فصل چهارم: نهضت امام از آغاز تا تبعید ایشان

درخواست آیت الله‏ حکیم از مراجع قم برای مهاجرت به نجف

درخواست آیت الله حکیم از مراجع قم برای مهاجرت به نجف

‏بعد از اطلاع مراجع نجف از اوضاع ایران، مرحوم آیت الله حکیم با مخابره تلگرافی‏‎ ‎‏ضمن اظهار همدردی با مراجع قم از آنها برای هجرت به نجف دعوت می کند‏‎[1]‎‏ و‏‎ ‎‏همان طوری که گاهی روحانیت در زمان مشروطیت و بعد از آن در مقاطع حساس دیگر‏‎ ‎‏به عنوان اعتراض به عملکرد حکومتها هجرت می کردند گاهی به قم می آمدند و گاهی‏‎ ‎‏در حرم حضرت عبدالعظیم (س) متحصن می شدند، مرحوم آقای حکیم نیز‏‎ ‎‏خیرخواهانه می خواست که مراجع قم به عنوان اعتراض به نجف اشرف مهاجرت کنند؛‏‎ ‎‏اما این دعوت، بسیار مورد توجه دستگاه حاکم ایران قرار گرفت و ما شنیدیم که شتابزده‏‎ ‎‏مأموری را روانه قم کرد تا به اطلاع مراجع برساند که دولت در صورت تمایل مراجع،‏‎ ‎‏مقدمات سفر را مهیا می کند، ولی امام در جواب تلگراف آقای حکیم فرمودند: ما در‏‎ ‎‏همین جا می مانیم و به مبارزه خودمان ادامه می دهیم. چون ایشان به خوبی می دانست که‏‎ ‎


کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 115
‏در این موقعیت نباید سنگر را خالی کرد و فرصت را به دشمن داد تا برنامه هایش را‏‎ ‎‏بدون هیچ مانع و مزاحمی به اجرا درآورد. بعد از تلگراف آقای حکیم، نامه هایی از طرف‏‎ ‎‏علمای تهران از جمله آقای بهبهانی‏‎[2]‎‏ و قشرهای مختلف مردم به نجف ارسال شد‏‎[3]‎‏ تا‏‎ ‎‏اصل وقایع به اطلاع مراجع رسانده شود که بعد از آن مراجع نجف با‏‎ ‎‏صدور اطلاعیه هایی با تأیید حرکت روحانیت ایران، همراهی خودشان را با آن اعلام‏‎ ‎‏نمودند.‏

‎ ‎

کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 116

  • . این درخواست به ظاهر پس از فاجعه فیضیه مطرح می شود و تلگراف آقای حکیم به آیات عظام آقایان: خمینی، گلپایگانی، مرعشی نجفی و شریعتمداری در قم و حضرات آیات آقای بهبهانی، خوانساری، آشتیانی، آملی و بنی صدر در تهران و حضرات آقایان: میلانی در مشهد، محلاتی در شیراز، محمدعلی بروجردی در بروجرد و آخوند در همدان و آیات ارباب و خراسانی در اصفهان و آیات: ضیابری و بحرالعلوم در رشت و کمالوند در خرم آباد و حجج اسلام بادکوبه ای و میرزا احمد و میرزا حسن انگجی در تبریز و حجت الاسلام خلیلی در کرمانشاه مخابره شد. ر.ک. به: اسناد انقلاب اسلامی؛ ج 1، ص 84.
  • . آیت الله سید محمد بهبهانی فرزند آیت الله بهبهانی از رهبران مشروطیت.
  • . ر.ک. به: اسناد انقلاب اسلامی؛ ج 1، ص 88 ـ 90.