فصل چهارم: نهضت امام از آغاز تا تبعید ایشان

علل اعطای کاپیتولاسیون به امریکا

علل اعطای کاپیتولاسیون به امریکا

‏همان طوری که قبلاً گفتیم امریکا برای حفظ شاه و پیشگیری از بروز انقلاب در ایران که‏‎ ‎‏زمینه آن با توجه به آگاهی مردم ایران و تحولاتی که در سطح منطقه پدید آمده بود مهیا‏‎ ‎‏بود، طرحها و برنامه های زیادی را برای تغییر و اصلاح ساختار سیاسی و اقتصادی ایران‏‎ ‎‏در نظر گرفته بود و برای اجرای این برنامه ها نیز تعداد زیادی از کارشناسان اقتصادی،‏‎ ‎‏نظامی و سیاسی خود را تحت عنوان مستشار به ایران گسیل کرد. طبیعی بود که حضور‏‎ ‎‏آنهمه امریکایی با خانواده هایشان با آن فرهنگ غربی توأم با فساد و بی بندوباری در‏‎ ‎‏ایران که یک کشور مذهبی و سنتی بود و هست، موج برخوردها و تنشهایی می شد.‏‎ ‎

کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 155
‏امریکایی ها می خواستند در ایران هر کاری که می خواهند انجام بدهند و در برابر‏‎ ‎‏هیچ کس مسئول و پاسخگو نباشند و در غیر این صورت می بایست هر روز جنجالی‏‎ ‎‏درباره فساد و خیانت امریکایی ها در دادگاههای ایران برپا می شد که این به بی آبرویی‏‎ ‎‏امریکا منجر می شد و مانع رسیدن امریکا به اهدافش می گردید؛ به همین جهت امریکا‏‎ ‎‏همزمان با اجرای طرحها و برنامه هایش در ایران، خواستار اعطای کاپیتولاسیون برای‏‎ ‎‏اتباعش گردید که البته اعطای کاپیتولاسیون با این وسعت در ایران سابقه نداشت. پیش از‏‎ ‎‏تصویب رسمی این لایحه در کابینه حسنعلی منصور، امریکا در دوره نخست وزیری‏‎ ‎‏امینی و شریف امامی نیز این امتیاز را درخواست کرده بود که آنها‏‎[1]‎‏ به جهت احساس‏‎ ‎‏خطر زیاد و وجهه ملی گرایانه بیشتری که داشتند از قبول این درخواست امتناع کردند و‏‎ ‎‏اصلاً در هیأت دولت مطرح نکردند؛ اما رژیم بعد از سرکوب قیام 15 خرداد و‏‎ ‎‏دستگیری امام خمینی و با این تصور که بر اوضاع مسلط شده است و کسی ابراز مخالفت‏‎ ‎‏نخواهد کرد، این لایحه را در کابینه حسنعلی منصور به تصویب رساند.‏

‎ ‎

کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 156

  • . طبق اسناد و مدارکی که بعداً به دست ما رسید.