مجلس باید معلوم شود. بعضی از مراجع این‏‎ ‎


کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 110
‏جواب را نشانه تسلیم دولت گرفتند و به همین قانع شدند. آقای شریعتمداری طی‏‎ ‎‏اطلاعیه ای از مردم خواست که با چراغانی کردن خیابانها به خاطر این پیروزی از‏‎ ‎‏اعتصاب و تعطیلی بازارها دست بردارند، ولی امام خمینی که این نامه را کافی‏‎ ‎‏نمی دانست فرمود: چون این لایحه در هیأت دولت تصویب شده با یک تلگراف‏‎ ‎‏خصوصی لغو نمی شود و باید کابینه علم رسماً این لایحه را لغو کند و در روزنامه های‏‎ ‎‏رسمی کشور هم اعلام شود و علاوه بر این باید علم به خاطر تصویب این لایحه و تهمتی‏‎ ‎‏که به مراجع زده است از پیشگاه مردم و روحانیت عذرخواهی کند.‏

‏     بعد از اینکه امام و مراجع دیگر، جواب دولت را ناکافی دانستند، اعتراضات مردم‏‎ ‎‏دوباره اوج گرفت. در تهران مردم با تجمع در مسجد حاج سید عزیزالله بازار و استماع‏‎ ‎‏سخنان آقای فلسفی که طی بیانات مبسوط و تکان دهنده اش کابینه علم را مورد استیضاح‏‎ ‎‏قرار داد،‏‎[2]‎‏ اعتراض خود را در مخالفت با لایحه اعلام فرمودند. در قم نیز مردم با تجمع و‏‎ ‎‏استماع سخنان جمعی از وعاظ و مبلغین مشهور، خواستار جواب مثبت دولت به همه‏‎ ‎‏خواسته های مراجع عظام شدند.‏

‎ ‎

کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 111

  • . اسدالله علم در تاریخ 22 / 8 / 1341 این پاسخ را به آیات عظام قم ارسال کرد. خاطرات آقای طاهری خرم آبادی؛ ص 390 ـ 391 ؛ دوانی، علی؛ نهضت روحانیون ایران؛ ج 3، ص 104.
  • . مسأله استیضاح دولت علم به وسیله آقای فلسفی در سال 1342 اتفاق افتاد و بعد از لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی و لوایح ششگانه بود. جهت اطلاع بیشتر از این موضوع ر.ک. به: مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ خاطرات حجت الاسلام فلسفی؛ ص 259 ـ 260.