مفاد کاپیتولاسیون

‏‏مفاد کاپیتولاسیون‏

‏‏این کلمه به معنای دادن مصونیت سیاسی یا قضایی به اتباع یک کشور در کشور دیگر‏‎ ‎‏است به طوری که اگر یکی از افراد کشور بیگانه عملی خلاف قوانین و مقررات کشور‏‎ ‎‏میزبان انجام دهد، دادگاهها و محاکم قضایی این کشور حق بازداشت و محاکمه وی را‏‎ ‎‏نداشته باشند و باید او به کشورش بازگردانده شود تا طبق قوانین آنجا محاکمه شود.‏‎[1]‎

‏‎ ‎

‏‎

• . رژیم امریکا برای مقابله با حرکات ضد امریکایی در ایران و ایجاد امنیت خاطر برای نظامیان خود و دفاع از منافع کشورش در منطقه، مصمم به احیای کاپیتولاسیون در ایران شد. بدین لحاظ لایحه ای در مجالس سنا و شورای ملی به تصویب رسید که براساس آن مستشاران نظامی امریکا در ایران و خانواده های آنان از مصونیت سیاسی ـ قضایی برخوردار شدند. لایحه کاپیتولاسیون ابتدا در سوم مرداد 1343 در مجلس سنا و سپس در بیست و یکم مهر 1343 در مجلس شورای ملی تصویب شد. متن لایحه چنین است: «ماده واحده ـ با توجه به لایحه شماره 18 ـ 2291 ـ 2157 ـ 25 ـ 11 ـ 1342 دولت و ضمایم آن که در تاریخ 21 / 11 / 42 به مجلس سنا تقدیم شده، به دولت اجازه داده می شود که رئیس و اعضای هیأتهای مستشاری نظامی ایالات متحده را در ایران که به موجب موافقت نامه های مربوط در استخدام دولت شاهنشاهی می باشند از مصونیتها و معافیتهایی که شامل کارمندان اداری وقت موصوف در بند ـ و ـ ماده اول قرارداد وین که در تاریخ 18 آوریل 1961 مطابق 29 فروردین ماه 1340 به امضا رسیده است، می باشد، برخوردار نماید.» برای اطلاع بیشتر ر.ک. به:          ـ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)؛ کوثر؛ ج 1، ص 162.          ـ روحانی، حمید؛ بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی؛ ج 1، ص 705.          ـ اسداللهی، مسعود؛ احیای کاپیتولاسیون و پیامدهای آن.          ـ مدنی، جلال الدین؛ تاریخ سیاسی معاصر ایران؛ ج 2، ص 95.