ترور حسنعلی منصور و تأثیرش روی انقلابیون

‏‏ترور حسنعلی منصور و تأثیرش روی انقلابیون‏

‏‏بعد از تبعید حضرت امام خمینی به ترکیه اگرچه جمعی از طلاب و فضلای انقلابی قم با‏‎ ‎‏تلاشهایی که می کردند سعی در زنده نگه داشتن یاد امام و خاطره قیام و نهضت ایشان‏‎ ‎‏داشتند ولی عمده روحانیان و بزرگانی که پیش از آن داعیه انقلابی بودن داشتند کم کم از‏‎ ‎‏صفوف انقلابیون جدا شدند. مرحوم آیت الله گلپایگانی جلوتر از همه سکوت را اختیار‏‎ ‎‏کرده بود و آقای شریعتمداری نیز خصوصاً بعد از واقعه لیلة الضرب‏‎[1]‎‏ مسیرش را از راه‏‎ ‎‏انقلاب و انقلابیون جدا کرد و در این میان تنها مایه امید انقلابیون جوان مرحوم آقای‏‎ ‎‏نجفی مرعشی بود که متأسفانه از ایشان نیز به تنهایی کار چندانی ساخته نبود و همین‏‎ ‎‏باعث پدید آمدن یک نوع سرخوردگی و احساس شکست در بین طلاب مبارز شده بود‏‎ ‎‏تا اینکه جمعیت مؤتلفه اسلامی‏‎[2]‎‏ با یک اقدام انقلابی، حسنعلی منصور را که بانی‏‎ ‎
‏‎

‏‎ ‎

‏‎

• . در واقع، اولین ثمرۀ تفکر طرفداران دارالتبلیغ در مسجد اعظم قم به بار نشست و آنها که با هرگونه اقدام و حرکت علیه رژیم مخالفت می کردند، در آن شب، مقابل مبارزان و انقلابیون صف آرایی نموده و آنها را مضروب ساختند. «هواداران نهضت کوشیدند از مراسم مربوط به درگذشت حجت الاسلام والمسلمین سیدحسین اثنی عشری بویژه در مجالسی که در قم تشکیل شد، بهره برداری سیاسی کنند. در مجلسی که از سوی آیت الله شریعتمداری در مسجد اعظم برگزار شد، اطرافیان ایشان تظاهرات طلاب را سرکوب کردند و در این جریان نام حجت الاسلام مهدی کروبی (یکی از مضروبین) بر سر زبانها افتاد. این حادثه نقش مؤثری در جدایی هواداران نهضت از آیت الله شریعتمداری داشت. واقعه آن شب به نام لیلة الضرب نام گرفت.»؛ بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران؛ هفت هزار روز تاریخ ایران و انقلاب اسلامی؛ ج 1، ص 204.
• . هیأتهای مؤتلفه اسلامی، دسته جات مذهبی و عزاداری چند مسجد فعال تهران بودند که بسیاری از آنها بازاریان مسلمان بودند و در جریان غائله انجمنهای ایالتی و ولایتی، فعالیت چشمگیری در حمایت از نهضت داشتند و هر کدام جداگانه به قم رفته و برخی از آنها از نزدیک با حضرت امام آشنا شدند. هیأتهای مؤتلفه به گونه ای تشکیل شد که هیچ شباهتی به احزاب و سازمانهای متداول قبل و بعد از خود نداشت. در جلسات هیأت، بحثهای عقیدتی توسط مرحوم شهید مطهری و شهید بهشتی آغاز شد. پس از تبعید حضرت امام، شاخه نظامی هم تشکیل شد که حسنعلی منصور در تاریخ اول بهمن 1343 به وسیله همین گروه ترور شد. پس از ترور، عناصر اصلی آن دستگیر و فعالیتهای جمعیت مؤتلفه متوقف شد. چهار نفر از اعضای آن به نامهای محمد بخارایی، رضا صفار هرندی، مرتضی نیک نژاد و حاج صادق امانی اعدام شدند و بقیه رهبران به حبس ابد محکوم شدند و شهید اندرزگو نیز متواری گشت.